Aan de vooravond van de Europese verkiezingen spreekt VPRO Tegenlicht Naomi Klein op zoek naar inspiratie voor de politieke toekomst. Aanleiding is haar nieuwste boek ‘Dubbelganger’, waarin Klein de wereld van complotdenkers en extreemrechts ontrafelt aan de hand van een bizarre persoonsverwisseling in haar eigen leven. Namelijk die met Naomi Wolf. ‘Andere Naomi’ begon als feministisch denker, maar is nu regelmatig terug te zien in de ‘war room’ van Steve Bannon, voormalig politiek strateeg van Donald Trump.
Wat heeft Bannon Wolf te bieden dat de progressieve beweging nalaat? Hoe kan het dat de woorden die de (inmiddels internationale) rechts-nationalistische beweging gebruikt zoveel lijken op die van de progressieven, terwijl hun toekomstvisie zo anders is?
Het is alsof ‘andere Naomi’ en vele andere extreemrechtse complotdenkers in een spiegelwereld leven. Een wereld die lijkt op de werkelijkheid, maar haar vervormt.
In de aflevering verkent Klein die spiegelwereld, aan de hand van een aantal fragmenten. We zien een wereld waarin we onszelf graag presenteren als ‘perfect brand’, als voorvechter van onze identiteit, of als bekvechtende toetsenbordstrijder. We zijn onszelf, maar net anders, net een beetje vervormd.
Naar dat spiegelbeeld kijken we, betoverd. We perfectioneren ons merk, maar hebben weinig antwoorden op de grote uitdagingen van het moment. Klimaatverandering, groeiende ongelijkheid, bestaansonzekerheid zelfs voor werkenden, toenemende migratie, woningnood, en fikse crises in de zorg en het onderwijs.
Wat is er nodig om wel een positieve toekomst vorm te geven? Volgens Klein moeten we het antwoord zoeken bij bewegingen die collectief actie ondernemen. Die staan voor (in de woorden van Bernie Sanders): ‘Not me, us’.