Bommen op Den Helder

En dat terwijl deze Noord-Hollandse marinestad de meeste luchtaanvallen van heel Nederland te verduren heeft gekregen. Meer dan 150 keer werd de stad gebombardeerd, met bijna tweehonderd doden en nog veel meer zwaargewonden.

Bij het uitbreken van de oorlog had Den Helder bijna 38.000 inwoners en was het een levendige marinestad. In de stad en omgeving stonden van oudsher een aantal militaire forten met een militaire functie. Geen wonder dat bij het uitbreken van de oorlog de Duitsers de havenstad bestookten met bommen uit Messerschmitt’s en kogels uit Stuka’s.

Vooral het onverwachte Duitse ‘vergissingsbombardement’ van 14 mei 1940 – Nederland had net een paar uur daarvoor gecapituleerd – maakte op de ooggetuigen van toen grote indruk:

Na de capitulatie werd Den Helder ingenomen door de Duitse marine. Een paar weken later, op 24 juni, werd het Duitse marinebolwerk doelwit van Engelse Lancasterbommenwerpers. 'Het grote bombardement', heet het nog steeds bij de oudere inwoners van Den Helder.

De hele oorlog door bleven de bommen vallen.

Vele inwoners ontvluchten de stad naar omliggende dorpen. Naar Anna Pauwlona, naar ’t Zand, naar Wieringerwerf, Schagen, maar ook verder, naar familie of kennissen in de Wormer, Egmond of Amsterdam. Velen zouden daar de hele oorlogstijd blijven wonen. Sommigen betrokken een woning van bordkarton of maakten in oude kippenstallen -‘kippenboeten’, zoals de Noord-Hollander zegt – een provisorische woning.

Wanneer Hitler in 1942 zijn plan voor een Atlantikwall concretiseert – een megalomaan plan om de hele Atlantische kust te verdedigen tegen een mogelijke geallieerde invasie – krijgt ook Den Helder te maken met de bouw van tientallen betonnen bunkers, kanonnen en kilometerslang prikkeldraad.

De wijk de Ouwe Helder werd met de grond gelijkgemaakt om vrij schootsveld te krijgen, de bewoners werden geëvacueerd. Den Helder werd een ‘sperrgebiet’: alleen degenen die nog in Den Helder werkzaam waren mochten de stad betreden. En de bewoners die bleven, leefden in angst voor de geallieerde bommen en granaten.