tegenlicht > thema's > energie

Gedurende Dutch Design Week 2022 schitterde The Solar Pavilion als een van de opzienbare werken op het Ketelhuisplein. Architect Michiel Raaphorst ontwierp samen met Marjan van Aubel het paviljoen dat zonne-energie oogst. ‘Als mensen niet beseffen waar energie vandaan komt, gaan ze het ook niet waarderen.’

Met zijn zonnebril op en een microfoontje in zijn hand staat Raaphorst naast het paviljoen op het Ketelhuisplein. Een groep bezoekers van de Dutch Design Week luistert met koptelefoon naar zijn uitleg over de totstandkoming van het grote overhangende ‘doek’ van zonnepanelen. ‘Er hebben twaalf verschillende partijen meegewerkt om dit voor elkaar te krijgen, zonder enig budget,' vertelt Raaphorst, mede-oprichter van architectenbureau V8 Architects.

De energie die het oppervlak van gekleurde zonnepanelen overdag opvangt van de zon, resulteert ‘s avonds in zowel licht als warmte. Dat maakt van het paviljoen in de avond een gezellige plek voor de bezoekers. Bovendien kunnen mensen met een trappetje door een gat in het paviljoen klimmen, om vervolgens tussen de gekleurde zonnepanelen te staan. Raaphorst hoopt dat bezoekers inzien dat een energie-oogstend oppervlak meer kan zijn dan zwarte panelen als pleisters op een dak of in een weiland. ‘Het moet onderdeel worden van de omgeving waarin we wonen, werken en leven.’

In slechts vijf maanden tijd wisten Raaphorst en solar designer Marjan van Aubel de juiste personen bij elkaar te vinden voor het bouwwerk. Allemaal delen ze dezelfde visie over de toekomst van zonne-energie: we moeten meer energie gaan opwekken met de steeds schaarser wordende ruimte om ons heen. Maar hoe? We spreken met Raaphorst, in het zonnetje op het Ketelhuisplein, en hebben het over de rol van The Solar Pavilion, de nieuwe generatie architecten en de toekomst van ons energiesysteem.

‘We zitten in een tijdperk van schaarste. We moeten gebouwen maken die meer opleveren dan ze verbruiken. Isoleren is een stap, de volgende stap is dat gebouwen ook extra energie gaan opleveren. Alleen maar velden en daken vol leggen met panelen is niet de oplossing, iedereen moet zonne-energie kunnen oogsten. Als ontwerper is het interessant om iets te bedenken wat herkenbaar is als zonnepaneel, maar niet zo saai als de huidige zwarte vlakken. Onze taak als architect is dus ook om vorm te geven aan een democratischer energiesysteem.

Als mensen niet beseffen waar energie vandaan komt, gaan ze het ook niet waarderen. We moeten weer gewend worden dat men tegen elkaar zegt: "vergeet niet het licht uit te doen." Besef dat energie waardevol is.’

‘We hadden al eerder samengewerkt met Marjan op de Expo 2020 in Dubai. Destijds hebben we haar gevraagd of ze ons kon helpen met het lichtdoorlatende zonnedak van het Nederlandse paviljoen in Dubai. Vijf maanden geleden werden we juist door haar benaderd om mee te werken aan een ontwerp voor Dutch Design Week, als afsluiter van haar solar biennale.  

We zijn als een gek gaan schetsen, want vijf maanden is een hele korte tijd voor een project als dit. Het ontwerp dat we als allereerste bedachten is het uiteindelijke paviljoen geworden, want de Dutch Design Week was meteen enthousiast. Met een computersimulatie is bepaald welke plek op het Ketelhuisplein de optimale locatie is ten opzichte van de zon. In deze tijd van het jaar staat de zon wat lager. Zo kwamen we bij het ontwerp van een doorhangend doek met zonnepanelen.

Kameleon Solar was ook al direct betrokken als leverancier van de gekleurde zonnepanelen. We moesten dus een ontwerp maken om hun zonnepanelen heen. Zo’n randvoorwaarde is fijn om mee te werken.’