Wie is Naomi Klein? Voor veel mensen is ze een intellectuele popster, die in het rijtje past van Greta Thunberg, Thomas Piketty en Bernie Sanders (met wie ze ooit campagne voerde), anderen kijken glazig uit hun ogen bij het horen van haar naam. 

Klein (54) werd geboren in het Canadese Montreal. Ze studeerde filosofie en literatuur aan de Universiteit van Toronto, en ging daarna aan de slag als journalist bij de plaatselijke krant.

Met haar activistische boek No Logo (1999) vergaarde ze voor het eerst wereldroem. In het boek beschrijft ze hoe we gevangen zitten in een medialandschap dat gecontroleerd wordt door merken. Destijds een vernieuwende boodschap. De wereld was immers nog maar net begonnen aan het internet- en schermentijdperk. 

Ook stelde ze de wrede werkwijze van grote merken als Nike aan de kaak, die hun werknemers uit het Globale Zuiden flink uitbuiten. Een uitwas van de nog jongere globalisering waar destijds minder aandacht voor was, maar die tegenwoordig ondanks meer aandacht nog steeds niet is opgelost.

Zeven jaar later verscheen Kleins volgende boekenhit, The Shock Doctrine, waarin ze betoogt dat neoliberaal beleid vaak wordt doorgevoerd in landen waar net rampen, invasies of andere schokkende gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. Bijvoorbeeld in Chili onder de dictator Pinochet, in Rusland onder Jeltsin, of in Irak na de Amerikaanse illegale militaire invasie. Na dit boek riep The New Yorker, een vooraanstaand links intellectueel tijdschrift, Klein uit tot ‘de zichtbaarste en invloedrijkste figuur op links’.

Met neoliberaal beleid wordt over het algemeen bedoeld: minder regels en belasting voor bedrijven, het makkelijker maken voor bedrijven om in verschillende landen te opereren, het verkopen van overheidsorganisaties zoals post-, water of elektriciteitsvoorzieningen aan commerciële partijen, en het bezuinigen op overheidsuitgaven. 

Ook daarna volgde nog diverse boeken, zoals This Changes Everything: Capitalism vs the Climate waarin ze stelt dat neoliberaal beleid, het meest gangbare beleid dat in de jaren ‘90 ‘00, ‘10 in Westerse landen gevoerd werd, haaks staat op pogingen om de klimaatcrisis en de biodiversiteitscrisis op te lossen. Inmiddels is Klein ook professor Climate Justice aan de Universiteit van British Columbia in Montreal. Zelf maakte ze haar studie overigens nooit af.

Recent heeft Naomi Klein een nieuw boek uit: Doppelganger. Daarin onderzoekt ze de wereld van complotdenkers en extreemrechts aan de hand van een bizarre persoonsverwisseling in haar eigen leven. Namelijk die met Naomi Wolf. ‘Andere Naomi’ begon als feministisch denker, maar is nu regelmatig terug te zien in de ‘war room’ van Steve Bannon, voormalig politiek strateeg van Donald Trump. 

Wat heeft Bannon Wolf te bieden dat de progressieve beweging nalaat? Hoe kan het dat de woorden die de (inmiddels internationale) rechts-nationalistische beweging gebruikt zoveel lijken op die van de progressieven, terwijl hun toekomstvisie zo anders is? Het is alsof ‘andere Naomi’ en vele andere extreemrechtse complotdenkers in een spiegelwereld leven. Een wereld die lijkt op de werkelijkheid, maar haar vervormt. onderwijs. 

Wat is er nodig om wel een positieve toekomst vorm te geven? Volgens Klein moeten we het antwoord zoeken bij bewegingen die collectief actie ondernemen. Die staan voor (in de woorden van Bernie Sanders): ‘Not me, us’.