Propaganda lezen

In zes uitvoerige artikelen is alles te lezen over de uitgekiende propagandamachine van ISIS, de invloed op Westerse jongeren, hoe deze strijd gevoerd wordt en het antwoord vanuit het westen. The Guardian vertelt over hoe vier Britse jongeren de stap maken om naar Syrië af te reizen. New York Times laat zien hoe deze jongens uit het Westen ingezet worden bij aanslagen in het Westen.

Washington Post en Wired vertellen uitvoerig hoe deze jongeren bereikt worden door de propaganda van ISIS. Een filmrecensent bestudeert deze propaganda in groter detail. Foreign Policy schetst tot slot een beeld van wat er vanuit het westen door Anonymous gebeurt.

In dit artikel van The Guardian beschrijft Mark Townsend gedetailleerd hoe vier jongeren uit Brighton de stap maken om af te reizen naar Syrië. Amer en zijn broers Abdullah en Jaffar reizen samen met Ibrahim vanuit Engeland, via Istanbul naar het Midden-Oosten om zich aan te sluiten bij Jabhat al-Nusra. Alleen Amer leeft nog ten tijde van het schrijven van dit artikel, 31 maart 2016.

Het uitvoerige verhaal beschrijft de complexe mix van factoren die een rol spelen. Bijvoorbeeld het racisme en geweld waarmee de jongeren in Brighton te maken hebben. Geweld afkomstig van rechts-radicale bewegingen, maar ook van hun vader. Het gebrek aan adequate reactie van politie en lokale hulpverlening. De gebrekkige woonsituatie waarin zowel Amer en zijn broers als Ibrahim en zijn moeder in terecht komen. Hoe de jongens continu afglijden, terwijl er meerdere momenten lijken te zijn waarop hun leven een andere wending had kunnen nemen.

Amer en zijn vriend Ibrahim zijn geliefd, zijn rappers en Amer doet het goed op school. Terwijl zijn tweelingbroers terug beginnen te vechten en een criminele jeugdbende om zich heen verzamelen, gaat Amer studeren en steunt zijn moeder. Door de oorlog in Syrië, het gebrek aan reactie van de Engelse regering en het persoonlijke verhaal van een oom, die onterecht in Guantanomo Bay vastzat, is het uiteindelijk juist Amer die het voortouw neemt en via Istanbul afreist naar Syrië. Hij maakt de weg vrij voor de andere drie jongens.
 

Schrijnend is hoe de autoriteiten telkens geen signalen oppikken en op cruciale momenten niet ingrijpen en geen hulp bieden. Zoals bij de jongste broer Jaffar. Die op een moeilijk moment van school wordt gestuurd en daardoor opnieuw bij de jeugdbende van zijn broers terecht komt. Als hij daarna stopt met blowen en drinken zien de autoriteiten dat als positief, maar het wijst op een grotere invloed van het geloof.

Townsend beschrijft op indrukwekkende wijze hoe de jongens om het leven komen. Door hun levens zo te hebben geschetst, wordt hun dood des te schrijnender. Ondanks deze tragedie houdt Amer vol dat hij de goede keuze heeft gemaakt. Hij hoopt zelf ook als martelaar te sterven.

From Brighton to the battlefield: how four young Britons were drawn to jihad
Mark Townsend (Guardian)
(Vertaling: Hoe vier Britse tieners kozen voor jihad - NRC)
Circa 7.000 woorden, geschatte leestijd: 35 minuten

New York Times beschrijft het verhaal van Reda Hame, een 29-jarige computertechnicus uit Parijs. Nadat hij een week lid is van IS moet hij een aanslag in Europa plegen. Rukmini Callimachi beschrijft in dit artikel van 29 maart 2016 met veel detail de werkwijze, tools en organisatie van IS.

De aanslag van Hame mislukt uiteindelijk en aan de hand van zijn verhoor kan Callimachi veel details in zijn artikel verwerken. Hoe de Fransman in rap tempo wordt getraind in Syrië. Niet alleen om te leren schieten en vechten, maar ook om digitale wapens in te zetten. En hoe uitgekiend en doordacht de werkwijze van ISIS is.

De uiteindelijke instructies krijgt de Fransman pas als hij op de plaats van bestemming is. Daarvoor moet hij een route afwerken. Hame moet eerst als toerist in Praag foto's maken en in een hotel overnachten. Dan naar Amsterdam, Brussel en uiteindelijk Parijs. Tussendoor moet hij telkens een bericht terugsturen. Niet via mail, maar via een Turkse site voor data-opslag. Hame is enkel gewapend met een USB-stick met CCleaner om internetgeschiedenis te wissen en Truecrypt om gegevens te versleutelen.

