Het enorme Mongolië dat slechts 3,5 miljoen inwoners telt ligt ingeklemd tussen communistische giganten Rusland en China. Grote internationale musicalproducties moeten de wereld laten zien dat zij anders zijn: onafhankelijk en democratisch. Maar ondertussen is er, onder druk van China, geen plek voor anti-Chinese geluiden en zijn mensen die gevlucht zijn voor de Chinese onderdrukking in naburig Binnen-Mongolië ook niet altijd veilig in Mongolië. In een reeks indrukwekkende ontmoetingen met zowel Chinezen als Mongolen schetst Ruben een zorgelijk beeld van een land dat democratisch heet te zijn. De lange arm van China reikt helaas makkelijk de grens over.
Mongolië wil graag laten zien dat het onafhankelijk en democratisch is, maar de lange arm van China reikt helaas makkelijk de grens over.
China's lange arm
In het kort: Mongolië
Mongolië is met 3,5 miljoen inwoners op ruim anderhalf miljoen vierkante kilometer (37,6 keer Nederland) het dunstbevolkte land ter wereld. Maar leden van het Mongoolse volk wonen niet alleen binnen de grenzen van Mongolië. In China, voornamelijk in de provincie Binnen-Mongolië, wonen er veel meer: zo'n 6,2 miljoen. Maar het is niet de bedoeling dat ze hun eigen taal en cultuur daar in stand houden. De Chinese Communistische Partij streeft ernaar ze te assimileren en verbiedt Mongoolse uitingen, zoals taalonderwijs, kleding en alle verwijzingen naar Dzjengis Khan, de man die in Mongolië zelf op een voetstuk staat.
Khan veroverde in de 13e eeuw een gigantisch rijk, tot diep in Europa, en plantte zich bovendien zo overvloedig voort dat vandaag de dag 16 miljoen mannen van hem afstammen.
Rubens ontmoetingen in Mongolië
schapendarmen voor het goede doel
'Twee vluchtelingen uit China heb ik gevonden in Mongolië. Eentje wilde niet herkenbaar in beeld, wat heel begrijpelijk is, want daarmee brengt zo iemand niet alleen zichzelf in gevaar, maar ook zijn familie in China. Zelfs Mongoolse staatsburgers zijn niet veilig: ik sprak een man wiens broer tien jaar cel had gekregen omdat hij had geprotesteerd tegen de manier waarop China zijn Mongoolse burgers behandelt.'
'Maar de ander koos er wel voor om voor de camera te komen. Die vonden we echt op het laatste moment. Die man rijdt rond met een vrachtwagentje waarmee hij schapendarmen vervoert, met 8964 erop. Dat zit ook in het nummerbord. Het verwijst naar de datum, 4 juni 1989, waarop de opstand op het Plein van de Hemelse Vrede in Beijing werd neergeslagen. Met de schapendarmen maakt hij worst, en het geld dat hij daarmee verdient, wil hij gebruiken om een taalschool op te richten, zodat de Mongoolse taal niet verdwijnt.'
The Mongol Khan
'We gingen naar het theater, waar een groep van wel 150 man het spektakelstuk 'The Mongol Khan' repeteerde, een van de grootste en duurste theaterproducties van het land ooit. Het is al heel vaak en met veel succes in Mongolië opgevoerd, en ze hadden zelfs toestemming gekregen het op te voeren in de Chinese provincie Binnen-Mongolië, mits ze sommige kostuums wat minder uitdagend zouden maken. Ze stonden helemaal klaar om het stuk in een stijf uitverkochte zaal op te voeren, toen er toch een kink in de kabel kwam. Ze moesten allemaal binnen 24 uur het land uit, vertelde hun leider me. Er was zogenaamd geen stroom in het theater. Een rotsmoes, noemde hij het. Maar hij was niet verbaasd, want China doet er alles aan om de Mongolen binnen zijn grenzen hun Mongoolse identiteit te ontnemen.'
©
vpro