Het onderwijs is de afgelopen decennia steeds meer verzakelijkt. Met minder tijd, middelen en aandacht moeten meer leerdoelen worden gehaald. Ook wordt er meer getoetst. Maar is dat wenselijk? In deze aflevering vertellen drie hoofdpersonen over het lot van het onderwijs.

kijk nu op NPO Start

Douwe de Bildt was een bevlogen onderwijzer, totdat de verzakelijking van het onderwijs vanaf begin deze eeuw hem de das om deed. Scholen moesten met elkaar concurreren.  

Die zakelijke benadering paste in het nieuwe denken over economie en maatschappij, waarin de wetten van de markt tot dogma waren verheven. Het ontaardde in een systeem met winnaars en verliezers. 

Langzaamaan keert het tij en blijkt dat geluk zich niet in cijfers laat uitdrukken. Douwe de Bildt keert terug naar zijn oude school. 

Bert Dekker is de onderwijsmanager die het nieuwe zakelijke beleid met veel overtuiging uitvoerde en Douwe de Bildt het gevoel gaf te moeten vertrekken. Onderwijzers die zich niet aan de nieuwe mores wilden onderwerpen, stuurde hij de laan uit. 

Sander Heijne, medeauteur van het bestsellerboek Fantoomgroei gaat terug naar school en onderzoekt de kloof tussen leerlingen die van huis uit alles mee hebben en zij die niet met die zilveren lepel in de mond geboren zijn. Heijne wordt een graag geziene gast op het Binnenhof. In de nieuwe partijprogramma’s van CU en VVD wordt soms letterlijk uit het boek geciteerd.  

sleutelmoment

Op 27 maart 2003 ziet Geert Mak de film Être et Avoir voor het eerst in de bioscoop. Iedereen heeft het in die dagen over deze film, die het lot volgt van een aantal leerlingen op een piepklein Frans plattelandsschooltje.

Être et Avoir is een grote lofzang op de intuïtieve wijsheid van de onderwijzer die zijn leerlingen met veel liefde en aandacht leert rekenen en schijven.  Die verdwijnende aandacht in het onderwijs waar de Franse leraar in de film voor stond herkent Mak in de verhalen van zijn buurman, Fries dorpsschoolleraar Douwe de Bildt. Mak begint zich te beseffen dat het type onderwijs waar de Bildt voor stond voorgoed voorbij was.  

In de jaren tachtig verloor in Nederland de uitgebreide bemoeienis en hulp van de overheid met het dagelijkse leven zijn glans. De vrije markt bood het enige alternatief. Het marktdenken, het denken in efficiëntie en productie stak overal de kop op. Ook in het onderwijs. 

extra: achtergrondverhalen en tips

kijk ook: 100 dagen voor de klas

Hoe is het om leraar te zijn op een middelbare school? Tim den Besten en Nicolaas Veul gaan aan de slag als buitengewoon stagiair op scholengemeenschap ISG Arcus in Lelystad. Een portret vol emotionele ups en downs van twee beginnende docenten. Tim geeft Nederlands op het VMBO en Nicolaas geschiedenis en maatschappijleer op het HAVO/VWO en VMBO. Hoe houd je orde in de klas? Wat is een goede les? Hoe win je het vertrouwen van pubers? En hoe ga je om met social media, pesten en gepest worden?

colofon

Regie Stefanie de Brouwer 
Research Gijs Meyer Swantee, Mandy Duijn                                                          Beeldresearch Daniela Solano 
Camera Joost van Herwijnen, Pierre Rezus
Geluid Susanne Helmer, Mark Wessner, Kees de Groot 
Montage JP Luijsterburg 
Online montage Sander Kuipers 
Kleurcorrectie John Thorborg 
Geluidsnabewerking Joost Oskamp 
Muziek Big Orange, JPL
Leader Reinier van Brummelen, David Kleijwegt 
Voice-over Leny Breederveld 
Productie Mariska Schneider, Sharon de Vries 
Productie-assistentie Koos van de Merbel 
Webredactie Peer van Tetterode                                                                                              Eindredactie Roel van Broekhoven, Stefanie de Brouwer

Met medewerking van Associated Press, Contact Film, Eye Filmmuseum, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Tweede Kamer, Floris-Jan van Luyn, Stef Tijdink

In coproductie met Canvas

Met steun van CoBO, European Cultural Foundation, Fonds 21, Prins Bernhard Cultuurfonds, VSB Fonds