klimaatactivisme

24 Juni 2015 was een historische dag. De duurzaamheidsorganisatie Urgenda won een rechtszaak tegen de staat samen met 900 mede-eisers waarmee een een strenger klimaatbeleid is afgedwongen.

Ik ben dolblij dat Urgenda middels juridische wegen positief beleid weet af te dwingen. Ik voel me extra betrokken omdat ik de eisers van Urgenda als een soort collega’s zie- ik heb immers zelf ook rechtszaken gevoerd ten behoeve van een betere wereld (zonder zwarte piet). Daarom bel ik met Marjan Minnesma, de directeur van Urgenda, om haar te feliciteren.

Zijn rechtszaken de manier zijn om een betere wereld af te dwingen? ‘Tja, het is een laatste redmiddel,’ antwoordt Minnesma. ‘Als we zo doorgaan leven mijn kinderen straks op een onleefbare aardbodem. Alle wetenschappers die er verstand van hebben zeggen dat we onder de twee graden temperatuurstijging moeten blijven. We koersen als aarde nu af op vier tot zes graden. De politiek blijkt onmachtig. De problemen worden nu veroorzaakt, maar gevolgen komen later. Amerika zegt: “We doen alleen wat als China ook wat doet.” En China zegt vervolgens: “Ja, jullie hebben die problemen in eerste instantie veroorzaakt!” En zo gaan we kibbelend de afgrond in. Terwijl 190 landen, waaronder de Nederlandse overheid al in 1992 een verdrag hebben ondertekend waarin ze belooft zich te houden aan de twee graden grens. Wij hebben voor de rechters gesteld dat dit onvermogen van de overheid een onrechtmatige daad is.’ 

Omdat het te veel omvattend is, realiseer ik me. En te deprimerend. Dus klamp ik me vast aan de overwinning van Urgenda. ‘Zal deze rechterlijke uitspraak – ook internationaal - het tij keren?’ vraag ik hoopvol.

‘De Belgen zijn al begonnen, en de Noren’, zegt Minnesma. ‘Ik kreeg net nog een mail van iemand uit Australië! We hebben veel hoop gegeven aan andere ngo’s. Er zullen nu een lawine aan rechtszaken komen op dit thema. Het probleem is nu al heel pregnant bij kleine eilandstaatjes, die verdwijnen letterlijk onder water door de temperatuurstijging. Maar het probleem is groter dan brekende dijken. Dit gaat over water, droogte, voedsel, oorlog. Een klimaatverandering veroorzaakt honderd keer IS.’

‘Pardon?’ zeg ik. ‘Dat begrijp ik niet.’ ‘Vanwege droogte en misoogsten trekken mensen naar de stad, waar ze geen werk vinden. Door de resulterende onvrede zullen ze vatbaar zijn voor terroristische organisaties. Ook zullen er massale vluchtelingenstromen op gang komen.’ 

Klimaatverandering en duurzaamheid zijn dus ook social justice-issues. De armen zullen het meest worden getroffen door milieurampen. Alles staat immers met alles in verband. ‘Ik ben eigenlijk een soort collega,’ opper ik. ‘Aangezien ik zelf ook eens een rechtszaak heb gevoerd ten behoeve van een betere wereld. Een wereld zonder racisme in de vorm van zwarte piet. Dus ik geloof wel in juridische actie als activistisch middel.’

Minnesma is stil. Even ben ik bang dat de verbinding is verbroken. Maar dan reageert ze afhoudend: 'Ik vind zwarte piet geen racisme. En het feest is voor mij voorgoed verpest door de kritiek.’ Dit verwacht ik niet. Hoe kan zo’n slimme betrokken activistische vrouw niet begrijpen waarom zwarte piet moreel verwerpelijk is? Ik slik en leg haar in het kort uit waarom zij - als wit persoon - een blinde vlek voor racisme kan hebben en wat het probleem met zwarte piet is. Ze luistert geduldig en de sfeer klaart weer op. Marjan belooft mijn film Zwart als Roet te kijken en ik beloof haar mee te lopen in de klimaatmars deze herfst.