De onfatsoenlijken

Elke aflevering van De onfatsoenlijken brengt een parallelmontage van drie verhalen van boze burgers die vinden dat zijzelf en anderen in de steek gelaten worden door het establishment. Stemmen uit linkse en rechtse hoek uit verschillende Europese landen worden afgewisseld met archiefmateriaal. Oude fragmenten van de Europese droom van vrede en voorspoed worden gecombineerd met recente berichtgeving over de toestand in Europa.

Gaandeweg krijgen we zo een uniek en zeldzaam beeld van ‘de onfatsoenlijken’ die de Europese Unie doen daveren op haar grondvesten.

De onfatsoenlijken is gebaseerd op het gelijknamige boek van Jan Antonissen en won de Ensor (Vlaamse film- en televisieprijs) voor 'Beste televisiedocumentaire van 2020'.

kijk nu op NPO Start

Jan Antonissen:

Na afloop van de Amerikaanse presidentsverkiezingen, die Donald Trump aan de macht brachten, en het referendum over de Brexit, dat Groot-Brittannië uit de Europese Unie liet vertrekken, zei de Duitse sociaaldemocraat Martin Schulz dat het tijd was voor een opstand van fatsoenlijke mensen. Hij suggereerde daarmee dat de mensen die voor Trump en voor de Brexit hadden gestemd onfatsoenlijk waren. Die uitspraak van Schulz inspireerde mij voor de titel van mijn boek: 'De onfatsoenlijken'.

Het is een geuzennaam voor de restjesmensen in Vlaanderen en Europa die al te makkelijk door het establishment van machthebbers en media worden genegeerd. De mensen die zich moeten redden met de restjes op onze eengemaakte arbeidsmarkt, als flexwerkers, gedetacheerde arbeiders, nachtwerkers, zelfstandigen zonder personeel, vrijwilligers, werklozen.

Ik wilde zonder vooroordelen luisteren naar de reden van hun boosheid. Zowel het boek als de reeks is gemaakt vanuit respect. Respect voor mensen die dat zelden krijgen, omdat ze anders denken dan de meeste hoogopgeleide mensen. Het zijn de verliezers van de globalisering en de digitalisering. Deze tijd met zijn ingewikkelde codes gaat te snel voor hen. En daarom zijn ze boos en zeggen ze dingen die ‘onfatsoenlijk’ zijn.

Het doel van de reeks is: luisteren naar wat je zelden of nooit hoort, omdat het afkomstig is van mensen die we gemakkelijkheidshalve wegzetten als onfatsoenlijk. De onfatsoenlijken is een geuzennaam. En wat mij betreft, een eretitel.

1. Armoede

11 maart, 22.50 uur

Brandweerman Ricky krijgt samen met zijn collega's de schuld van het hoge aantal doden bij de brand in de Grenfelltoren van Londen. Robin probeert als zelfstandig fietskoerier de eindjes aan elkaar te knopen, maar een ongeval maakt het hem erg moeilijk. Jérôme verloor een oog tijdens een betoging van de gele hesjes in Parijs, waar de politie rubberen kogels op de betogers afvuurde.

Ricky Nutall (39)

Verenigd Koninkrijk, brandweerman

Ricky Nutall is niet te spreken over een officieel rapport naar aanleiding van de brand in de Grenfelltoren in 2017. De brandweer in Londen werd medeverantwoordelijk geacht voor de dood van 72 mensen. Volgens hem blijven de echte verantwoordelijken buiten beeld. Arme bewoners verbrandden door de brandbare gevelbedekking. Het gebouw moest er tiptop uitzien voor de rijke buren, omdat het anders de waarde van hun huizen aan zou tasten.

Jérôme Rodrigues (41)

Frankrijk, werkzoekend

Jérôme Rodrigues draagt al twee jaar lang een geel hesje. Hij verloor een oog tijdens de protesten met de gele hesjes. Gewone mensen, zegt hij, hebben het almaar moeilijker om de eindjes aan elkaar te knopen.

