L'Église Métropolitaine d'Art de Jésus Conducteur, een 'kerk'genootschap dat werd opgericht door componist en pianist Erik Satie, in 1892. Satie niet alleen oprichter, maar ook het enig lid van dit genootschap. Zijn bedoeling met deze opmerkelijke actie omschreef Satie zelf als 'het oprichten van een tempel voor de Redder, leider en verlosser van de mensheid, een vluchtplaats voor het katholieke geloof en de kunsten, onlosmakelijk aan elkaar verbonden, beschut tegen het profane, onkwetsbaar voor de werken van het kwaad'. Je kan zeggen wat je wil, maar Satie was me er eentje. Ook in zijn muziek trouwens. Wie schrijft er nou een stuk dat 'Kwellingen' (Vexations) heet en dat je 'zeer langzaam' maar liefst 840 keer moet herhalen?

St. Goderic van Finchale leefde van 1065 – 1170 als heremiet: een kluizenaar maar tegelijk een koopman, een populaire monnik en heilige (hoewel hij nooit formeel erkend is door de kerk). Na allerlei pelgrimages naar Zuid-Europa en een bedevaart naar Jeruzalem leefde hij nog zestig jaar in Finchale, onder de bescherming van de bisschop van Durham. En hoe ouder hij werd, hoe beroemder - volgens de overlevering kwamen zelfs Thomas Becket en Paus Alexander III hem om advies vragen...

Helemaal alleen in een kelder van de Westduitse omroep in Keulen, bedacht Karlheinz Stockhausen zijn nieuwe muziek. Hij begon tamelijk conventioneel achter de piano, maar al vanaf de vroege jaren vijftig vloog Stockhausen experimenteel uit de bocht met gloedjenieuwe elektronica, tape loops, gekke koortjes en extreem lange of juist korte stukken. Allemaal nieuwe geluiden. Met de oren van vandaag klinkt het allemaal erg gedateerd, en bovendien vrij rigide en onbarmhartig. Maar toen was het revolutionair, iets wat de mensen nog nooit gehoord hadden. Stockhausen is dan ook een van de grootste componisten van de twintigste eeuw. En vooral ook een van de meest radicale muziekvernieuwers. En dat allemaal vanuit dat eenzame Keulse keldertje, waar deze ras-eenling decennialang zat te pielen.

Nooit tevoren heeft een componist zoveel opwinding veroorzaakt, enkel door zijn gezicht te laten zien. Giacinto Scelsi, de 8l-jarige Italiaan die geen toelichtingen schrijft, niet gefotografeerd wil worden en leeft als een kluizenaar in zijn Romeinse villa, heeft een zonderlinge paradox over zich afgeroepen: want juist zijn afschuw van publiciteit maakt hem tot een bezienswaardigheid. Zijn aangekondigde komst beloofde dan ook een van de grote gebeurtenissen van het Holland Festival 1986 te worden. Geruchten gonzen rond: hij heeft het toch laten afweten; nee, hij had het beloofd, hij komt. Het wordt een middag zonder Scelsi. De adellijke heremiet, bezorgd om zijn gezondheid, wilde liever wat uitslapen. Maar wat uiteindelijk telt is het werk zelf en dat is interessant genoeg, al is het vaak in het begin het spannendst. Wie meent dat deze mystieke kluizenaar excelleerde in uitgesproken ascetische klanken, vergist zich. Jürg Wyttenbach bezocht hem in de zomer van 1977 en al zonnebadend merkte hij op hoeveel Scelsi's muziek weg heeft van klankmassage, van tonen als om vast te pakken.