Simone de Greef

Simone de Greef zette voor het eerst voet op IJslandse bodem tijdens een korte vakantie in 2007. De fotografe werd overdonderd door het land, waar ze zich meteen thuis voelde. In de jaren erna bezocht ze het land meerdere keren als begeleider van fotografiereizen. Haar gevoelens voor het land werden iedere keer opnieuw bevestigd. De volgende stap nam ze na de crisis in 2008, toen De Greef besloot om de nasleep van de economische crisis in IJsland te fotograferen. Twee jaar later, vlak na de vulkaanuitbarsting van de Eyjafjallajökull, was Simone opnieuw ter plaatse. Ze raakte gefascineerd door de sociale dynamieken in het land: 'Hier op IJsland is alles gebaseerd op netwerken en vertrouwen, en dat was allemaal weg door crisis. Met de uitbarsting van de vulkaan kwam dat voor mijn gevoel weer terug... Snap je mijn fascinatie? Ik wil gewoon weten hoe het hier werkt.' 
 

'Je weet nooit hoe het land er morgen uit gaat zien. Er is hier geen gisteren en geen morgen, al was het alleen al vanwege het onzekere karakter van de IJslandse natuur', vertelt de Nederlandse. Zo kunnen de erupties die op IJsland plaatvinden zelfs voor een klimaatverandering zorgen, door de verspreiding van giftige gassen. 'Van de vulkaanuitbarsting die in 1783 op IJsland plaatsvond wordt zelfs gezegd dat hij heeft bijgedragen aan het uitbreken van de Franse Revolutie', legt De Greef uit: 'in veel Europese landen mislukten de oogsten door de giftige stoffen, wat leidde tot hongersnood en onrust'.

De huidige Bárðarbunga uitbarsting op IJsland heeft een lavaveld gecreëerd van meer dan zeventig vierkante meter. 'Omdat we geen idee hebben hoe deze uitbarsting zich gaat ontwikkelen', vertelt Simone, 'weten we ook niet wat de gevolgen zullen zijn, zowel hier op IJsland als in de rest van de wereld'. Ze is gegrepen door de impact die een relatief klein land als IJsland kan hebben op de wereld: 'Ze zeggen wel eens dat een vlinder een storm kan veroorzaken.. in mijn ervaring is IJsland zo'n vlinder.'
 

Het is moeilijk om zeker te weten of de natuurverschijnselen in IJsland, zoals gletsjervloedgolven en vulkaanuitbarstingen, de consequenties zijn van menselijk handelen, stelt De Greef. IJslandse gletsjers nemen altijd toe en af, dat is onderdeel van hun natuurlijke cyclus. Desalniettemin is Simone ervan overtuigd dat de klimaatverandering hier, los van de precieze oorzaken, absoluut effect heeft gehad: 'Eén van de gletsjers waar ik vaak gids, de Sólheimajökull, zie ik ieder jaar met meters terugtrekken. Ik kan het met mijn eigen ogen zien'. Afgelopen zomer ervaarde de Nederlandse een andere verandering: 'er viel veel meer neerslag dan normaal, we hadden maar één aansluitende periode van zesendertig uur zonder neerslag'.

Een andere interessante ontwikkeling ziet De Greef in de productie van energie. 'IJsland is, vanwege haar natuurlijke bronnen, in staat veel energie op te wekken middels waterkracht en aardwarmte. Het merendeel van deze energie gaat echter naar de aluminiumindustrie, die in de handen ligt van buitenlandse bedrijven', vertelt de Nederlandse. Omdat energie zo goedkoop is in IJsland, kiezen veel bedrijven ervoor hun aluminium hier om te smelten. De Greef: 'Wat betekent dat dan voor IJsland? Aan de ene kant werkgelegenheid, maar ja, het is de vraag waar de balans ligt: is het een opoffering of een vooruitgang?' Het is een kwestie van þetta reddast, volgens deze 'ver-IJslandste' Nederlander: we zullen het zien.