VPRO Tegenlicht

De boer van de toekomst

Nederland is als tweede landbouw-exporteur van de wereld een agrarisch succesverhaal. Maar onze bodem raakt steeds verder uitgeput en de biodiversiteit verschraalt. Het roer moet om. Maar hoe? Welke nieuwe ideeën en technologieën zijn er voor de boer van de toekomst?

Makers
Regio's

De lockdown liet zien hoe kwetsbaar ons wereldwijde voedselsysteem is. Het wordt steeds duidelijker dat de voedselketen sterker, eerlijker en duurzamer moet worden. Maar als het om oplossingen gaat, staan boeren, natuurbeschermers en politici lijnrecht tegenover elkaar.

Nederland is als één na grootste exporteur van de wereld een agrarisch succesverhaal. Maar onze ambitie om de wereld te voeden zorgt er tegelijkertijd voor dat de bodem wordt uitgeput en de biodiversiteit drastisch afneemt.

Waar zijn de nieuwe ideeën en technologieën te vinden die goed zijn voor zowel de boer als de natuur? Deze aflevering van VPRO Tegenlicht is een verkenning door Nederland. Van stroken-landbouw tot onbemande tractoren en van agro-ecologie tot kaas zonder koeien. Hoe komen we tot een eerlijker en duurzamer voedselsysteem voor de boer van de toekomst?

VPRO Tegenlicht: 'De boer van de toekomst'
11 oktober, 22.25 uur, NPO2

over de uitzending

VPRO Tegenlicht verkent samen met pioniers op het gebied van voedselinnovatie de toekomst van het boerenbedrijf. Hoe kan een boer zijn of haar bedrijf klaarmaken voor de toekomst? Wat is er nodig aan kennis en innovatieve oplossingen? 

 

welke ideeën zijn er al voor de boer van de toekomst?▾

In het Brabantse Etten-Leur buigt Jaap Korteweg zich over de vraag: hoe maken we de onvermijdelijke omslag naar meer plantaardige voeding? Korteweg was vroeger zelf boer en heeft een grote visie over de toekomst van het boerenbedrijf en de productie van ons voedsel. Na het succes van De Vegetarische Slager heeft Kortweg zich gestort op een nieuw project: met zijn bedrijf Those Vegan Cowboys wilt hij de kaasmarkt te veroveren met een veganistisch alternatief.

In de polder van Lelystad staat de Boerderij van de Toekomst; op het erf staat wetenschapper Wijnand Sukkel. Hij kijkt naar de akker voor zich en vraagt zich af hoe deze via kringlooplandbouw toekomstbestendiger gemaakt kan worden. In de Boerderij van de Toekomst worden innovatieve oplossingen ontwikkeld, getest en gedemonstreerd, dit alles terwijl het boerenbedrijf waar ze mee samen werken gewoon door gaat. 

Welwillende boeren die de overstap naar een toekomstbestendig boerenbedrijf willen maken komen hier om zich te informeren en te laten inspireren. Guido Hermans is zo’n boer. Hij gebruikt al minder gif op zijn prei dan veel anderen en staat best open voor manieren om zijn prei nog bewuster te telen. Maar zit de consument daar wel op te wachten? 

Op de drijvende boerderij in Rotterdam vertelt ondernemer Meiny Prins hoe ze vanuit de lucht op Nederland neerkeek en het licht zag: Nederland als groenste stad van de wereld, waar platteland en stad dicht op elkaar zitten en steeds dieper met elkaar verweven raken. De Sustainable Urban Delta als nieuw verdienmodel voor de Nederland economie. Hoe kunnen we vanuit Nederland andere metropolen in de wereld inspireren om grote groene stappen te zetten en de grenzen tussen stad en platteland te laten vervagen?

Regie: Rob van Hattum
Research: Arnout Arens, Gijs Swantee en Olaf Oudheusden
Productie: Marie Schutgens
Eindredactie: Geert Rozinga en Doke Romeijn
over de sprekers

Jaap Korteweg

mede-oprichter De Vegetarische slager en Those Vegan Cowboys

Jaap Korteweg is biologisch akkerbouwer, negende generatie boer en pionier in de eiwittransitie. Dagelijks is hij bezig met de vraag: hoe kunnen we als samenleving overstappen naar een volledig plantaardig voedselsysteem? Als mede-oprichter van De Vegetarische Slager wilde Korteweg vleeseters laten beleven dat ze helemaal niets missen als ze vlees uit het menu laten. Na het succes van De Vegetarische Slager kocht Korteweg een compleet biotech-lab dat kaas moet gaan produceren zonder koeien. Lukt het hem Nederland veganistisch te maken met de koevrije kaas van Those Vegan Cowboys?

