Nog nooit waren zoveel mensen op de vlucht binnen hun eigen landsgrenzen als aan het einde van 2021. Bijna de helft, ongeveer 25,2 miljoen, is jonger dan achttien jaar. Ook het aantal verplaatsingen bereikte vorig jaar een nieuw record. Maarliefst 38 miljoen keer zagen mensen zich gedwongen te vluchten binnen de landsgrenzen. In 2020 stond de teller op nog 14,4 miljoen. Deze zorgelijke aantallen worden gepresenteerd in een nieuw rapport van het Noorse Internal Displacement Monitoring Centre (IDMC).
Eind vorig jaar waren 59,1 miljoen mensen op de vlucht in hun eigen land. Het aantal binnenlands ontheemden heeft daarmee een recordaantal bereikt. De klimaatcrisis en toenemende geopolitieke spanningen beloven geen beterschap.
Conflicten en geweld
De cijfers van het IMDC laten zien dat van de 59,1 miljoen binnenlands ontheemden, de grote meerheid (53,2 miljoen) is veroorzaakt door conflicten en geweld. Tachtig procent van alle verplaatsingen door conflict en geweld vonden plaats in Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara. Het is een record voor deze regio.
Ethiopië (5,1 miljoen) is verantwoordelijk voor het grootste aantal verplaatsingen in dit gebied. In het land heerst een extreme hongersnood door oorlog. Cijfers van de VN wijzen er op dat in 2021 meer dan 350.000 mensen dreigden sterven van de honger en vijf miljoen mensen ondervoed waren.
Het totaal aantal binnenlandse ontheemden per jaar, gecategoriseerd naar oorzaak
Het totaal aantal binnenlandse verplaatsingen per jaar, gecategoriseerd naar oorzaak
Rampen
Hoewel de meerderheid van het aantal binnenlands ontheemden is terug te leiden naar conflicten en geweld, zijn de meeste verplaatsingen in 2021 veroorzaakt door rampen. Van de 38 miljoen verplaatsingen, waren 23,7 miljoen het gevolg van rampen. Hiervan was de grote meerderheid (22,3 miljoen) gerelateerd aan het weer. Er waren 11,5 miljoen binnenlandse verplaatsingen door stormen en 10,1 door overstromingen.
van de 38 miljoen verplaatsingen, waren 23,7 miljoen het gevolg van rampen
Net als in voorgaande jaren waren Azië en de regio’s rondom de Stille Oceaan verantwoordelijk voor het merendeel van de wereldwijd geregistreerde rampenverplaatsingen. De meest dichtbevolkte gebieden ter wereld worden geteisterd door tropische cyclonen, moessonregens en overstromingen. Deze omstandigheden worden door de klimaatverandering frequenter en extremer. De zwaarst getroffen landen waren China, de Filippijnen en India. Ook dit jaar lijdt India onder extreem weer. Al sinds maart gaat het land gebukt onder recordbrekende hittegolven.
De toekomst
De situatie lijkt in 2022 niet te verbeteren. Miljoenen mensen zijn de afgelopen maanden hun huizen in Europa ontvlucht. ‘De oorlog in Oekraïne groeit uit tot de grootste ontheemdingscrisis ter wereld,’ schrijft het IMDC. Maar uit rapport blijkt ook dat we onze focus niet alleen moeten richten op conflict. Ontheemding door rampen blijft toenemen, gedreven door de klimaatcrisis. Politiek conflict en klimaatverandering versterken elkaar. Voedselonzekerheid, watertekorten en schaarste aan andere natuurbronnen zorgen voor kwetsbare gemeenschappen en toenemende spanningen. De effecten hiervan blijven niet beperkt tot een land. Ze zullen over de hele wereld voelbaar zijn.