‘Is it lights off?’, vroegen we vaak aan elkaar toen we onlangs in Accra waren om te filmen. Als er geantwoord werd met ‘No it's lights on!!’ dan was het van ‘YESSS!!’
In Ghana is het elektriciteitsnetwerk overbelast, of ten minste dat is het officiële verhaal. En daarom is er een verdelingssysteem -24 uur zonder en 12 uur met lights on.
Alleen, in het gebied waar wij waren was er geen pijl op te trekken. Soms was er meer dan anderhalve dag geen elektra. Eten bedierf, e-mails werden niet verstuurd en er ontstond veel chagrijn vanwege de genadeloze hitte zonder ventilator.
Soms was lights off wel leuk. ’s Avonds sleepten onze vrienden een paar matrassen naar buiten, staken kaarsen aan en vroegen een oudere oom om onzinnige verhalen te vertellen. En als de lights weer on gingen, ontstond er spontaan een straatfeestje. Iedereen juichen, muziek aan en veel intermenselijk contact.
Leven naar de grillen van een elektriciteitsbedrijf- behalve als je geld hebt. Status in Ghana vertaalt zich middels de grootte en kilowatt per uur van het aggregaat in je backyard. Mensen besteden de helft van hun salaris aan benzine en het constante gedreun van die aggregaten overstemt de Nigeriaanse soaps in de woonkamer.
Wij verbleven in een hotel met een indrukwekkend aggregaat. Een upscale Libanees complex waar, naast het hotel, ook een 24/7 supermarkt, een casino, een falafel-restaurant en een spa-complex gehuisvest waren. Het geheel werd verlicht door een obsceen grote neonreclame voor skinbleaching. Terwijl de hele stad aardedonker was, zaten wij decadent in de TL-verlichting een salade met kip en een mangosapje te nuttigen.
Vroeger hadden we op de boot waar ik opgroeide ook geen elektriciteit. Om stroom op te wekken stond er een windmolen op het achterdek en een aggregaat in de schuur. Als we per ongeluk veeleisende apparaten als de stofzuiger en de wasmachine tegelijk aanzetten kregen we kortsluiting. Volgens mij tapten we op een gegeven moment stiekem stroom af van de wal. Maar dit weet ik niet zeker, daar werd geheimzinnig over gedaan. Wel herinner ik me dat we stroom deelden met de andere boten in de bocht en er een schema was wie wanneer mocht stofzuigen.
En gisteren hadden we in Amsterdam en omstreken ook de lights off. Ik kon niet e-mailen en raakte in de stress door de deadline voor dit stukje. Ik belde naar de VPRO en kon niet worden doorverbonden. Een collega belde me mobiel en zei dat ze zelfs geen koffie kon halen - het koffieautomaat lag ook plat.
‘Wat doen jullie?’ vroeg ik.
‘We praten met elkaar,’ antwoordde ze.