Op 4 april ontving de redactie van Argos een (Engelstalige) brief van een advocaat in Madrid over onze uitzending ‘Spaanse tomaten met een luchtje’ van 1 april. Wij hebben het onderzoek voor onze uitzending - in het kader van het Lost in Europe-project - samen uitgevoerd met collega’s van de Duitse publieke omroep RBB in Berlijn. In onze uitzending doet Argos onder meer verslag van het onderzoek van een Duitse journalist Jan Wiese en gaan wij met hem in gesprek over de situatie die hij heeft aangetroffen in Spanje. In Duitsland hebben ze een televisierapportage gemaakt over het onderzoek en uitgezonden onder de titel ‘Wie fair sind Spanische tomaten’ op 23 februari 2023.

De advocaat van BioSabor stelt onder meer dat de bevindingen over de leef- en arbeidsomstandigheden van migrantenwerkers in Almeria onjuist zouden zijn. Ook stelt hij dat onze uitzending ‘opzettelijk lasterlijk’ zou zijn ten opzichte van de coöperatie BioSabor. Hij eist een rectificatie.

Volgens de advocaat krijgen de migrantenwerkers keurig het wettelijke Spaanse minimumloon, verrichten zij geen onbetaald overwerk, worden ze niet geïntimideerd door hun werkgevers en werken ze ook niet onbeschermd met gewasbeschermingsmiddelen. 

De advocaat geeft verder aan dat na de uitzending van de Duitse documentaire een buitengewone en onaangekondigde audit heeft plaatsgevonden bij Bio Cemosa (een van bij BioSabor aangesloten kwekers) op 1 maart 2023, waarbij alle werknemers zijn geïnterviewd. Volgens BioSabor is er tijdens deze audit vastgesteld dat:

• er geen bewijs is dat de werknemers meer dan 40 uur per week werken; 
• werknemers meer dan 8 euro per uur krijgen betaald; 
• de door BioSabor veronderstelde bron een werknemer is geweest die andere werknemers heeft afgeperst en vervolgens is ontslagen; 
• werknemers geen fytosanitaire behandelingen uitvoeren of niet werken op de boerderij terwijl ze worden uitgevoerd; 
• werknemers hebben bevestigd dat er sanitaire voorzieningen zijn en dat ze geen huisvesting krijgen aangeboden; 
• er (tevergeefs) contact gezocht is met de door BioSabor veronderstelde bron. 

We kregen de audit zelf niet in te zien. 

Wij blijven achter onze uitzending staan. Wij stellen vast dat er niet één maar meerdere bronnen voor onze publicaties zijn. Die bronnen hebben wij, voor zover het om migrantenwerkers gaat, in de uitzending anoniem gehouden. Dat blijven wij om redenen van bronbescherming ook doen. 

Wij stellen vast dat wij BioSabor herhaaldelijk en ruimschoots de kans hebben gegeven om vóór de uitzending op de bevindingen te reageren. Al op 8 maart stuurde Argos aan BioSabor een uitgebreide (Engelstalige) mail met daarin punt voor punt alle beschuldigingen. BioSabor negeerde onze deadline en gaf geen enkele reactie. Op 29 maart stuurden we een herinnering met een nieuwe deadline; wederom geen reactie. RBB benaderde BioSabor in het kader van haar onderzoek op 15 februari 2023 en kreeg eveneens geen reactie. Uit de adressering van de advocatenbrief blijkt dat BioSabor onze mails wel heeft ontvangen. 

© JORGE GUERRERO / AFP