de beste tips om je woning te isoleren - van klein naar groot

Stop met manifesteren, begin met isoleren. VPRO Tegenlicht presenteert: 10 dingen die je kunt doen om je woning klimaatklaar te maken.

 22 december 2023 - Daan Kuys

De energietransitie voor woningen is lekker op gang gekomen. Zo heeft inmiddels bijna negentig procent van alle woningen al dakisolatie. Toch hadden eind 2022 nog steeds maar liefst anderhalf miljoen woningen energielabel E,F of G. De meeste daarvan zijn in het bezit van particuliere verhuurders, of eigenaars-bewoners, en dan met name in gebieden zoals Bloemendaal, Laren en Gooische Meren. 

Nog genoeg werk aan de winkel dus en voor iedereen valt er genoeg te doen. Van kleine maar heel effectieve maatregelen die je ook als huurder morgen al voor enkele tientjes voor elkaar hebt, tot de grotere verbouwingen die woningen in één klap naar energielabel B of A kunnen bonjouren. We gidsen je langs de meest voor de hand liggende stappen die je kunt nemen - van klein naar groot.

Drie redenen om je woning te isoleren

  • Comfort, want je woning wordt veel aangenamer. Minder warm in de zomer en minder koud in de winter;
  • Geld, want je hoeft minder te stoken;
  • Principes, wanneer je vindt dat het in tijden van klimaatcrisis je plicht is (bah, vies woord!) om minder energie te verbruiken;

Het gemiddelde warmteverlies van een huis

Elke woning is uniek, maar gemiddeld verdwijnt de warmte in een huis op de volgende manier:

Hou bovenstaand schema in je achterhoofd bij het lezen van de komende stappen. Woon je in een appartement met boven- en/of onderburen waar verwarmd wordt? Dan zal het warmteverlies door de ramen en gevels groter zijn.

1. Leidingen isoleren

Koop van die kant-en-klare buizen van kunststofschuim en leg ze om de verwarmingsbuizen in de onverwarmde gedeeltes van je woning, zoals de kruipruimte, de gang of de zolder. Per meter bespaar je daarmee zo’n 4 euro per jaar. Voor de liefhebber: dat zijn toch maar mooi twaalf havercappucino’s makkelijk terugverdiend. Let er trouwens op dat je ze niet om je drinkwaterleiding heen legt. Legionellabacteriën houden namelijk van lauw stilstaand water. 

2. Naden en kieren dichten

Loop je woning na op alle koude luchtstromen: kieren bij de deur of de brievenbus, het kruipluik, of de gaatjes waar de leidingen door je plafond of vloer gaan. Dicht ze vervolgens met tochtstrips, borstels of stukjes steenwol in de gaatjes. Deze maatregel kan je zomaar tientallen euro’s per jaar besparen.

3. Radiatorfolie en radiatorventilator

Radiatorfolie plak je op de achterkant van je radiator of op de muur achter je radiator. Het voorkomt dat de warmte aan de achterkant van de radiator door de gevel naar buiten gaat. Als je het op je muur plakt, kan het er wel een beetje lelijk uitzien als je niet van de kleur fonkelend zilver houdt. Maar het is aan jou hoe groot je de folie achter de radiator wil maken.

Andere tip: zet een radiatorventilator op je radiator. Een radiatorventilator brengt de warmte van je radiator sneller je kamer in en verdeeld die warmte beter. Hierdoor kan je thermostaat omlaag zonder in te leveren op comfort.

5. Kozijnfolie

Plak kozijnfolie op je kozijn voor je ruit en voorkom zo dat de warmte naar buiten gaat. Het ziet er van dichtbij een beetje lelijk uit, maar het is een handige uitkomst wanneer je je ramen (nog) niet wilt of kunt vervangen. De besparing is bijna 4 euro per vierkante meter raam per jaar.

6. Isolerende gordijnen

We blijven nog even bij ramen. Gordijnen helpen sowieso om de warmte binnen te houden, dus doe je gordijnen ‘s avonds dicht. Vallen je gordijnen over je radiatoren heen? Kort ze in, of bestel nieuwe. Heb je nieuwe gordijnen nodig? Tegenwoordig bestaan er isolerende gordijnen. De zogeheten dubbele plisségordijnen met aluminium coating zijn een tikkeltje duurder, maar toveren je enkelglas wel om in iets dat beter is dan dubbelglas. Voordeel: ze zijn best wel mooi. Combineert natuurlijk ook lekker met de genoemde kozijnfolie.