Eerst moet hij zijn computer versleutelen met Truecrypt, dan kan hij een bericht naar de Turkse site uploaden. Die wordt door een Syrisch contactpersoon gedownload en verwijderd. Zo blijven er zo min mogelijk sporen van communicatie achter. Ook mobiele telefonie gaat doordacht. Via een Turkse provider omdat die mogelijk niet zo snel afgeluisterd zal worden. De telefoon ligt in een gebouw in Syrië die het Turkse netwerk nog net kan ontvangen.

Met dergelijke details geeft dit artikel een goed beeld van hoe ISIS te werk gaat. Meerdere recente aanslagen worden met elkaar in verband gebracht en ook de bommen die gebruikt zijn bij aanslagen worden beschreven. Het levert een goed leesbaar, informatief, maar ook beangstigend artikel op dat zeer de moeite waard is.

How ISIS built the machinery of terror under Europe's gaze
Rukmini Callimachi (NY Times)
​Circa 5.900 woorden, geschatte leestijd: 30 minuten

Voor de Washtington Post beschrijven Greg Miller en Souad Mekhennet de propagandamachine van ISIS in Syrië. Dit artikel uit november 2015 focust zich op Abu Hajer, een cameraman uit Marokko. Arm in zijn eigen land, maar als onderdeel van de mediatak van ISIS krijgt hij een villa, een auto en een goed salaris. De mediaploegen staan in hoger aanzien dan de strijders.

Het artikel geeft een beeld van hoe de video's geproduceerd worden. Hajer beschrijft hoe hij executies heeft gefilmd en hoe die executies door een regisseur worden geleid, niet door de beul. Mediaploegen zijn een vast onderdeel in het kalifaat en er zijn veel trainingen in filmen, interviewen en monteren.

Buitenlandse moslims spelen daarin een grote rol. Een Amerikaan met productievaardigheden is een belangrijke spil in de organisatie. Hajer beschrijft ook hoe hij de Brit John Cantlie heeft gefilmd, die sinds november 2012 is ontvoerd. Hij presenteert nu programma's voor ISIS. Eerst in een oranje pak achter een bureau. Inmiddels rondlopend door het kalifaat om een soort reisprogramma te presenteren. Volgens Hajer loopt Cantlie daarbij vrij rond.
 

Miller en Mekhennet beschrijven een zwaar bewaakt huis nabij Aleppo, het hoofdkwartier van de media-organisatie van ISIS. Volgepakt met camera's, computers en andere apparatuur. Het tijdschrift Dabiq wordt hier ook gemaakt. De meeste tijd wordt gespendeerd aan video's gericht aan het Westen. Gruwelvideo's met veel geweld erin. Maar de media-afdeling richt zich ook op (jonge) moslims in het Westen. Deze video's schetsen juist een idyllisch beeld van de overvloed in het kalifaat.

In het kalifaat zelf is internettoegang beperkt, maar worden wel video's getoond. Op schermen in dorpen worden beruchte video's van executies, het verbranden van een Jordaanse piloot en andere gruwelijkheden afgespeeld. Dezelfde video's worden keer op keer getoond om lokale twijfelaars te indoctrineren.

Washington Post geeft een gedetailleerd beeld van de dagelijkse praktijk van de propagandamachine van ISIS. En van de keerzijde. Als Hajer uiteindelijk waagt om enige kritiek te hebben op zijn superieuren raakt hij alles kwijt: auto, salaris en villa. Terug in Marokko wordt hij gearresteerd. 

Het artikel is voorzien van een uitgebreide graphic waarin de ontwikkeling van de propaganda is te zien. Beginnend bij de video's van Al-Qaeda tot en met wat ISIS nu produceert. En daarnaast het magere antwoord vanuit Amerika op al deze propaganda.

Inside the surreal world of the Islamic State’s propaganda machine
Greg Miller en Souad Mekhennet (Washington Post)
Circa 4.900 woorden, geschatte leestijd: 25 minuten

In Wired beschrijft Brendan I. Koerner hoe ISIS de strijd op sociale media wint. Een open benadering van onderop waarbij niet de leiders centraal staan, maar de vechters aan het front. De openheid van deze benadering is volgens hem de sleutel van het succes. Koerner zet dit af tegen de aanpak van Al-Qaeda waarbij juist de leiding centraal stond in een strak geregisseerde aanpak van bovenaf.

In dit artikel uit maart 2016 laat Koerner zien hoe Abu Musab al-Zarqawi bewust brak met de orders van topman al-Zawahiri van Al-Qaeda. Tegen het advies in maakte hij juist wel bloederige video's om daarmee mogelijke jihad-strijders aan te spreken. Het glorieuze en gewelddadige beeld van het kalifaat was niet op het Westen gericht, maar juist op de eigen achterban.

Koerner beschrijft daarnaast de techniek die wordt ingezet. GoPro-camera's op een Ak-47, het gebruik van Surespot en Telegram om veilig met elkaar te communiceren. En hoe lokale sympathisanten in het Westen het laatste nieuws uit Raqqa en Mosul krijgen doorgespeeld via die media. Zodat zij binnen hun kring aanzien kunnen verwerven omdat ze de laatste informatie hebben. Het artikel beschrijft ook dat dit allemaal veel opener dan ooit gaat met publieke accounts op Twitter.
 

