VPRO Tegenlicht

Gewoon Gek

In Nederland wachten 90.000* mensen op psychische hulp. Er moet acuut iets veranderen, maar hoe? De GGZ-pioniers in onze docu 'Gewoon gek' willen radicale vernieuwing in de zorg. Jij ook? Lees dan verder hoe je kunt bijdragen.

Makers

Psychische diversiteit, normalisering van het abnormale, en innovatie van de geestelijke gezondheidszorg. Dat zijn thema’s uit de eerste aflevering van VPRO Tegenlicht, op 1 maart: 'Gewoon Gek'.

Moet het niet radicaal anders? En zo ja: hoe?

Enkele van die alternatieven bespreken we hieronder. Maar we zijn ook benieuwd naar jullie ervaring. Kennen jullie innovatieve, hoopvolle of slimme initiatieven die mogelijk bijdragen aan een betere GGZ? Mail deze dan naar ons.
 

 
 

Hulp nodig? Neem contact op met Mind Korrelatie.
Bel, chat, Whatsapp of mail met een hulpverlener.

 

VPRO Tegenlicht: Gewoon Gek
1 maart 2020, 22.05 uur, NPO2

over de uitzending

wat is de grens tussen normaal en abnormaal?

In deze aflevering passeren nieuwe Nederlandse zorginitiatieven de revue, en innovaties van pioniers die vinden dat de geestelijke gezondheidszorg moet veranderen. Er komen zorgontvangers aan het woord, patiënten met ADHD, burn-out, autisme, fobieën, bipolaire stoornis en borderline. 

Zijn zij gek of gewoon?

Onze maatschappij is nog slecht uitgerust om mensen die te maken hebben met ontregeling te begrijpen. We zien hen als een uitzondering, en niet als een variatie. Ook de gezondheidszorg is nog nauwelijks gericht op al die psychische diversiteit. De diagnose bepaalt nog vaak de behandeling. 

En dat is precies wat de pioniers in deze aflevering hopen te veranderen.

Hoe gaan wij om met de concepten gek en normaal? Wetenschappers, filosofen en ervaringsdeskundigen laten hier hun licht op schijnen. Mensen die het afwijkende omarmen en de psychische diversiteit van de mens vieren.

Sommigen van hen trekken ook de DSM-classificaties*, die de basis vormen van het huidige stelsel, in twijfel. Wat schieten we op met al die labels? Hoe kan het beter in de toekomst? En is dit een taak die alleen bij de zorgverleners van de GGZ ligt, of bij ons allemaal – de samenleving als geheel? 

Regie: Soraya Pol
Productie: Marie Schutgens
Eindredactie: Bregtje van der Haak & Doke Romeijn

over de sprekers

'Enik was een soort droom die ik nog niet goed onder woorden kon brengen'

– Martijn Kole
meer initiatieven

we vroegen jullie ons de beste initiatieven in de geestelijke gezondheidszorg in te sturen

De GGZ staat op springen. Half januari presenteerde actiegroep ‘Lijm de zorg’ – met journalist en patiënt Charlotte Bouwman als uitgesproken voorvechter – een manifest voor betere geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De initiatiefnemers willen een einde maken aan de 'stille ramp' die zich voltrekt in de GGZ. 

Tegelijkertijd onstaan er overal in het land initiatieven die ons idee en begrip van de GGZ oprekken en bevragen: moet het niet radicaal anders? En zo ja: hoe? We stelden een overzicht samen van door jullie aangedragen intitiatieven.

Deze initiatieven stuurden jullie in
Bekijk alle initiatieven ⭢

over de wachtlijsters

wachten op psychische hulp: wat doet dat met je?

online serie: 'De wachtlijsters'

© vpro / VPRO

In Nederland wachten 90.000 mensen op psychische zorg. Drie van deze zogenaamde 'wachtlijsters' schreven voor VPRO Tegenlicht een brief aan een naaste. Wat doet het ellenlange wachten, met hen? 

over de initiatieven

'als mensen lang op een wachtlijst staan: ze kunnen mij gewoon bellen'

– Bram van der Leden, zorgondernemer bijBram 

 

de multidisciplinaire aanpak

Redesigning Psychiatry

Redesigning Psychiatry is een multidisciplinair project waarin ontwerpers en filosofen samen met een aantal innovatieve organisaties een gewenst toekomstbeeld van de geestelijke gezondheidszorg voor 2030 ontwikkelen.

De beweging is ontstaan vanuit de overtuiging dat de geestelijke gezondheidszorg in Nederland toe is aan radicale vernieuwing. En daar staan menselijke waarden bij voorop, zeggen filosoof Sander, psycholoog David en ontwerper Femke in de uitzending 'Gewoon gek'. Lees meer over de beweging. 

de kleine zorgorganisatie

bijBram

In de Utrechtse provincie Ameide vind je BijBram, een kleine zorgorganisatie die mensen die te maken hebben met geestelijke gezondheidszorg begeleiding en behandeling biedt. Ze helpen mensen die als 'lastig' worden ervaren, en daardoor worden uitgesloten van deelname aan de maatschappij. Oprichter Bram gelooft dat uitsluiting erger is dan ziekte – en dat uitsluiting zelfs ziek kan máken. BijBram bevindt zich in een groene omgeving, waar ruimte is, en aandacht. Kortgezegd: het is hulp op maat. Zijn kleinschalige, op maat georganiseerde GGZ-instellingen als dat van Bram de toekomst?

 

'op school en werk moet je competitief zijn en keihard werken, daarna komen mensen met een burnout bij ons – en dan hebben wíj het gedaan'

– GGZ-hulpverlener

geen artsen, maar ervaringsgenoten

Enik Recovery College

Een plek waar je langs mag komen voor een kop koffie en een goed gesprek? Waar geen artsen en hulpverleners rondlopen, maar mensen met gelijksoortige ervaringen, die net als jij wars zijn van labels en dossiers? 

Dat kan bij Enik Recovery College, een uit de Verenigde Staten en Engeland overgewaaid concept. Enik is een centrum dat dient voor ontwikkeling en scholing rondom herstel, en het idee is dat deelnemers zich beter leren ontwikkelen binnen een omgeving die honderd procent wordt gerund door ervaringsgenoten (peers). 

meer verdieping

meer initiatieven leren kennen?

Bezoek de MIND Atlas, waar al meer dan 400 initiatieven waar je terecht kan in terug te vinden zijn. 

over de Meet Up

kijk terug

Pakhuis de Zwijger - 4 maart 2020

In deze livecast bespreken we de aflevering. Hoe kunnen we gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor het opvangen van mensen die zogenaamd ‘gek’ zijn of buiten de norm vallen?

Meepraten over de toekomst? Kom naar een Meet Up!

alle Meet Ups meer

*

De wachtlijst voor geestelijke gezondheidszorg is bijna 90.000 mensen lang

* De GGZ is het oneens met dit aantal. Zij nemen echter alleen de wachtlijsters voor de specialistische GZZ mee in hun berekening. Volgens MIND korrelatie en Floortje Scheepers is het aantal van 90.000 wachtlijsters realistischer. Daarmee worden ook mensen die wachten op niet specialistische GGZ meegerekend.

meer zoals 'Gewoon Gek'

over de mentale gesteldheid van de samenleving: