Hoe nu verder met Europa? Geert Mak vindt de toekomst lastig te voorspellen. Daarom besluit hij om hulplijnen in te schakelen.

Nadat Geert Mak heeft teruggeblikt op de recente Europese geschiedenis van de laatste twintig jaar zit hij nog met enkele belangrijke vragen. Vragen zoals: Wat gebeurt er nu met de relatie tussen Groot-Brittannië en Europa? Kan Europa in de toekomst compromissen blijven sluiten met leiders als de dictatoriale Orbán van Hongarije? Kan de EU sterker en groener uit de crisis komen? 

Daarom besloot hij om via een Zoom-videocall in gesprek te gaan met een stel slimme jonge honden die goed ingevoerd zijn in deze Europese vraagstukken. Zo hoopt hij iets meer grip te krijgen op wat de grote problemen van ons continent anno nu zijn en hoe we die zouden kunnen oplossen. Hoe zien zij hun toekomst in Europa voor zich? 

Het gesprek gaat over verschillende thema's. Mak introduceert elk thema met een vraag die wordt beantwoord door de specialist op dat gebied. Na de vragen volgt een discussie. U kunt hieronder direct doorklikken naar het thema dat u interessant vindt. 

spring direct naar

Het voorstelrondje

Geert Mak schreef o.a. de boeken In Europa: reizen door de twintigste eeuw, Grote verwachtingen: In Europa - 1999-2019 en is presentator van het VPRO-programma In Europa: de geschiedenis op heterdaad betrapt.

Martha Peeters is jurist. Ze studeerde af op de achteruitgang van de democratie en rechtstaat in Hongarije en de rol die de Europese Unie hierin speelt vanuit juridisch perspectief. 

Joran Buwalda schrijft voor de Student European Think Tank veel over de Europese energietransitie en de European Green Deal. Hij is bijna afgestudeerd in klimaatwetenschappen aan de VU en wetenschapscommunicatie aan de TU Delft. 

Kimberley Kruijver is onderzoeker bij Instituut Clingendael. Haar werk draait voornamelijk om de veiligheid en defensie, zoals het EU gemeenschappelijk veiligheid en defensiebeleid, de NAVO en de nieuwste samenwerkingsinitiatieven op dit gebied.

Piet Ruig heeft politieke economie en filosofie gestudeerd aan Kings College in Londen. Hij is als journalist vooral geïnteresseerd in de financiële wereld, de EU en de Brexit. 

Mark Heemskerk ambieert een baan in de diplomatie. Hij is afgestudeerd in internationale betrekkingen met een focus op de relatie tussen de EU en Rusland aan de Universiteit Leiden en het Europacollege. Daarnaast was hij Bluebook-trainee bij het EU-orgaan voor externe betrekkingen. 

Europa na de brexit

De brexit is na 31 december 2020 eindelijk een feit. Dat zal gepaard gaan met grote veranderingen in Groot-Brittannië. In welke mate is dat een slag voor de Europese samenwerking? Zal Groot-Brittannië wegwandelen uit Europa of zal het heel erg in de buurt blijven? Wordt Londen een Singapore-on-the-Thames dat zich nergens iets van aantrekt of  een oude oom die na een korte ruzie maar mopperend in een huisje in de tuin gaat wonen? 

Ter verduidelijking

Kimberley Kruijver: 'Ik zeg in het gesprek dat er sowieso geen deal komt tussen het VK en de EU over veiligheid en defensiebeleid. Toch blijft dit voorlopig lastig in te schatten. Hoe het er nu (eind 2020) uitziet is die kans bijzonder klein. Maar mocht er ooit een handelsovereenkomst komen, dan is er wel een hoop dat er daarna nieuwe afspraken worden gemaakt tussen beide zijden.' 

 
 

Rechtsstaat en democratie

Hongarije schuift al een tijd op richting een steeds minder liberale democratie. De rechtsstaat lijkt in het land steeds minder waard te zijn. Toch is deze ellendige situatie niet enkel een binnenlands probleem. Ook de Europese samenwerking staat op het spel. Dat bleek onlangs

Kan je als EU blijven toekijken hoe elementaire Europese waarden overboord worden gegooid zonder ze als gemeenschap te verliezen?

De nieuwe financiële eurocrisis

In de serie vertelt een bankier dat, ondanks nieuwe maatregelen, de cultuur in de bankenwereld na de grote financiële crisis van 2008 nauwelijks is veranderd. Ook Geert Mak is bang dat we niet gevrijwaard zijn van een nieuwe financiële crisis.

Europa ging de coronacrisis te lijf met duizenden miljarden aan noodsteunpakketten.  Valt dit binnen het huidige bancaire systeem vol te houden of is het wachten op een nieuwe crisis?

Europa en Rusland

In de serie gaat er een aflevering over de opkomst van Vladimir Poetin en de ontwikkeling van een kleptocratie in Rusland. Hoe zal het in de toekomst gaan? 

Zal Rusland op deze weg voort blijven gaan? En hoe kan Europa omgaan met een land dat zich zo vijandig opstelt tegen Europa en de EU?

Kan Europa zichzelf verdedigen?

Geert Mak ging een jaar geleden op patrouille met NAVO-eenheden aan de Noorse grens. 

Aan die grens zijn relatief weinig troepen gestationeerd, vergeleken met de Russische divisies aan de andere kant. Het enige hek aan de grens is slechts bedoeld om rendieren op hun plek te houden.

Als de spanningen tussen het Westen en Rusland oplopen, zullen hier de Russische tanks klaar staan zo leert de recente geschiedenis. Mak is er niet gerust op.

Zeker als je je beseft dat de VS een steeds minder actieve rol in de regio lijkt te spelen. Waar gaat dit heen? Kan Europa zich straks nog wel verdedigen? En gaat dit in samenwerking zijn met de NAVO of zal er toch een groot Europees defensiebeleid worden opgezet?  

Europa's groene toekomst

Onder andere Frans Timmermans heeft de afgelopen twee jaar erg getrokken aan de eerste stappen naar een zogenaamde Europese Green Deal, een allesomvattend plan om op continentale schaal de economie te verduurzamen. Geert Mak trekt graag de parallel met de grote historische voorganger van de Green Deal, de Amerikaanse New Deal.

Dat megalomane plan heeft er in de twintigste eeuw voor gezorgd dat Amerika heelhuids uit de grote economische crisis van de jaren dertig kwam. Maar Roosevelt zette de Amerikanen streng naar zijn hand. Kan het verdeelde Europa ook zo'n centraal geregeld plan realiseren? En zit het vetorecht niet in de weg? 

Ter verduidelijking

Joran Buwalda: 'Waar ik het in het gesprek heb over over een Just Transition Fund van biljoenen, bedoelde ik miljarden euro's. Daarnaast heb ik gezegd dat er geen Europese handhaving is van de klimaatdoelen, maar er zijn wel noemenswaardige aanzetten tot verbetering. Zo probeert de EU momenteel bijvoorbeeld het streven naar klimaatneutraliteit te verankeren in de Europese klimaatwet.'