Robin Debecker (24)

België, uitkeringsgerechtigd

Robin Debecker probeert het na een zwaar ongeval voor de zoveelste keer als fietskoerier voor Deliveroo. Hij voelt zich, als jonge zelfstandige, uitgeknepen als een citroen.

2. Migratie

18 maart, 22.35 uur

Andor woont op de grens tussen Hongarije en Servië. In 2015 beleefde hij de vluchtelingencrisis van nabij. De Joodse Vera verhuisde als kind van Oezbekistan naar Duitsland, op de vlucht voor het toenemende antisemitisme. Vandaag is ze opnieuw bang: nu voor de Jodenhaat in Duitsland. Gery rijdt als vrachtwagenchauffeur op Engeland. In Calais krijgen hij en zijn collega's het geregeld aan de stok met asielzoekers die ook de plas willen oversteken.

Andor Filò (48)

Hongarije, Hondenkweker

Andor Filò woont op de grens met Servië. Hij moet niets hebben van de vluchtelingen en asielzoekers die zijn kennel bedreigden.

Vera Kosova (38)

Duitsland, bedrijfsarts en voorzitter AfD.

Vera Kosova is bedrijfsarts en voorzitter van de Joden bij de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland. Zelf gemigreerd uit angst voor toenemend antisemitisme, vermoedt ze bij veel nieuwkomers in de Duitse samenleving een anti-Joodse reflex.

Gery Vervloessem (44)

België, zaakvoerder van een transportbedrijf

Gery Vervloessem ergert zich aan de politieke onkunde om de overlast door transmigranten in te dammen.

3. Corruptie

25 maart, 22.35 uur

Giuseppe verloor in 2018 zijn oudste zoon toen de Morandi-brug in Genua instortte. De brug verkeerde jarenlang in slechte staat. Corinne vecht in Malta voor een onderzoek naar de moord op haar zus Daphne, die als journaliste scherp schreef over de politici in haar land. John rouwt om zijn overleden vriendin Imane, die durfde te getuigen in een rechtszaak tegen toenmalig premier Berlusconi.

Guiseppe M. Altadonna (62)

Italië, gepensioneerd cipier

Guiseppe M. Altadonna verloor zijn oudste zoon toen de brug van Genua instortte. Hij stelt vast dat de uitbaters van de snelweg en de overheid nalatig zijn geweest.

Corinne Vella (55)

Malta, publiciste

Corinne Vella onderzoekt de omstandigheden waarin haar zus, journaliste Daphne Caruana Galizia, is vermoord. Ze verdenkt de overheid ervan het moordonderzoek te saboteren.

John Pisano (57)

Italië, leraar Engels

John Pisano onderzoekt de dood van zijn huisgenote Imane Fadil. Fadil, die aanwezig was op de erotische feestjes van premier Silvio Berlusconi, werd plotseling doodziek toen zij volhardde in een rechtzaak tegen Berlusconi. Pisano gaat uit van kwaad opzet.

4. Restjesmensen

1 april, 22.35 uur

Christel werkt al 45 jaar lang als schoonmaakster, maar ze heeft nog steeds geen recht op een volledig pensioen. Gaston woont in een rusthuis en betaalt zich blauw. Jean kwam in de problemen toen hij als landbouwer wiet teelde. Dat was zijn laatste strohalm toen hij in financiële nood verkeerde.

Jean Coucke (67)

België, landbouwer

Jean Coucke is bijna met pensioen, maar heeft aan zijn harde werken amper iets overgehouden. Hij is zelfs in de cel beland.

Gaston De Roo (94)

België, voormalig Schipper

Gaston De Roo woont in een serviceflat. Hij voelt zich als gepensioneerde uitgeschud.

