Sander en de kloof: de gezondheidskloof

De laatste aflevering van Sander en de kloof draait om oplossingen. Rond deze aflevering is ook een meet-up georganiseerd, met gesprekken over een eerlijkere verdeling tussen arm en rijk. We snappen dat er grote ongelijkheid is in Nederland; wat gaan we daaraan doen?

Joey Frankhuisen

In deze laatste aflevering is de Oostenrijkse miljonair Marlene Engelhorn te zien, die opgroeide in een rijke Duitse familie. Tijdens haar jeugd besefte ze steeds meer dat ze privileges had door de familie waar ze in geboren is. Nu pleit ze voor hogere belastingen en hoopt ze 90 tot 95 procent belasting te betalen op het grote fortuin dat ze op een dag zal erven. Marlene is mede-oprichter van het initiatief ‘Tax me now’ waar zij met veertig andere rijken vraagt om zwaarder en eerlijker belast te worden. ‘Het zou geen vraag moeten zijn wie er gevoed kan worden, punt uit,’ zegt Marlene.

Wil je meer weten over Tax me now? Marlene Engelhorn is ook te gast geweest bij Buitenhof.

kijk nu op NPO Start

Tim ’s Jongers, Senior Adviseur bij het RVS, geeft dus aan dat het essentieel is dat beleidsmakers zien hoe het eraan toe gaat in de arme wijken, om in te zien welk beleid nodig is. In het fragment hierboven noemt Tim een mogelijke gratis maaltijd op school. Een gratis lunch op school zou er inderdaad voor zorgen dat kinderen gezonder en slanker zijn, blijkt uit onderzoek van de Maastricht University.

beleggen op een duurzame manier

We zagen ook Eline Hesse, die een aandelenportefeuille van 150.000 euro ontving van haar vader. Het ging om aandelen van onder andere McDonalds en Shell, bedrijven die nou niet bepaald bekend staan om hun duurzaamheid. Eline was het hier niet mee eens en besloot alleen nog maar te beleggen in duurzame bedrijven en projecten. Ze wil nu een voorbeeld zijn voor andere vermogenden en maakte een documentaire over haar worsteling met aandelen.

Eline schreef ook het ‘Manifest van het genoeg’, dat ze voordroeg in de aflevering. Dat manifest kun je onderaan de pagina vinden.

de Sander en de kloof meet up

Bij de Sander en de kloof meet up raakten beleidsmakers, waaronder de Amsterdamse wethouder voor Onderwijs, Armoede en Inburgering Marjolein Moorman (PvdA) en VVD-‘kroonprins’ Vincent Karremans, verzeild in een politiek debat. Voormalig SP-partijvoorzitter Ron Meyer hield zich afzijdig. Economisch commentator Grace Blakely sprak via een live verbinding over ongelijkheid. De Iraans-Deense oprichter van Millionaires for Humanity Djaffar Shalchi ,die pleit voor belastingverhoging van de allerrijksten, kwam ook speciaal naar Pakhuis de Zwijger. Sander zelf was natuurlijk ook aanwezig. De avond werd afgesloten door Eveline van Rijswijk met deze gesproken column.

spreken over kansengelijkheid

Volgens presentator Sander Schimmelpenninck zelf is het nut van zo’n programma dat er een gesprek ontstaat over de kansenongelijkheid. ‘Het is belangrijk dat mensen hierover praten. Niet alleen in de politiek, maar ook in gezinnen. Doordat geld zo’n taboe is om over te praten hebben veel mensen een mening over bijvoorbeeld belastingen zonder dat ze weten hoe het zit.’

