Meer dan ooit is het Holland Festival dit jaar een venster op de wereld. Met nieuwe verhalen van het oude Afrikaanse continent, existentieel gekloot van de laatste mens en, post #metoo, een manifest tegen de nieuwe preutsheid. Dat alles op het unieke geluid van de vier helikopters van Stockhausen, brommend boven Amsterdam. Tien tips van de VPRO:

The Head & The Load

van William Kentridge & Gregory Maqoma

Het is nauwelijks een onderwerp in de geschiedschrijving: het aandeel van bijna twee miljoen Afrikanen in de Eerste Wereldoorlog. Dit veronachtzaamde verhaal is een kolfje naar de hand van de Zuid-Afrikaanse theatermaker en beeldend kunstenaar William Kentridge, associate artist van het festival. In The Head & the Load, de adembenemende openingsvoorstelling, brengt Kentridge de tragische lotgevallen van de Afrikaanse dragers tot leven, die als voetvolk werden gebruikt. Met een internationale cast van dansers, zangers en muzikanten schept Kentridge een intense schaduwwereld vol animaties en (grafische) projecties, zoals alleen hij dat kan. Karakteristiek in dat spel met licht en donker zijn de houtskooltekeningen die hij filmt, verandert en weer filmt. Slow art van zeldzame klasse.

29 mei t/m 31 mei Theater Amsterdam

Triptych

van Bryce Dessner

De maker mag dan inmiddels dertig jaar dood zijn, het werk van fotograaf Robert Mapplethorpe heeft niets aan kracht ingeboet. Het zijn nog altijd foto’s waarbij wegkijken geen optie is. De kijker wordt deelgenoot gemaakt van de directe emoties die de fotograaf laat zien, en wordt er medeplichtig aan. Componist en muzikant Bryce Dessner, gitarist van The National, maakt nu van deze hoogstpersoonlijke ervaring een collectieve, door de foto’s van Robert Mapplethorpe samen te laten smelten met zijn muziek. In een zaal vol mensen. Het publiek wordt uitgedaagd deze nieuwe dimensie collectief te ondergaan onder leiding van Asko-Schönberg en vocaal ensemble Roomful of Teeth op tekst van, hoe kan het ook anders, Patti Smith, auteur van het veelgeprezen Just Kids, over haar jaren met de fotograaf en ontluikend kunstenaarschap.

18 en 19 juni, Internationaal Theater Amsterdam

Sur les traces de Dinozord

van Faustin Linyekula & Studio Kabako

Hoe de grote geschiedenis raakt aan kleine levens, daarover gaat In de voetsporen van Dinozord van de Congolese danser en associate artist Faustin Linyekula. ‘Voodoo Chile’ van Jimi Hendrix, het Requiem van Mozart en non-stop typemachinegeratel zijn de muziek bij wat de L.A. Times omschreef als ‘adembenemend politiek theater.’ Linyekula wekt de met bloed doordrenkte Congolese geschiedenis tot leven aan de hand van heel persoonlijke verhalen over een dichter, een schrijver en hiphopdanser Dinozord, zijn jeugdvriend.

4 en 5 juni, Internationaal Theater Amsterdam, Grote Zaal

The Scarlet Letter

van Angélica Liddell

Post-#MeToo-voorstelling van deze Spaanse on the edge theatermaakster die haar ideeën het toneel op smíjt, onontkoombaar en controversieel. Met The Scarlet Letter maakt ze, met veel naakt op toneel, een statement: vóór vrijheid in de kunst en tegen de nieuwe preutsheid. De huidige tijd echoot het benauwde Amerika dat schrijver Nathaniel Hawthorne neerzette in de gelijknamige roman waarop de voorstelling losjes is gebaseerd.

8 en 9 juni, Internationaal Theater Amsterdam, Grote Zaal

Crash Park

van Philippe Quesne

Na een vliegramp zit een groep mensen vast op een onbewoond eiland. En nu? Het onbewoonde eiland is van oudsher voer voor de verbeelding: van Homerus Odyssee tot Robinson Crusoe, maar ook Hollywood-regisseurs weten er wel raad mee. Wilson! Bij deze Franse regisseur, bekend om zijn beeldende en licht absurdistische voorstellingen, is het vooral een vrijplaats, waar een hoop te lachen valt. Vrolijk existentieel gekloot op de rand van de afgrond.

7 en 8 juni, Internationaal Theater Amsterdam, Rabozaal

 

 

Aus LICHT

van Karlheinz Stockhausen

Het is ondoenlijk in een paar woorden recht te doen aan de enorme invloed en reikwijdte van componist Karlheinz Stockhausen (1928 - 2007). Al zijn de jaren hem niet genadig geweest: zijn muziek heet tegenwoordig nodeloos ingewikkeld en elitair te zijn. Kortom, huiswerk. Gelukkig laat het Holland Festival dit jaar in een ruimhartig programma zien hoe gloedvol, warm en inclusief het werk van de alchemist uit Keulen kan zijn. Centraal staat de zevendelige operacyclus Licht. 