Wijnand Sukkel

oprichter Boerderij van de Toekomst

De beste leerplek is de praktijk. Met deze gedachte richtte wetenschapper Wijnand Sukkel de Boerderij van de Toekomst op. Te midden van de Flevopolder worden hier – in samenwerking met een lopend boerenbedrijf –innovatieve en praktische oplossingen bedacht voor een duurzame landbouw. Het doel is om andere boeren te informeren, inspireren en klaar te maken voor de toekomst: hoe kunnen agro-ecologie en technologie worden ingezet om te komen tot een toekomstbestendig boerenbedrijf?

Winfried Rijssenbeek

uitvinder landbouwdrone

Winfried van Rijssenbeek is directeur van het bedrijf Drone4Agro en uitvinder van een nieuwe landbouwdrone. Hij studeerde tropische bosbouw, landbouw en techniek aan de Universiteit van Wageningen en paste deze kennis later toe in zijn bedrijf, dat werkt aan een drone die autonoom gewassen kan besproeien of bemesten. De landbouwdrone kan zo'n 150 kilo aan massa meezeulen, goed voor zo’n 80 hectare grond. Zal zijn uitvinding een revolutie in de landbouw teweegbrengen?

Guido Hermans

preiboer

Guido Hermans is een Limburgse preiboer die probeert gifloze preien te kweken. Maar zit de consument daar wel op te wachten? De klant wil vaak een perfect gekleurde en gevormde prei, waar vaak flink wat gif op gespoten is. Zou de klant eerder voor de ecologische prei gaan als hij wist hoeveel gif er wordt gebruikt? Voor de beste aanpak voor duurzaam verbouwen vraagt Hermans advies aan de Boerderij van de Toekomst.

Meiny Prins

CEO van Priva

Duurzaamheidsondernemer Meiny Prins is CEO van Priva, een familiebedrijf dat klimaatsystemen levert voor kassen en gebouwen. Maar haar ambities reiken verder: ze wil van Nederland de groenste stad van de wereld maken. Met haar initiatief 'The Sustainable Urban Delta' wilt ze nieuwe diepe verbindingen creëren tussen de stad en de natuur. Tegelijkertijd gelooft ze dat de duurzamelijke stedelijke delta hét nieuwe verdienmodel voor de Nederlandse economie kan zijn.

Peter van Wingerden

initiatiefnemer Floating Farm

Hoe kunnen we de zuivelproductie zo dicht mogelijk bij de consument brengen? Met dat vraagstuk in zijn achterhoofd ontwierp ingenieur en ondernemer Peter van Wingerden ’s werelds eerste drijvende zuivelboerderij, gevestigd in de Rotterdamse haven. Het doel? De groeiende stedelijke bevolking van verse en gezonde voeding te voorzien, zonder daarbij het milieu te veel te belasten. Is de circulaire koeienstal op water dé manier om de voedselketen toekomstbestendig te maken?
meer kijken & lezen

deze boeren willen wel, maar de overheid werkt niet mee

De Nederlandse landbouwsector is vervuilend en schaadt de biodiversiteit. Het roer moet om, maar de Haagse regelgeving is onduidelijk. Sommige boeren zijn al bezig met het innoveren van hun bedrijf, maar worden structureel tegengewerkt. Wat moet er volgens deze boeren veranderen?

'de consument wil biologisch eten, meer biodiversiteit en beter dierenwelzijn, maar wil daar niet voor betalen'

agro-ecologie: dé oplossing voor een duurzamer en eerlijker voedselsysteem?

Het lijkt een onmogelijke taak: de landbouw milieuvriendelijker maken, meer waardering voor de boer, én de wereld voeden. Toch ligt een oplossing recht voor onze neus, aldus de Argentijnse landbouwecoloog en hoogleraar Pablo Tittonell. We spraken hem over 'agro-ecologie': wat is dit en hoe kan het zorgen voor een duurzamer en eerlijker voedselsysteem?

wat als de boer zijn vee zou inruilen voor hennep?

Net als de landbouw heeft ook de bouwsector het moeilijk met de duurzaamheidstransitie. En er is nog een probleem: Nederland kampt met een gigantisch woningtekort. Tegen 2030 moeten we er één miljoen woningen bijgebouwd hebben om dat op te lossen. Hoe zou de boer een schakel kunnen worden in het verduurzamen van de bouwsector?

 

 

 

een brief van een boerendochter

Ook jij wilt graag gezond én goedkoop eten, toch? Boeren werken elke dag vol overgave om dat voor elkaar te krijgen, maar missen waardering. Boerendochter Anna baalt ervan dat weinig mensen dat beseffen en schreef daarom een aangrijpende brief aan Nederland.

ga naar een Meet Up!