Maaike Schoon, onderzoeksjournalist die zich bezig houdt met economie en politiek en presentator van Buitenhof, presenteerde de meet-up omdat ze het persoonlijk belangrijk vindt. ‘Ik schrijf zelf ook veel over dit onderwerp.’ Voormalig partijvoorzitter van de SP Ron Meyer geeft aan dat het voor hem gaat om een ‘ideeënstrijd’. ‘De afgelopen veertig jaar hebben mensen zich wijs laten maken dat klassen niet bestaan. Door de serie zien we dat dit fundamenteel onjuist is.’

vechten voor hogere belastingen

Een van de aanwezigen was dus Djaffar Shalchi. Hij is de oprichter van Millionaires for Humanity, waar ook Marlene Engelhorn uit aflevering zes bij is aangesloten. Even als achtergrond, Shalchi kwam op zijn negende vanuit Iran naar Denemarken. Met behulp van (zo zegt hij het zelf) het Deense systeem dat op dat moment veel sociale zekerheid bood, kon hij uitgroeien tot vastgoedmiljonair. Nu vecht hij met zijn organisatie voor hogere belastingen voor de rijken. Hij noemt dit een ‘morele en menselijke verplichting’.

Bij het event kondigde Shalchi aan dat Millionaires for Humanity ook een afdeling krijgt in Nederland. Nederlandse miljonairs kunnen zich dus ook aanmelden bij dit initiatief om mee te strijden voor hogere belastingen. Op de website is al een eerste Nederlandse miljonair te vinden die achter het initiatief staat, namelijk Maarten Meijnen, de oprichter van Convent Capital. Shalchi verwacht dat zijn organisatie verschil kan maken. ‘Rijke mensen hebben belangrijke connecties. Als de rijken praten, luisteren de politici en de burgers.’

hoe kan Millionaires for Humanity verschil maken?

Een van de manieren waarop Millionaires for Humanity verschil wil maken is het versturen van brieven die ondertekend kunnen worden door de rijken. Een brief waarin werd gevraagd om hogere belastingen werd al tweehonderd keer ondertekend, waaronder door drie miljardairs.

Maaike Schoon kijkt er op een soortgelijke manier naar. ‘Je hoopt uiteindelijk dat het mensen bij elkaar heeft gebracht en dat ze ook politieke druk kunnen uitoefenen. Dat de miljonairs met Mark Rutte gaan praten.’

Mooi streven, maar waarom zouden rijken hun zomaar hun geld willen inleveren? Volgens Shalchi heeft dit te maken met moraliteit, maar ook met veiligheid. ‘Niemand wil een onveilige wereld. De wereld wordt meer en meer ongelijk en meer ongelijkheid betekent minder veiligheid. Niemand wil een uitkomst zien waarin de wereld onveilig is.’

wat is de rol van Sander?

‘Samenwerken’, ‘organiseren’, ‘unite’. Deze woorden kwamen opvallend vaak langs tijdens de meet-up. Millionaires for Humanity is hier natuurlijk een goed voorbeeld van, maar wat is de rol van Sander nu de serie is afgelopen? ‘Ik vind mijn rol als aanjager van het debat heel prettig. Ik wil wel iets blijven doen. Ik zou mij kunnen aansluiten bij de club die er vanavond is. Zo kunnen we invloed uitoefenen op de politiek.’

De politiek van binnenuit veranderen ziet hij nog niet zitten. ‘De enige volgende logische stap is de politiek in gaan. Dat is iets wat ik niet wil, ook omdat ik in Zweden woon. Daar zit ik nu niet op te wachten,’ aldus Sander. ‘Ik denk dat er misschien wel meer te bereiken is op een manier om de politiek heen. Het zichtbaar maken van het probleem is belangrijk’

waarom is het nu tijd voor verandering?

Tijdens de meet-up waren de gasten het erover eens dat het tijd is voor verandering. Maar waarom nu? ‘In de geschiedenis hebben de rijken nooit zo veel geld gehad,’ aldus Shalchi. ‘De coronacrisis heeft veel mensheid de armoede ingejaagd.’ ‘Als het feit dat arme mensen zeven jaar korter leven niet genoeg is om in opstand te komen, wat dan wel?’ vraagt Ron Meyer zich af.