Wat doen wij mensen op aarde? Het antwoord van Stockhausen zijn deze opera’s. Uit 29 uur zijn in een unieke bewerking door Kathinka Pasveer en met toneelbeeld van Pierre Audi drie voorstellingen samengesteld: Aus Licht. Elke dag een opzichzelfstaand programma, dus inhaken kan. Onderwerp is de mythische strijd en samenwerking tussen aartsengel Michael, Lucifer en Eva.

Met een ongelooflijke line-up van honderden uitvoerenden, meerdere koren, een keur aan solisten en vier helikopters in het beroemde Helikopterkwartet. Ze gaan live de lucht in boven begraafplaats Barbara, het publiek in de Gashouder ziet het op schermen. We zeggen het niet snel, maar dit is echt uniek.

31 mei t/m 10 juni, Westergasfabriek, Gashouder
Wereldpremière

Rapper Abd Al Malik

Abd Al Malik groeide voor galg en rad op in de banlieue, kwam tot inkeer en is nu een bekende rapper, dichter en essayist. Zijn laatste boek ging over Albert Camus. De titel van de voorstelling, Jonge zwarte met zwaard in het Nederlands, verwijst naar een negentiende-eeuws schilderij uit de collectie van het Musée d’Orsay. Op uitnodiging van dit museum maakte Al Malik een spoken-word-voorstelling bij de expositie Black Models, over het zwarte model in de kunstgeschiedenis. Ritmische rebellie over identiteit in tijden van globalisering, voorgedragen, gerapt en gezongen.

12 juni, Muziekgebouw

Cion, Requiem of Ravel’s Bolero

van Gregory Maqoma

De gerenommeerde choreograaf Gregory Maqoma groeide op in Soweto, trainde bij Anne Teresa de Keersmaeker en werkte samen met zowel Akram Khan als Sidi Larbi Cherkaoui. Hij wordt veelgevraagd op festivals wereldwijd en zijn stijl is een cocktail, geworteld in zowel de Xhosa- en Zoeloetraditie als in pop, Prince en Michael Jackson. Cion is vernoemd naar de gelijknamige roman van de Zuid-Afrikaanse Zakes Mda en gaat over Toloki, een professionele rouwer die tegen betaling troost biedt aan families in tijden van geweld, rassenhaat en armoede.

21 en 22 juni, Internationaal Theater Amsterdam, Grote Zaal

Eight

van Michel van der Aa

Michel van der Aa is een van de huisvrienden van het Holland Festival. Regelmatig gaan er nieuwe werken van hem in première, en dat zijn vaak grote producties én terechte sensaties. Dit keer is de bijdrage van Van der Aa verhoudingsgewijs bescheiden van opzet, maar daardoor zeker niet minder interessant. In Eight komen muziektheater, virtual reality en beeldende kunst samen. Een vrouw vertelt je haar levensverhaal in omgekeerde chronologie. We ontmoeten haar aan het begin van de installatie als ze zeventig is, en volgen haar terug bij diverse cruciale momenten. De bezoekers bewegen zich een voor een door de installatie, getooid met koptelefoon en virtualrealitybril, en mogen de beelden die ze voorgeschoteld krijgen beïnvloeden en aanpassen.

4 juni t/m 23 juni, Muziekgebouw, kleine zaal

Turan Dokht

van Aftab Darvishi en Miranda Lakerveld

Turan Dokht (de dochter van Turan) is een herschrijving van Giacomo Puccini’s geliefde, klassieke opera Turandot uit 1924. Het verhaal is geen geintje: bij Puccini is Turandot een wrede Chinese prinses die al haar huwelijkskandidaten een voor een laat onthoofden. De nieuwe versie onder regie van Miranda Lakerveld en uitgevoerd door het Iraanse Nilper Orchestra, het enige kamerorkest voor hedendaagse Iraanse muziek, blijft dichter bij het originele verhaal. Dat is geschreven door de mystieke Perzische dichter Nizami Ganjavi (1141-1209), van wie we leren dat ze eigenlijk een koningin van Turan was: de naam Turan Dokht wordt in oude Perzische poëzie gebruikt voor Centraal-Aziatische prinsessen. De jonge Iraanse componist Aftab Darvishi gooit de muziek van Puccini en het oude verhaal van Turan Dokht in de blender en komt met deze intrigerende voorstelling, die in februari in première ging in Teheran.

5 en 6 juni, Muziekgebouw