De gemoederen laaiden hoog op, toen uit het internationale PISA onderzoek van 2023 bleek dat het met de leesvaardigheid van 15-jarige kinderen in Nederland bijzonder slecht gesteld is. Niet alleen liep een derde van de Nederlandse 15-jarigen het risico laaggeletterd het onderwijs te verlaten, het niveau was ook nog eens verder gedaald ten opzichte van voorgaande jaren. In Tegenlicht-aflevering Nederland bij de les kwam daarbij naar voren dat de kwaliteit van het Nederlandse onderwijssysteem onder grote druk staat. Bibliotheken kunnen hierin een helpende hand bieden, door de massale ontlezing van jongeren tegen te gaan.  

Zo is inmiddels in de wet verankerd dat ieder kind onder de 18 jaar gratis lid kan worden van de bibliotheek. Daarnaast probeert de bieb met ludieke acties jongeren verder naar zich toe te trekken. En dat is dus niet voor niets. Uit onderzoek is gebleken dat tienjarige leerlingen die vaker voor het plezier buiten school lezen, beter kunnen lezen dan leerlingen die dit niet doen. Daarnaast loont een vroege start: kinderen die tussen hun tweede en negende levensjaar beginnen met (voor)lezen voor plezier, ontwikkelen uiteindelijk betere cognitieve vaardigheden en zijn over het algemeen mentaal gezonder. Kinderen die op hun tiende regelmatig een boek openslaan, presteren op zestienjarige leeftijd beter op woordenschat, spelling en rekenen. Daarnaast blijkt het leesgedrag van kinderen de cognitieve prestaties sterker te beïnvloeden dan het opleidingsniveau van de ouders. Een win-winsituatie, omdat op deze manier de nijpende kansenongelijkheid in het Nederlands onderwijssysteem enigszins kan worden beperkt.  

Scholen haken hier al vrolijk op in, door samenwerkingen aan te gaan met bibliotheken. Zie bijvoorbeeld deze school in Amstelveen, waar leerlingen door de komst van een bibliotheek op school weer aan het lezen sloegen. In Amsterdam is al een plan gepresenteerd om op iedere basisschool, middelbare school en mbo een bibliotheek te realiseren, om de leesvaardigheid te verhogen.