Het is de waarheid, zong Marco Borsato ooit. Maar wat is de waarheid dan precies? Dat vraag ik me al achtentwintig jaar af, als dat tenminste mijn echte leeftijd is.
Als klein kind word je opgevoed door je ouders, je omgeving, door cultuur. Opvoeden bestaat voor de helft uit een kind dingen wijsmaken. Dingen waarvan je zelf eigenlijk ook niet weet of ze kloppen. Het is gewoon zo. Je wordt opgevoed met de ideeën die je ouders hebben en je gelooft waar je ouders in geloven. Als het tenminste je ouders wel zijn. Mijn ouders gaven niet zo lang geleden toe dat ‘ze ook maar wat deden’.
Als je een kleuter bent word je vriendjes met iemand omdat hij thuis het Thunderbird-speel-eiland heeft. Samen kijken jullie naar de palmboompjes op het eiland die langs de landingsbaan opzij buigen. En dan naar het zwembad, dat je vriendje wegschuift door aan het zwembadtrappetje te draaien. Je gelooft je ogen niet. Er blijkt een geheime lanceerbasis voor de raket onder te zitten. Het zwembad van het Thunderbird-eiland is niet wat je dacht dat het was. Je zag een zwembad, maar dat was het niet. Je zou het willen vergeten maar weet eigenlijk nu al dat je een jaar of 25 later, ergens op het Spui in Amsterdam, mensen dit verhaal zal vertellen.
Als je iets ouder bent trek je toe naar de mensen die op dezelfde manier naar de wereld kijken, mensen die jouw ogen delen, en je eiland. Mensen in wie je je herkent. Samen bouw je verder aan de waarheid die jullie ouders zijn begonnen. Ik vind jou leuk want jij vindt wat ik vind. Wat zijn wij leuk, want wij vinden hetzelfde. Langzaam wordt een monster gecreëerd, een monster dat zich manifesteert als de waarheid.
Net nu we dachten ‘leven op aarde-gate’ te hebben opgelost met de oerknal en wat evolutie, erkennen steeds meer wetenschappers de mogelijkheid dat het universum waarin wij wonen, een hologram is. Dat “onze fysieke werkelijkheid, inclusief het gehele universum, eigenschappen heeft die aan een hologram doen denken. Het zou een tot op het kleinste detail geprojecteerde werkelijkheid zijn vanuit een bron die buiten onze waarneming en ons voorstellingsvermogen ligt.”. Dat zou betekenen dat wat wij zien niet de waarheid is, maar eerder een schaduw van de werkelijkheid. Is dat dan een leugen?
Met de woorden die mijn taal me tot beschikking heeft gesteld probeer ik u nu - door ze op goede volgorde te zetten - een verhaal te vertellen. Die woorden heb ik ook maar geleerd, ik heb ze niet zelf bedacht. Voor veel gevoelens of dingen die je zou willen uiten bestaan geen woorden, dat zijn de woorden die mensen vaak zoeken.
Soms valt het me zwaar dat ik – hoogstwaarschijnlijk – nooit iemand anders zal zijn. Dat ik bijvoorbeeld nooit jou zal zijn, met jouw waarheid. Ik zou dat soms wel willen. Opnieuw beginnen. Zonder meningen en andere dingen die ik vind. Gewoon helemaal blanco, als een lege USB-stick op een warme lentedag in mei.
Maar, hoe vertel je iemand, dat de aarde niet meer rond is. Dat de vogels niet meer vliegen, en de zon niet langer schijnt? Vandaag kom in opstand tegen mijn waarheid. Ik kom in opstand tegen alles wat ik ken, tegen alles wat ik vind, en tegen alles wat ik ben, zodat ik opnieuw kan zijn.
Tim schreef deze column in opdracht van de Amsterdamse Boekennacht 2015, en droeg hem daar ook voor. Het thema van de Boekennacht was dit jaar 'Opstand', ook het thema van deze column.