Christel Bekaert (59)

België, poetsvrouw

Christel Bekaert sukkelt met haar gezondheid en verlangt naar haar pensioen. Daar heeft ze pas recht op als ze zestig is, terwijl ze al 45 jaar aan het werk is.

5. Politieke correctheid

8 april, 22.35 uur

Jayne werd jarenlang weggelachen toen ze in Rotherham het grootschalige misbruik van achtergestelde tienermeisjes aankaartte. Wolfgang verloor, als enige, zijn baan na de massale aanrandingen op het stationsplein van Keulen tijdens Nieuwjaarsnacht. Hij voelt zich een zondebok. Predikant Henk-Jan heeft heimwee naar het verdwijnende gemeenschapsleven op het Nederlandse platteland. In de media geldt hij als 'de dominee van rechts'.

Henk-Jan Prosman (45)

Nederland, hervormd predikant

Henk-Jan Prosman kreeg de bijnaam 'de dominee van rechts’. Hij ergert zich aan wat hij noemt ‘de onverdraagzaamheid van de verdraagzamen’.

Wolfgang Albers (65)

Duitsland, ex-hoofdcommissaris van de Keulse politie

Wolfgang Albers werd als verantwoordelijke aangewezen voor de massale aanrandingen en verkrachtingen op het stationsplein in Keulen op Nieuwjaarsnacht van 2015/2016.

Jayne Senior (56)

Verenigd Koninkrijk, jeugdwerker

Jayne Senior bracht een schandaal aan het licht van grootschalig seksueel misbruik van hoofdzakelijk minderjarige meisjes in Rotherham. Zij is jarenlang tegengewerkt.

6. Traditie

15 april, 22.35 uur

Dawid verloor zijn kind enkele uren na de geboorte. Nu rijdt hij in Warschau rond met een campagnewagen tegen abortus. Javier vreest dat zijn carrière als stierenvechter in het gedrang komt door het fanatisme van dierenrechtenactivisten. Vaïnö leidt een traditioneel leven op het Finse platteland. Hij voelt zich miskend door de hippe politica's in Helsinki.

Dawid Wachowiak (31)

Polen, bediende

Dawid Wachowiak strijdt voor normen en waarden. Hij acht de overheid te laks inzake abortus en homoseksualiteit.

Väinö Hautaluoma (23)

Finland, huis-aan-huisverkoper

Väinö Hautaluoma woont op het platteland. In het hippe Finland, met een jonge vrouwelijke premier, worden plattelandbewoners aan hun lot overgelaten, vindt hij.

Francis Javier Sánchez Vara (41)

Spanje, stierenvechter

Francis Javier Sánchez Vara koestert tradities. Maar de eeuwenoude traditie van het stierenvechten dreigt in zijn land verloren te gaan.

7. Justitie

29 april, 22.35 uur

Frans verloor het contact met zijn kinderen nadat hij valselijk van verkrachting werd beschuldigd door zijn ex. De broers Francis en Marco zaten 14 en 18 jaar vast voor een moord die ze naar alle waarschijnlijkheid niet hebben gepleegd. Mauro en zijn man werden het slachtoffer van gaybashing. De daders waren hun buren. Ze kwamen weg met een minimale straf.

Francis (61) en Marco Gottschalk (56)

België, arbeidsongeschikt

De broers Francis en Marco Gottschalk zijn allebei arbeidsongeschikt. Zij zaten, naar alles laat vermoeden, vijftien en achttien jaar lang onschuldig in de cel.

Frans Herremans (56)

Nederland, tot voor kort bij een bank

Frans Herremans werd door zijn ex valselijk beschuldigd van een zedenmisdrijf. Door de aanslepende gerechtelijke procedure is hij het contact met zijn kinderen kwijt.

Mauro Padovani (48)

België, uitbater van een tankstation

Twee jaar geleden werden Mauro Padovani en zijn vriend lelijk toegetakeld door een bovenbuurman, maar de rechter weigerde het geweld te veroordelen als homohaat.