7. Spouwmuurisolatie

Een spouwmuur is een dubbele muur waartussen een open ruimte zit. Woningen gebouwd na 1920 hebben vaak een spouwmuur. Heb je een spouwmuur? Laat deze dan volpompen met isolatiemateriaal (vaak glaswol-vlokken). Deze maatregel is eigenlijk een no-brainer. Het kost een halve dag en 800 tot 2000 euro, je verdient het in slechts een paar jaar weer terug en je woning wordt veel aangenamer. Huur je? Verzoek je verhuurder dan via deze modelbrief van de Woonbond om energiebesparende maatregelen.

8. Vervangen van je ramen

We zitten inmiddels in de categorie van de wat ‘zwaardere’ maatregelen, die zullen moeten worden uitgevoerd door eigenaren. Heb je enkelglas? Dan loont het sowieso om deze te vervangen. Daarvoor zijn er grofweg twee opties: HR++-glas en triple glas. De vuistregel is: als ook je kozijnen aan vervanging toe zijn, kun je beter kiezen voor triple glas. Anders volstaat HR++-glas. Voor het isoleren van ramen kan de juiste beslissing lastig zijn en erg afhankelijk van het soort woning dat je hebt. Lees er meer over bij MilieuCentraal.

9. Dakisolatie

Zoals eerder te zien in de infographic verdwijnt de meeste warmte via het dak. Dakisolatie werkt als een soort warm dekentje en is misschien wel de belangrijkste maatregel die je kunt nemen. Of je dat zelf kunt doen, hangt af van je woning en of je een beetje handig aangelegd bent. Heb je bijvoorbeeld een onverwarmde zolder of vliering, dan kun je ervoor kiezen om de isolatieplaten zelf aan te brengen op de vloer van de zolder. Dat is relatief makkelijk en goedkoop, maar je moet wel van klussen houden.

Als je van geen naar goede dakisolatie gaat, bespaar je zo honderden euro’s per jaar. De kosten liggen, als je het laat doen, tussen de 2000 en 3000 euro. We linken hier nogmaals naar de modelbrief om je verhuurder vriendelijk te verzoeken je woning energievriendelijk te maken.

Bij dakisolatie is overigens ook het soort materiaal nog van belang. De bouwwereld isoleert graag met platen van PIR of steenwol, omdat die het beste isoleren tegen de laagste prijs. Maar kijk ook eens naar materialen als houtvezel of olifantengras. Zo heeft houtvezel betere akoestische eigenschappen en slaat het ook beter warmte op dan PIR of steenwol. Handig tegen alle hittegolven de komende decennia.

10. Vloerisolatie

Ook door je vloer kan er warmte ontsnappen. De makkelijkste manier om deze te isoleren, is door er aan de onderkant folie of zogeheten thermoskussens tegenaan te plakken. De lucht die in de folie zit houdt de warmte  tegen. Je kunt het relatief eenvoudig zelf doen voor rond de 1000 euro aan materiaalkosten. Besteed je het uit, dan betaal je ongeveer het dubbele. Met deze maatregel verdien je ongeveer 160 euro per jaar. Let op: als iemand oppert om je vloer te isoleren met PUR-schuim, schreeuw dan heel hard dat je dat niet wil.

Ventileren

Last maar zeker niet least: als je je woning gaat isoleren, dan is het minstens zo belangrijk om je huis goed te ventileren. Dat wil zeggen: dat er zo continu mogelijk voldoende verse lucht door je huis stroomt. Doe je dat niet, dan kan de waterdamp die ontstaat tijdens het douchen, koken, wassen en zelfs ademen, je huis niet meer uit en slaat het neer op koude plekken binnen je huis. En als het daar blijft omdat het niet wordt meegenomen door stromende lucht, dan ontstaan er vocht- en schimmelplekken in je woning. De laatste tijd stapelen de onderzoeken over het belang van schone lucht voor de gezondheid zich op. Dus neem ventileren serieus. Wat ook al een slok op een borrel helpt: veeg na het douchen met een trekker het vocht van je tegels, wanden en muren.