Boeken op reis met Wim Brands

David Sedaris

In de vierde aflevering van 'Boeken op reis' wordt het Amerikaanse fenomeen David Sedaris geportretteerd. De auteur van onder meer 'De lachvogel' buigt zijn zwakke punten om in sterke: zo heeft hij zijn neuroses uiteindelijk voor de kar van zijn wil gespannen. De zelfbewuste Sedaris legt uit hoe hij schrijft.

Er zijn niet veel schrijvers met de status van een popster, maar David Sedaris is er een. Iemand die volle zalen trekt. Soms staat er iemand op in het publiek die zich luidop beklaagt over zijn vieze praatjes. Soms stelt iemand een volslagen idiote vraag. Dan zegt hij gewoon: volgende vraag. En soms kondigt de speaker van dienst hem aan alsof hij Justin Bieber is. Dan is de zaal al door het dolle heen voordat hij ook maar een woord heeft gezegd. Hij staat achter het gordijn te wachten, en moet dan maar hopen dat hij niet tegenvalt.

Op 30 september staat Sedaris, niet voor het eerst, in Carré en opnieuw zullen er honderden mensen zijn die zonder aarzelen veertig euro neerleggen om een kleine narcistische neuroot te horen voorlezen uit eigen werk. Werk waarin, zo werd in een bespreking van zijn nieuwste bundel in de New York Times opgemerkt, de stemmen weerklinken van zowel Anthony Trollope, P.G. Wodehouse en Alice Munro als Woody Allen. Wim Brands typeert zijn schrijverschap als 'een bewegend eiland waarop zijn tics en neuroses als vrolijke pinguïns heen en weer lopen'.

Hoe komt het toch dat zoveel literatuurliefhebbers roepen: nee, niet Sedaris? Volgens Brands komt dat omdat Sedaris geheel ten onrechte niet voor literair vol wordt aangezien. Wat overigens weer komt doordat zijn fanatieke fans de Amerikaan telkens maar weer bejubelen als de briljante grapjesman die zo leuk kan schrijven.

Brands: 'Sedaris legt in onze reeks misschien wel beter dan alle anderen uit hoe hij schrijft, hoe hij zijn zinnen van muziek voorziet, ritme. En ook hoe hij zijn neuroses uiteindelijk dan maar voor de kar van zijn wil heeft gespannen. Om een voorbeeld te geven: tijdens de wandeling in de omgeving van zijn huis in het Engelse Sussex bleek Sedaris een plastic zak bij zich te hebben. Hij is overigens naar eigen zeggen negen huizen verwijderd van de status van dakloze. En dat zullen er tien worden als er in zijn Engelse huis bij voorbeeld nog een keer een rat opduikt of God sta ons bij een slang. Goed, een plastic zak, en waarom? Omdat hij tijdens elke wandeling rotzooi opruimt en hele verhandelingen kan houden over de mogelijke daders.

Toen ik zei dat dit verdacht veel leek op compulsive disorder zei hij dat hij dan hoopte dat binnenkort iedereen dat heeft. Sedaris die van zijn ongemakken leeft. En die van anderen. Tijdens de door zijn vriend gemaakte lunches bleef hij elke keer maar weer vragen stellen aan alle crewleden; over alle denkbare onderwerpen, leven en dood, hoe ongemakkelijk ook. En voortdurend maakte hij notities in zijn kleine blauwe notitieboekje. Het was ook tijdens zo’n lunch dat hij vertelde recent aan tafel te hebben gezeten met de nobelprijswinnaar V.S. Naipaul. ‘So’, had Naipaul gezegd, ‘you are the one they call the humorist’.’

Herhalingen 'Boeken op Reis'
26 juli: Karl Ove Knausgård
2 augustus: David Grossman
9 augustus: Annie Proulx
16 augustus: David Sedaris
23 augustus: Lionel Shriver

Nederland 2, 13.10 uur


Boeken op reis werd oorspronkelijk in september/oktober 2013 uitgezonden op Nederland 2.