De mens is steeds beter in staat de natuur naar zijn hand te zetten. Wat wordt er mogelijk nu we plaatsnemen achter de bedieningspanelen van het leven zelf?
De natuur is zo complex dat je je nauwelijks kunt voorstellen dat het allemaal vanzelf is ontstaan, zonder sturende hand van een Schepper. Maar we zijn als mensen aardig op weg om de gebruiksaanwijzing van de levende wereld te ontrafelen. Worden we zelf een scheppende kracht, die leven kan laten ontstaan uit dode materie? Die de levende wezens kan bouwen waar hij behoefte aan heeft? En die zelfs zijn eigen lichaam van nieuwe onderdelen kan voorzien, die misschien wel beter zijn dan de oude?
In deze aflevering van the mind of the universe zie je drie wetenschappers die zich met ziel en zaligheid in die vragen verdiepen en zo helpen de toekomst vorm te geven.
Niet-biologisch leven, je zou zeggen dat dat per definitie onmogelijk is. Maar dat is toevallig wel wat Lee Cronin (GB,1973) probeert te creëren. Al het leven op aarde maakt gebruik van DNA of RNA en eiwitten, maar is dat de enige mogelijkheid? Misschien is dit gewoon de enige vorm die hier op aarde is overgebleven, of zien we andere vormen over het hoofd. En misschien zijn er op andere planeten wel levensvormen met een totaal andere basis. Cronin zoekt naar chemische reacties die aan het begin kunnen staan van dat wonder dat zich minstens één keer op aarde heeft voltrokken: het ontstaan van leven uit dode materie. Hij doet dat met een soort scheikundige zoekmachine, die eindeloos veel chemische structuren afloopt. Gaat zijn lab alternatieve vormen van leven maken?
> meer over Lee Cronin
George Church (VS, 1954) denkt graag na over de toekomst, en voorziet enorme veranderingen. Alles wordt anders, en zijn eigen vakgebied, de genetica, gaat daar heel veel aan bijdragen. Het laboratorium van Church gebruikte de nieuwe techniek CRISPR-Cas als eerste om menselijke stamcellen te veranderen. DNA programmeren is daarmee een fluitje van een cent. En dus voorspelt Church dat we binnenkort alles wat we nu kennen gaan veranderen. We gaan allerlei ziektes uitbannen, onze levensduur drastisch verlengen en dan tijd en energie vrijmaken om andere plekken in het heelal te gaan bewonen. Want de aarde is een gevaarlijke plek, vindt hij. Eén uitbarsting van een supervulkaan en we zijn ons voortbestaan hier niet meer zeker. Komt er een ras van genetisch geperfectioneerde supermensen die zich als een olievlek over de Melkweg verspreiden?
> meer over George Church
'Ik weet zeker dat we binnen een of twee generaties precies weten hoe ons lichaam zichzelf bouwt en in stand houdt', zegt Hans Clevers (Nederland, 1957). 'En dat betekent dat we in principe ieder orgaan dat ziek wordt, kunnen repareren. Waarschijnlijk met je eigen cellen.' Clevers lijkt wel voor twee te leven. Hij studeerde Biologie én Geneeskunde, staat aan het hoofd van het onderzoeksgedeelte van het nieuwe Prinses Máxima Centrum voor Kinderoncologie én een onderzoeksgroep aan het Hubrecht Laboratorium en is daarnaast hoogleraar Moleculaire Genetica aan de Universiteit Utrecht. Zijn onderzoek draait allemaal om stamcellen, de vernieuwers in je lichaam, en hoe we die kunnen laten doen wat we willen.
Vers van de pers: een groot Nederlands wetenschapsconsortium krijgt voor de komende jaren 25 miljoen euro voor onderzoek naar het bouwen van een synthetische cel. Leven scheppen dus. Lees meer op de site van de TU Delft, van waaruit het initiatief wordt geleid.