In de lente van 2011 namen in Spanje grote aantallen demonstranten de openbare pleinen over. Zij eisten stopzetting van de bezuinigingen, de huisuitzettingen en de uitverkoop aan de banken. Ook op de pleinen van Tunis, Kiev, Amsterdam, Cairo, Istanbul en Tel Aviv kwamen de laatste jaren mensen massaal in protest om hun eisen voor verandering kracht bij te zetten. Maar wat gebeurde er na de demonstraties op het plein? Wat zijn de mogelijkheden als de stem van de menigte verstomt? Hoe worden de breed gedragen eisen daarna omgesmeed tot echte verandering? VPRO Tegenlicht spreekt met voormalige pleinactivisten uit Tunis, Tel Aviv en Barcelona over hun keuzes na de massamobilisaties.

In Tunesië is Ons Ben Abdelkarim (26) hoofd van de NGO Al Bawsala, een groep jonge mensen die sinds de revolutie in 2011 het Tunesisch parlement zo kritisch mogelijk volgen. Zij maken documenten en besluiten openbaar, monitoren parlementsleden en proberen daarmee de fragile Tunesische democratie mee op te bouwen. 

Lina Ben Mhenni (32) is blogger en activiste van het eerste uur. Tijdens de Tunesische revolutie heeft zij via haar blog, met gevaar voor eigen leven, verslag gedaan van de ontwikkelingen op de pleinen en in de straten die leidden tot de omverwerping van het dictatoriale regime van Ben Ali. Dat is haar niet door iedereen in dank afgenomen en heeft ertoe geleid dat zij nu onder 24 uurs bewaking moet leven. Toch gaat zij onverminderd voort met het publiceren over schendingen van mensenrechten en politiegeweld in Tunesië. Zij vindt dat de idealen van de Tunesische revolutie verkwanseld zijn en dat de echte problemen van armoede en gebrek aan onderwijs niet aangepakt worden.
 

In Tel Aviv vonden in 2011 de grootste sociale protesten in de geschiedenis van Israël plaats, tegen de almaar stijgende kosten van levensonderhoud. Een spontane bezetting van een plein leidde tot een tentenkamp dat maandenlang bleef staan. Mensen van alle politieke, sociale en religieuze achtergronden sloten zich hierbij aan. Bij de laatste grote demonstratie marcheerden een miljoen mensen door de straten, de teerling leek geworpen. Maar de dagen daarna leek alles weer gewoon z’n gangetje te gaan. Wat te doen?

Stav Shaffir (30), één van de gezichten van het protest, besloot toe te treden tot het hol van de leeuw: het Israëlisch parlement, de Knesseth. Haar motivatie is dat als jongeren zich massaal blijven afkeren van de politiek, er niets zal veranderen. Dat wordt niet door iedereen gewaardeerd; voormalige strijdmakkers vinden dat zij haar ziel heeft verkocht.

In Barcelona werd na de pleinbezetting een links pact gesloten. Het gevolg hiervan was dat de voorvrouw van de beweging tegen huisuitzettingen werd verkozen tot burgemeester. Ada Colau (41) bestuurt sinds 2015 de tweede stad van Spanje, en wordt daarbij gesteund door een kritische achterban van activisten. Mayors of Change worden zij en de burgemeester van Madrid genoemd, een hoopvolle uitkomst van de manifestaties op straat. Toch is ook daar niet iedereen er gerust op dat de radicale ideeën overeind blijven.

Regie: Nirit Peled
Research: Henneke Hagen
Productie: Jolanda Segers
Eindredactie: Marije Meerman, Doke Romeijn