Terwijl heel de wereld plannen maakt en actie onderneemt tegen verdere opwarming van de aarde, hangt de publieke buitenruimte vol met reclame voor de fossiele industrie. Shell neemt ons mee door Europa op zo min mogelijk CO2, Transavia verkoopt vliegreisjes met hoge kortingen en Exxon laat zien hoe fotosynthese werkt. Waarom mogen bedrijven die de wereld het hardst vernietigen in de openbare ruimte hun producten promoten?
Dat de tabaksindustrie geen reclame mag maken vinden we inmiddels vanzelfsprekend. Maar waarom krijgt de fossiele industrie, die nog veel destructiever is, wel vrij baan? Een Europees burgerinitiatief eist een verbod.
©
Reclame Fossielvrij
©
Reclame Fossielvrij
©
Reclame Fossielvrij
'naar schatting is de fossiele industrie verantwoordelijk voor zo’n 10,2 miljoen doden'
Een Europees burgerinitiatief van 36 klimaat- en anti-reclame-organisaties waaronder Greenpeace, WWF, Badvertisers en Reclame Fossielvrij, wil hier een einde aan maken. Onder de naam Ban Fossil Fuel Ads eisen zij een verbod op reclame voor de fossiele industrie en auto’s, vliegtuigen en cruiseschepen die op fossiele brandstof werken. Het verbod is vergelijkbaar met het tabaksverbod: nergens meer naam- en logovoering, behalve op punten van directe verkoop. Niet in het openbaar vervoer, niet op straat, niet op sociale media, niet in kranten.
meer doden dan de tabaksindustrie
Reclame voor de fossiele industrie spoort uitstoot aan, zeggen de organisaties achter Ban Fossil Fuel Ads. De twintig meest vervuilende bedrijven uit de olie- gas- en kolenindustrie zijn verantwoordelijk voor 35 procent van CO2 uitstoot. Meer uitstoot zorgt voor meer luchtvervuiling, en die leidt tot allerlei (long-)ziektes, overstromingen en schade aan gewassen en grond. Steeds meer mensen en dieren vallen slachtoffer aan deze gevolgen. Naar schatting is de fossiele industrie verantwoordelijk voor zo’n 10,2 miljoen doden, meer dan de tabaksindustrie veroorzaakt.
reclames van fossiele bedrijven werken door hun misleidende boodschappen échte vooruitgang tegen
KLM naar de rechter voor misleiding
Naast het aansporen van vervuilende activiteiten, werken de reclames van fossiele bedrijven door hun misleidende boodschappen ook nog eens échte vooruitgang tegen. Het Britse Channel 4 News onthulde in 2021 dat de fossiele industrie 9,5 miljoen dollar aan Facebook betaalde om gas als oplossing voor het klimaatprobleem neer te zetten. Ook loopt de fossiele industrie te koop met langetermijndoelen, als ‘klimaatneutraal in 2050’, die directe actie verzaken.
KLM adverteert met CO2 compensatie en alternatieve brandstoffen en wekt zo de schijn dat duurzaam vliegen kan. De Nederlandse organisaties Fossielvrij NL en Reclame Fossielvrij slepen KLM hiervoor naar de rechter.
'de WHO kan een wereldwijd verbod aanmoedigen'
6 Nederlandse gemeenten willen fossielvrije reclame
Amsterdam is de eerste stad ter wereld die fossiele reclame wil weren. De stad nam een motie aan en maakte vrijwillige afspraken met reclame-exploitanten. Dat was niet heel effectief: de exploitant maakte een uitzondering voor reclames van Shell en vliegreisjes waar geen prijs worden vermeld.
Toch inspireerde het nog vijf andere gemeenten om ook het gesprek te openen. In Enschede, Haarlem, Leiden, Den Haag en Utrecht werden moties aangenomen over de wens om reclame van de fossiele industrie te weren.
onvrijwillige verboden en advertentieruimtes kapen
Maar bij een wens kan het niet blijven. Andere opties zijn er wel, zegt Femke Sleegers van Reclame Fossielvrij. Elke gemeente heeft een Algemene Plaatselijke Verordening, regels over de openbare orde en veiligheid die de contracten met reclame-exploitanten overstijgen. Ook de World Health Organization kan, net als bij het reclameverbod voor tabak, een wereldwijd verbod aanmoedigen.
Om te zorgen dat reclames ondertussen niet nog meer mensen misleiden en ongewenst, destructief gedrag aansporen, roepen actiegroepen als subvertisers en brandalism op om advertenties te hacken. Met deze handleiding bieden ze een stappenplan voor het openbreken van betaalde advertentieruimte.
posters
Eerder dit jaar maakte Tegenlicht posters bij ‘Rebranding Chaos', een aflevering met Abel van Gijlswijk over de destructieve werking van het kapitalisme. Wil jij nog zo’n mooie poster bemachtigen? We delen ze uit op ons 20-jarige verjaardagsfeestje in Pakhuis de Zwijger op 7 juli. Of download ze hieronder en print ze zelf.