Na een succesvolle meet-up is de serie Sander en de kloof achter de rug. Wil je de afleveringen nog eens zien? Dat doe je hier. Ben je benieuwd waar Sander zijn uitspraken op baseert? Hier kun je alle artikelen vinden.

door Eline Hesse

Ik ben de geprivilegieerde en de bevoorrechte.
Ik ben de 10 procent
Ik ben alles wat de vernietiging van de mensheid heeft veroorzaakt, en alles wat het kan oplossen.
Ik ben beter opgeleid, meer bevoorrecht dan 90 procent van deze planeet.
Niet eens, omdat ik daarvoor heb gekozen, maar door de wieg waarin ik geboren ben.
Ik sta voor je, een mens, een vrouw, een Homo Sapien,

Een millennial.
Lui, narcistisch en fan van avocado's.
Een sneeuwvlok die zal druipen met de zon.
Zelfingenomen: een Guttmensch.
Een kind van de jaren 90 en een puber van de financiële crisis.
een millennial.

Dus, wat kunnen we dan doen om beter te zijn voor onszelf, en de aarde die ons alles heeft gegeven?

Het gaf onszelf zelfs het idee van geld, een product van onze eigen verbeelding.
En we zijn erin geslaagd om collectief akkoord te gaan om deze mythe te geloven en rijkdom en machtige instellingen te genereren.

Door de financiële crisis en corona crisis hebben we geleerd hoe kwetsbaar dat systeem is.

Is de aandelenmarkt niets anders dan een spiegel voor onze hebzucht?

We moeten de oorzaak van onze ondergang onderzoeken, een moreel corrupt financieel systeem, dat werkt met een piramide van rendement,

dat ons dwingt om eindeloze groei te eisen met een domino-effect van vernietiging.

Dit systeem van rendement dwingt ons om te eisen en verslaafd te zijn aan het idee van eindeloze groei. Het idee dat de taart oneindig groter wordt.

Maar dit is niet waar, de taart KAN NIET eindeloos groter worden, alleen onze verbeelding kan dat.

Het is ons verlangen naar meer dat moet worden gestopt.

We bevinden ons op het punt waar een rijke oudere generatie moet beslissen in welke mate ze ECHT solidariteit met ons VOELEN voordat ze sterven.

Ze moeten zichzelf afvragen, welke planeet voor onze hun kinderen achterlaten?

En welke mogelijkheden en kapitaal ze ons geven om het te repareren.

Alleen al in de VS zal 68 miljard dollar overgaan van de babyboomers naar de millenniumgeneratie.

Een subliem cadeau voor sommige, maar ook een sublieme uitdaging.
Hoe gebruiken we hetzelfde kapitaal en dezelfde middelen, met verschillende idealen en instrumenten?

We moeten een nieuwe realiteit accepteren
Een realiteit waar klimaatverandering echt is
Waar kansenongelijkheid echt is
Onze kansen om een goed genoeg leven te hebben, anders zijn

De corona crisis heeft ons laten zien dat we meer dan ooit solidair moeten zijn met elkaar. Wij met onze ouders, en onze ouders met ons, en wij met alle toekomstige generaties.

Tegen mijn ouders moet we zeggen:
Ik hou van je, maar ik zal nooit worden zoals jij.
Ik kan nooit zijn zoals jij, en dat zal ik ook nooit worden.
En tegen onze kinderen moet we zeggen:

‘Ik geef je mijn liefde, maar niet mijn gedachten, want je hebt je eigen gedachten.”
En nee, je krijgt geen nieuwe kleding of speelgoed, je krijgt alleen tweedehands.

Ouders en kinderen, laten we samen een tafel bouwen waar we met elkaar kunnen praten. Met een kopje thee en een koekje.

Om deze bizarre decadente en hebzuchtige wereld tegen te gaan.
Luiden we de bel voor een nieuw tijdperk, een nieuwe rebellie, een nieuwe standaard, een tijdperk van Genoeg.
Want het meest radicale wat we kunnen doen, is stilstaan en zeggen dat het genoeg is. Omdat deze aarde genoeg is.

Wat we hebben is genoeg.
We zijn genoeg.
Ik heb genoeg,
Ik ben genoeg,
We zijn genoeg.
Genoeg, genoeg, genoeg

Wat nu?