overleven in Saydnaya, de meest gevreesde gevangenis in Syrië

Sinds de val van het regime van al-Assad worden in Syrië massaal gevangenen vrijgelaten. Er komen steeds meer getuigenissen naar buiten van de gruweldaden die er in gevangenissen zijn gepleegd. Tegenlicht besteedde eerder aandacht aan de beruchtste, de Saydnaya-gevangenis.

Tekst Shuchen TanTara Vierbergen, 10 december 2024

Nu er steeds meer beelden uit Syrië naar buiten komen die laten zien welke gruwelen zich hebben afgespeeld onder het brute bewind van Bashar al-Assad, beginnen we pas echt te begrijpen hoe meedogenloos dit regime is geweest.

Eén van de eerste dingen die de Syrische rebellen onder leiding van de islamitische militante groep Hayat Tahrir al-Sham hebben gedaan toen ze Damascus bereikten, was het openbreken van de gevangenissen, waar veel onschuldige mensen afschuwelijke jaren hebben doorleefd. Verbijsterend zijn de beelden van geschrokken gevangenen, waaronder ook vrouwen en kinderen, die niet begrijpen wat er gebeurt, en hoe het kan dat ze na jaren eenzame opsluiting ineens zomaar naar buiten mogen.

De meest gevreesde gevangenis in Syrië is de Saydnaya-gevangenis, ook wel het ‘menselijk slachthuis’ genoemd. Saydnaya was berucht omdat het de grootste geheime gevangenis was in Syrië, waar gemarteld werd en dingen gebeurden die het daglicht niet konden verdragen. Het was een zwart gat, waar je als gevangene in verdween, vaak om nooit meer terug te keren.

Gevangenen leefden er in het donker, waren dikwijls de hele dag geblinddoekt en mochten er alleen maar op zachte toon fluisteren.

Om een voorstelling te maken van hoe het leven in deze gevangenis was, heeft Tegenlicht in 2016 voor de aflevering ‘Digitale burgerdetectives’ een project laten zien van Forensic Architecture uit Londen. Deze onderzoeksgroep maakte een visuele en audio reconstructie op basis van getuigenverklaringen en herinneringen van oud-gedetineerden uit de Saydnaya-gevangenis.

Het is een aangrijpende reconstructie waarin het leven in deze martelgevangenis op een indringende manier wordt verbeeld.

De Tegenlicht-aflevering ‘Digitale burgerdetectives’ kijk je hier: