VPRO Tegenlicht

welkom in het Symbioceen

Het is de hoogste tijd voor een transformatie naar het Symbioceen: een tijdperk waarin mens, natuur en technologie samen een nieuwe balans creëren. VPRO Tegenlicht gaat op zoek naar een nieuw bio-evenwicht met Glenn Albrecht, Jalila Essaïdi en Lucas De Man.

zaterdag 19 november online, maandag 21 november, 20:30 uur, VPRO, NPO 2

Wat kunnen we leren van de natuur? Hoe kunnen wij welwillend zijn tegenover de natuur? Tegenlicht spreekt met milieufilosoof Glenn Albrecht over een nieuw tijdperk dat ons te wachten staat: het Symbioceen. Een tijdperk waarin de mens, de natuur en technologie in balans samenleven en profiteren van elkaars bestaan.

Onderzoekers en kunstenaars zoals Jalila Essaïdi, Lucas de Man en Iza Awad houden zich bezig met materialen voor het Symbioceen. Materialen die voortkomen uit de natuur en ook weer kunnen worden opgenomen door de natuur. Zij komen met verrassende voorbeelden zoals gebruik van zijderupsen, mycelium en kombucha.

© V8 Architects / VPRO Tegenlicht

De term 'symbioceen' is geïntroduceerd door schrijver en milieufilosoof Glenn Albrecht. De term is ontleend aan het woord symbiose, dat in de biologie staat voor het langdurig samenleven van twee of meer organismen van verschillende soorten. De samenlevende partners heten symbionten. In die samenleving is de ene soort niet benadeeld door het bestaan van de ander. Soms kunnen de symbionten niet eens meer leven zonder elkaars bestaan.

In het huidige tijdperk, het Antropoceen, staat de natuur in het teken van het menselijk leven. Bovendien is het leven van de mens van grote negatieve invloed op die natuur. Albrecht bepleit dat het tijd is dat we het huidige Antropoceen inruilen voor een tijdperk waarin mens en natuur als symbioten samenleven.

VPRO Tegenlicht onderzoekt in de aflevering 'welkom in het symbioceen' hoe we kunnen transformeren naar een tijdperk waarin de mens samenleeft met de natuur. Diverse kunstenaars raakten geinspireerd door het nieuwe vocabulair dat Albrecht verzon voor het Symbioceen. Welke materialen gebruiken de kunstenaars en onderzoekers nu al om de menselijke levens in het Symbioceen vorm te geven? 

Regie: Rob van Hattum
Research: William de Bruijn & Daan Kuys
Productie: Koos van de Merbel
Montage: Jeroen van den Berk
Eindredactie: Doke Romeijn en Geert Rozinga

waarom we meer biodiversiteit op het platteland nodig hebben

Hoe kunnen we het begrip tussen stad en platteland vergroten? Myrte Rischen werkt bij het Grondverbond, waar stedelingen en boeren samenwerken om het landschap gezonder te maken. In deze aflevering van de Tegenlicht Podcast gaat Roland Duong met haar in gesprek.

lees meer

    • in deze uitzending ↓

    Glenn Albrecht

    milieufilosoof

    Glenn Albrecht (1953) was hoogleraar duurzaamheid in West-Australië en noemt zichzelf tegenwoordig milieufilosoof. Hij pionierde op het gebied van het analyseren van aarde-gerelateerde psychische aandoeningen en zocht nieuwe woorden om de emoties te kunnen beschrijven die worden ervaren in het Antropoceen. Eén van die woorden is inmiddels wereldwijd bekend: Solastalgia - het gevoel dat je je niet meer thuisvoelt, omdat het milieu in je omgeving totaal verstoord is. In 2019 schreef hij het boek Earth Emotions over dit nieuwe vocabulair.

    Albrecht laat ons in zijn boek Earth Emotions (2019) kennismaken met de vele nieuwe woorden die nodig zijn om het brede scala van onze emotionele reacties op de klimaatschade aan de wereld te beschrijven. We hebben dit hoopvol vocabulair van emoties nodig, betoogt Albrecht, zodat we onszelf uit de verlatenheid van de verschraalde natuur kunnen halen en onze millennia oude biofilie - liefde voor het leven - voor onze thuisplaneet nieuw leven kunnen inblazen.

    Benieuwd naar de diverse woorden die in het boek van Albrecht, en in de Tegenlicht-aflevering, worden besproken? Lees dan hier het 'woordenboek van het Symbioceen'.

     

    Jalila Essaïdi

    bio-kunstenaar

    Jalila Essaïdi (1980) is een Nederlandse kunstenaar en ondernemer, gespecialiseerd in de combinatie van moderne biotechnologie met biologische kunst. Essaïdi studeerde onder andere bio-kunst aan de Universiteit Leiden en behaalde een master kunsteducatie.

    Ze is vooral bekend door haar kunstwerk ‘2.6g 329m/s’: een menselijke huid die door bio-engineering kogelwerend gemaakt is. Een ander werk van haar is 'Mestic': een bioplastic van mest, waarmee bijvoorbeeld kleding gemaakt kan worden. In 2011 richtte Essaïdi de stichting BioArt Laboratories op, waar kunstenaars en ondernemers beschikbaarheid hebben tot een biotech-lab en de juiste middelen.

     

    Lucas De Man

    kunstenaar

    Lucas De Man (Roeselane, 1982) is een Vlaamse regisseur, presentator en theatermaker. Hij studeerde Germaanse talen aan de KU Leuven en studeerde later regie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten.

    In de Tegenlicht-aflevering 'de man door Europa' uit 2016 volgen we De Man in zijn zoektocht naar de toekomst van Europa, tijdens een reis door zeventien Eurpese steden.

    De Man maakt installaties, theatervoorstellingen, stadsprojecten en performances die vaak aandacht krijgen in de media. De rode draad in zijn werk is het veranderen van de publieke ruimte als 'anonieme consumptiemarktplaats' tot een plek van verwondering, verbinding en 'ont-moeting'. Deze 'ont-moeting' betreft een 'moment van niet moeten', een plek waar je kwetsbaar én krachtig kan zijn.

    VPRO Tegenlicht spreekt De Man in deze aflevering bij de Floriade Expo 2022 over zijn kunstproject The Exploded View. De installatie die bedacht is door De Man en Pascal Leboucq toont onder andere de eindeloze, potentiële materiaalstromen die voorradig zijn en niet of nauwelijks gebruikt worden in de bouwwereld. Bijvoorbeeld materiaalstromen uit voeding, textiel, rioolwater, gebouwen of zelfs onze eigen woonomgeving.

    20 jaar toekomst verkennen met tegenlicht

    Dit online archief gebruikt kunstmatige intelligentie om meer dan 500 tegenlicht-afleveringen op een nieuwe manier beschikbaar en doorzoekbaar te maken. Zoek naar specifieke fragmenten, citaten en zelfs losse shots.