Zeker 360 alleenstaande minderjarige vluchtelingen zijn sinds januari vorig jaar verdwenen uit Nederlandse opvangcentra. Veruit het merendeel van deze kinderen verdween uit aanmeldcentrum Ter Apel, 237 in totaal.

Volgens gegevens van het COA zochten vorig jaar 4.449 alleenstaande vluchtelingenkinderen asiel in Nederland. Zij moeten zich eerst melden bij de immigratiedienst in Ter Apel en na de screening worden ze verdeeld over verschillende asielzoekerscentra in heel Nederland. Althans dat is de bedoeling, want veel van deze kinderen komen nooit op de beoogde locatie aan, blijkt uit de vermissingscijfers. Die werden opgevraagd door journalistencollectief Lost in Europe en Argos in samenwerking met het AD. 

Het lot van de kinderen die na de aanmelding verdwijnen is vaak onduidelijk. Een deel kiest er zelf voor om naar familie elders in Europa te reizen. Een ander deel belandt in de criminaliteit of de prostitutie blijkt uit vertrouwelijke meldingen vanuit het COA aan het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel, in het bezit van Lost in Europe. Dorpsbewoners gaven aan dat er ‘regelmatig donkere meisjes en jongens door zowel Duitse als Nederlandse (oudere) mannen worden opgepikt net buiten het AZC’. Ook zijn er meldingen over jongeren die schulden hebben bij mensensmokkelaars en bang zijn daarvoor te worden gezocht. 

Met name in Ter Apel was vorig jaar sprake van ernstige schendingen van kinderrechten, rapporteerde de Kinderombudsman. Zij bezocht het aanmeldcentrum in oktober, en zag dat er 300 onbegeleide kinderen verbleven, terwijl er slechts plaats was voor 55. De kinderen verbleven dagenlang in wachtruimtes en brachten de nacht door op de stenen vloer of in plastic stoeltjes.

Verdwenen kinderen

Als de onbegeleide kinderen de procedures in Ter Apel hebben doorlopen, worden ze overgeplaatst naar reguliere- en noodopvangcentra. Maar ook uit deze opvanglocaties verdwijnen zij ‘met onbekende bestemming’.
 


En ondanks alle aandacht in politiek en media, nemen de vermissingen uit de Nederlandse opvang niet af. Sinds januari vorig jaar vertrokken 360 alleenstaande minderjarigen ‘met onbekende bestemming’. Daarnaast verdwenen ook 533 kinderen met hun ouders in de opvang verbleven.
 

“Gekidnapt uit hotels’

Niet alleen in Nederland verdwijnen kinderen uit de asielopvang. Tussen 2018 en 2021 raakten zeker 18.000 onbegeleide asielkinderen vermist uit de opvanglocaties in heel Europa. In Engeland werd begin dit jaar alarm geslagen omdat er stelselmatig kinderen verdwenen uit hotels die werden gebruikt als noodopvanglocaties. In anderhalf jaar tijd verdwenen 136 onbegeleide kinderen uit een hotel in Brighton. Medewerkers van de opvang vertelden aan The Observer dat tieners op straat werden gekidnapt en in auto’s geduwd.

Ook uit een opvanghotel in Hove, Sussex, verdwenen alleen al in de maand augustus 48 onbegeleide kinderen. Een speciale politie-eenheid probeerde de kinderen op te sporen. Sommige kinderen verbleven bij bekenden, zoals (verre) familieleden, maar de politie ontdekte ook dat kinderen werden ingezet als drugskoeriers. Een Eritrese jongen vertelde aan de BBC hoe een lokale drugsbende hem ronselde door hem cadeautjes te geven, zoals nieuwe schoenen. 

Uit eerder onderzoek bleek dat in tien jaar tijd 2500 onbegeleide jongeren uit de Nederlandse asielopvang verdwenen. De voltallige Tweede Kamer eiste een onderzoek naar deze vermissingen, nadat Argos en Lost in Europe onthulden dat tientallen Vietnamese minderjarigen uit de beschermde opvang verdwenen. Mensensmokkelaars stopten voor de deur van de opvang om kinderen op te halen. De politie trof kinderen aan die werden uitgebuit op wietplantages en in nagelstudio’s. Andere kinderen zijn tot op de dag van vandaag niet teruggevonden.

Nederlandse hotels

Ook in Nederland worden alleenstaande tieners in hotels gehuisvest, bijvoorbeeld in de Van der Valk Hotels in Leusden, De Mallejan in Vierhouten, het Postillion Hotel in Arnhem, en hotels van Gr8 in Bodegraven, Oosterhout en Sevenum.Van systematische vermissingen uit deze hotels, zoals in Engeland, lijkt in Nederland geen sprake. Volgens de cijfers van COA verdwenen sinds 2022 15 alleenstaande  jongeren ‘met onbekende bestemming’ uit hotels waar zij werden opgevangen. 

Nationaal rapporteur Mensenhandel Conny Rijken is bezorgd over het lot van de verdwenen kinderen: “Eerdere signalen en meldingen laten zien dat deze jongeren in een kwetsbare situatie zitten, waar mensenhandelaren misbruik van maken.”   Alles moet in het werk gesteld worden opdat opvanglocaties geen vrijplaats worden voor uitbuitingspraktijken, zegt de rapporteur: “De Nederlandse overheid heeft een verantwoordelijkheid om deze kwetsbare jongeren te beschermen. We moeten tot het uiterste gaan om uitbuiting te voorkomen.”

Lees hier de reactie Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA)

reacties

"Jongeren hebben stabilitieit en zorg nodig en dat willen wij hen bieden op onze opvanglocaties, zodat ze daar ook kunnen werken aan hun toekomst. Daarom betreuren we het als jongeren MOB (met onbekende bestemming, red) gaan. Wij proberen dat te voorkomen door het individuele risico op MOB-gaan te signaleren en door hen voor te lichten over de risico’s daarvan. Tegelijk is onze ervaring ook dat de jongeren die MOB gaan diverse, eigen beweegredenen hebben. Denk bijvoorbeeld omdat ze op doorreis gaan naar een ander land, sommigen vertrekken omdat ze uitgeprocedeerd zijn, weer anderen gaan naar familie of vrienden zonder dit te melden. Het COA heeft geen mogelijkheden hen daarbij tegen te houden"

Hotels
“Wij zien hotels niet als geschikte opvangplek” laat het COA in een reactie weten. “ze worden uitsluitend ingezet wanneer er geen alternatief is." Bij de selectie van hotels wordt door het COA onder meer bekeken of het hotel en de gemeente waarin het hotel zich bevindt, willen meewerken. Ook wordt bekeken “of er op de betreffende locatie, binnen afzienbare tijd, een begeleidingsteam te formeren is. Geografische spreiding is hierin relevant, gezien de schaarste op het terrein van personeel”, aldus COA. “Een hotel voldoet nimmer aan de normen die COA hanteert voor opvang van amv (alleenstaande minderjarige vreemdelingen, red.), dus het COA zal kijken in hoeverre concessies gedaan kunnen worden. In de schouw zal het COA daarom kijken naar criteria als veiligheid, verdrinkingsrisico’s, recreatieruimtes, buitenruimte, mogelijkheden om de doelgroep te scheiden van reguliere gasten, catering, verkeersveiligheid, afstand tot voorzieningen, etc. Bij een keuze tussen een stoel in Ter Apel of een mindere optimale opvang in een hotel, heeft de laatste toch de voorkeur. Veiligheid van jongeren en medewerkers staat voorop.”