VPRO x PublicSpaces

De VPRO is als publieke omroep verplicht om een groot publiek te bereiken. Dat doen we ook online, met alle gevolgen en verantwoordelijkheden die daarbij komen kijken.

Naast onze website vind je ons op grote platforms als Facebook, Instagram en Twitter. Deze online omgevingen bieden veel mogelijkheden maar tegelijkertijd zien wij ook de problemen, bijvoorbeeld privacy-issues, fake news en de groeiende macht van grote, commerciële techbedrijven.

Vanuit die spagaat is PublicSpaces ontstaan, een coalitie van publieke organisaties die samen werken aan online alternatieven, waarin publieke waarden centraal staan. Want het kan en moet anders. We beginnen bij onszelf en vertellen graag hoe het er inmiddels voor staat.

op deze pagina

terug naar

Lennart van der Meulen, directeur van de VPRO, licht toe waarom de VPRO betrokken is bij dit soort vraagstukken: ‘Eigenlijk zijn we vanaf het allereerste begin heel geïnteresseerd in de ontwikkelingen van nieuwe technologieën en nieuwe media. Vanaf het moment dat 3voor12 werd opgericht, bijna 25 jaar geleden, volgen we het op de voet. In de afgelopen jaren is het gebruik van internet enorm toegenomen en zijn sociale media niet meer uit het dagelijks leven van de meeste mensen weg te denken.'

© Merlijn Doomernik

Lennart van der Meulen

Er zijn nieuwe systemen nodig en ik ben ervan overtuigd dat die er gaan komen. Daar moeten we als VPRO aan meewerken.

Lennart van der Meulen

vpro is proefkonijn

Lennart: ‘De online mogelijkheden zijn ook voor ons heel interessant en belangrijk. We kunnen en willen er niet omheen omdat je anders heel veel mensen mist, maar de publieke waarden worden met voeten getreden. Samen met collega-publieke omroepen en organisaties als onderzoeksinstituut Waag zijn we daarom op zoek naar alternatieven die beter bij onze publieke waarden passen.'

'De PublicSpaces-coalitie heeft als gezamelijk doel om publieke ruimtes en tools te ontwikkelen waarbij de commercie buiten de deur staat. Er zijn nieuwe systemen nodig en ik ben ervan overtuigd dat die er gaan komen. Daar moeten we als VPRO aan meewerken. De VPRO is proefkonijn. Uiteindelijk kunnen we op deze manier tot een keurmerk komen voor organisaties, zodat je weet wie er netjes met je gegevens omgaan. Wat dat betreft zou bewustwording eigenlijk ook een onderdeel van PublicSpaces moeten zijn; niet alleen naar de systemen kijken maar mensen ook mondig maken online.'

Onmisbare digitale tools en services zijn vaak onderhevig aan politieke controle en commerciële belangen, waardoor burgers niet zozeer als mensen, maar eerder als objecten worden gezien.

Met onze PublicSpaces-partners delen we de gezamenlijke visie dat een alternatief noodzakelijk is. We stellen ons een eerlijker internet voor dat fungeert als een online publieke ruimte waarbij de gebruikers niet worden gezien als commercieel object of als bruikbare data, maar als gelijkwaardige partners, die een gezamenlijk publiek belang hebben. Onze uitgangspunten en waarden vind je terug in ons manifest. 

Deze tools zijn vervolgens door de 'Digitale Spoelkeuken' gehaald, een vragenlijst (download Excel) waarmee tools kunnen worden getoetst aan de waarden van PublicSpaces, zoals openheid en transparantie. Zo krijg je inzicht in hoe tools scoren op bijvoorbeeld het gebied van privacy en bescherming van de persoonsgegevens.

Naar aanleiding van deze inventarisatie kijkt de VPRO naar welke tools er vervangen zouden moeten worden, of er alternatieven zijn of dat deze tools ontwikkeld moeten worden. Over deze vervolgstappen lees je hier binnenkort meer.

Op 11 en 12 maart 2021 organiseerden PublicSpaces, Pakhuis de Zwijger en Waag een conferentie om het internet te redden. Deze conferentie, mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van Binnenlandse Zaken, was een verdere zoektocht naar manieren hoe we het internet weer tot een gezonde publieke ruimte kunnen maken.

Tijdens een talkshow met programmamaker Roland Duong - die over dit onderwerp de podcastserie De slag om het internet maakt - en presentator Nadia Moussaid werd er gesproken over de gevaren van het huidige model, maar ook over concrete mogelijkheden en gezonde alternatieven. Te gast was onder andere programmamaker Nicolaas Veul, die eerder de documentaire #followme maakte over Instagram, óp Instagram. 

lees, kijk en luister: meer over data bij de vpro

    •