Music in Europe: Idealen

Een alternatieve soundtrack bij de documentaireserie Made in Europe. Thema: Idealen.

De documentaireserie Made in Europe is gebaseerd op het gelijknamige boek Made in Europe van Pieter Steinz. Een caleidoscopische reeks essays over honderden culturele iconen uit Europa. Vrije Geluiden op Radio 4 levert een alternatieve soundtrack bij de serie, aan de hand van de successievelijke thema's: rebellie, religie, vrije vrouwen, verbeelding, de duistere kant, verlangen, individualisme en idealen.

Idealen

Dimitri Verhulst gaat op zoek naar idealen. Wat is er terechtgekomen van de Europese idealen? Staan verworven vrijheden onder druk door de komst van grote groepen migranten? Is Europa verworden tot een groot openluchtmuseum of wachten ons juist nieuwe, grootse culturele iconen? Kortom: wat is de huidige staat van Europa? Dimitri Verhulst zoekt aan de hand van het boek De Toverberg van Thomas Mann, en tegelijk aan de hand van de Franse actrice Juliette Binoche en de Moldavische violiste Patricia Kopatchinskaja. 'Als ik kan kiezen tussen perfectie en risico, dan kies ik risico.'

Lera Auerbach

De Russische componiste Lera Lvovna Auerbach, geboren in 1973, is een van de meest gespeelde componisten van haar generatie. Je zou Lera Auerbach kunnen zien als een moderne versie van de virtuoze pianist-componisten uit de 19e en 20e eeuw zoals Rachmaninov, Liszt en Prokofjev - ze is namelijk zelf ook een uitstekend pianiste. En dat niet alleen: ze schrijft ook, poëzie en proza, in het Russisch. Maar Auerbach beperkt zich niet tot de piano, ze schrijft ook balletmuziek (zoals onlangs The Little Mermaid); en neo-spirituele muziek zoals onlangs ‘72 Angels’ voor koor en saxofoonkwartet. 'Ik wil onverschrokken componeren', zegt ze zelf, 'en als pianiste ontsnappen aan de last van de traditie.'

 

Anna Clyne

De in 1980 geboren Ierse componiste Anna Clyne werkte aan haar eerste grote orkestcompositie - Night Ferry - en nodigde een van haar compositiedocenten, Julia Wolfe, uit om eens mee te kijken naar haar schetsen. Maar toen Julia Wolfe de flat binnenkwam waar Anna Clyne tijdelijk woonde - in Chicago, ze was daar juist begonnen aan een residency bij het Chicago Symphony Orchestra - zag ze niets van dien aard: geen manuscripten, geen muziekpapier, zelfs niet de computerprogramma's waarmee componisten tegenwoordig hun noten opschrijven. In plaats daarvan zag ze wel een muurschildering. Een serie panelen, verdeeld over alle wanden van de kamer. 'Dit is mijn stuk', zei Anna Clune. 'Zeven panelen, elk paneel staat voor drie minuten muziek. Ik wist dat ik een heel wild, turbulent begin wilde. Dus dat heb ik geschilderd. En daarna kon ik de muziek schrijven. De schilderijen hielden me bij de les.'

Daníel Bjarnason

De IJslander Daníel Bjarnason, geboren in 1979, is componist en dirigent. Hij is dit seizoen composer-in-residence in het Muziekgebouw Frits Philips in Eindhoven, en tegelijkertijd is het artist in residence bij het IJslands Symfonie Orkest. Wat maakt Bjarnason zo bijzonder? Volgens Time Out NY weet Bjarnason een klank te verzinnen die griezelig dicht in de buurt komt van wat zij noemen de ‘undefinable brave new world’ van de klassieke muziek. Hij beweegt zich met zijn muziek op de grens tussen elektronische muziek en kamermuziek. Daniel Bjarnason is lid van de Bedroom Community, een label op IJsland en tegelijk een soort internationaal collectief waar ook bijvoorbeeld componist Nico Muhly bij hoort (en verder vooral musici uit hele andere muzikale scenes, zoals de noise-producer Valgeir Sigurðsson). Bjarnason vindt zijn ideale muziek zonder enige beperking van hokjes, vakjes, traditionele genre-indeling of hoe-heurt-het-eigenlijk.

Dobrinka Tabakova

Dobrinka Tabakova is geboren in Bulgarije maar woont en werkt in Engeland. Haar muziek klinkt tijdloos en heel vanzelfsprekend, en juist daarom noem ik haar typisch eigentijds. Ze heeft een heel toegankelijke stijl maar zonder dat haar muziek al te makkelijk of platvloers is. Ze put uit oude volksmuziek, maar klinkt toch heel modern. Zoals ze zelf haar ideaal omschrijft: ‘Je kunt altijd iets nieuws vinden, zelfs op de plekken waarmee je volkomen vertrouwd bent.’
‘Whispered Lullaby’
is geïnspireerd op een passage uit Goethes Faust. In het stuk wordt een speciale boventoontechniek toegepast die is verzonnen door de altviolist die het stuk in première bracht, Maxim Rysanov.

Beat Furrer

Geboren in Zwitserland in 1954, wonend en werkend in Wenen. Beat Furrer is vooral bekend geworden met zijn onderzoek naar de subtiele mogelijkheden van de menselijke stem. De Enigmas is een cyclus van zeven a cappella toonzettingen van teksten van Leonardo waarin een enorm scala aan emoties voorbij komt: van rijke, wame, bijna romantische klanken tot dramatische avant-gardistische expressiviteit. Furrer zoekt zijn idealen in sonoriteit, timbres, en de textuur van de klank.

Yannis Kyriakides

De Grieks-Nederlandse componist Yannis Kyriakides heeft een nieuwe CD: Subvoice. Negen recente composities voor verschillende bezettingen, van solo-instrument tot groot orkest. De stem en de taal zijn de rode draden in deze negen stukken. De muziek is gebaseerd op stem-sporen, en op teksten die intieme dialogen zijn, soms letterlijk met woorden, soms vertaald in muzikale klanken. Words and Song Without Words won het International Rostrum of Composers (IRC) in 2014.

vorige afleveringen