Die openheid brengt risico's met zich mee, maar de winst is dat geïnteresseerden snel info over het kalifaat, de strijd en aanslagen kunnen vinden. ISIS hoopt dat dit inspireert tot meer aanslagen. Koerner is auteur van een boek over vliegtuigkapingen in de jaren zeventig en hij legt dan ook de link met dit fenomeen. Doordat mensen op TV een vliegtuigkaping zagen, gingen ze het zelf ook doen. De oplossing was destijds een set draconische beveilingsmaatregelen. 

Zo'n antwoord zou ISIS nu in de kaart spelen. De Westerse maatschappij die zichzelf van vrijheiden berooft. Volgens Koerner moeten we daarom juist vluchtelingen goed beschermen en de mogelijkheid geven om hun verhaal via digitale media te vertellen. Geen beter tegenverhaal dan van mensen die zelf gevlucht zijn van ISIS. Dat is sterker dan welke overheidscampagne dan ook.

Why ISIS is winning the social media war
Bernard I. Koerner (Wired)
Circa 7.200 woorden, geschatte leestijd: 36 minuten

Een ander verhaal komt van filmrecensent Steve Rose in The Guardian. Een artikel uit okobter 2014, dus de nieuwste ontwikkelingen missen. Toch maakt Rose een goede analyse van de propaganda van ISIS. Rose legt de link met nazi-propaganda van Leni Riefenstahl.

De Amerikanen gebruikten destijds die propaganda van Riefenstahl tegen het nazirijk op dezelfde wijze gebruikt ISIS nu de media-technieken van het Westen in de strijd tegen het Westen. Rose schrijft over Abu Talhqa al-Almani ("Deso Dogg") als de Leni Riefenstahl van ISIS, maar deze Afrikaans-Duitse rapper zou inmiddels zijn overleden. 
 

De vergelijking met Riefenstahl is hier en daar wat geforceerd, maar toch geeft de blik van filmrecensent Rose een aanvullend beeld op de propaganda van ISIS. Hij behandelt de film 'Flames of War', beschrijft en analyseert de programma's van Brit John Cantlie en analyseert de invloed van games als Grand Theft Auto. Rose laat ook filmregisseurs Eugene Jarecki en Joshua Oppenheimer aan het woord.

Rose bekijkt ook het antwoord vanuit Amerika. De video's die de VS maakten werden door ISIS weer gebruikt voor eigen propaganda en dat leidde tot een 'hall of mirrors'. Dit verhaal eindigt bij executievideo van Alan Henning, die zijn doel lijkte te missen.

The ISIS propaganda war: a hi-tech media jihad
Steve Rose (Guardian)
Circa 3.000 woorden, geschatte leestijd: 15 minuten

E.T Brooking beschrijft in een longread van november 2015 voor Foreign Policy wat het antwoord van Anonymous is op de online propaganda van ISIS. In de andere artikelen is aandacht voor het officiële antwoord vanuit regeringen, maar Brooking kijkt specifiek naar het los georganiseerde verzet van onderop onder de noemer #OpISIS.

Veel van de acties zijn tamelijk laagdrempelig, zoals het rapporteren van ISIS-accounts bij Twitter. Toch helpt dit Twitter want zo kunnen ze deze accounts opsporen en afsluiten, wat inmiddels in grote getale is gedaan. Na de aanslag op Charlie Hebdo zijn meer roemruchte leden, zoals @ctrlsec aan acties mee gaan doen.

Brooker spreekt voor dit artikel met Ghostsec, een groep die meer serieuze aanvallen uitvoert, zoals het illegaal platleggen van nieuwssites, Bitcoin-steun aan IS en webpagina's via onder andere DDoS-aanvallen. Sites worden door de groep vooraf gecontroleerd, onder anderen door een Arabisch sprekende medewerker. In eerste instantie worden ze aangemeld bij het hostingbedrijf om ze via legale weg offline te krijgen. Het echte hacken wordt bewaard voor rekruteringssites van ISIS.
 

Brooking beschrijft ook de ironie van de keuze van het anarchistische Anonymous, om de kant te kiezen van de Amerikaanse overheid in de oorlog. Ghostsec wordt steeds professioneler en steeds minder ondergronds. Aan de andere kant huren aan ISIS gelieerde websites bedrijven in die bescherming bieden tegen cyberaanvallen. Zo zorgt deze digitale oorlog voor verrassende partners en allianties.

Uiteindelijk plaatst Brooking de online strijd in perspectief. Hoe belangrijk is deze in vergelijking met de fysieke oorlog? Het geeft veel internetters in elk geval het gevoel iets te kunnen doen.

Anonymous vs The Islamic State
E.T. Brooking (Foreign Policy)
Circa 3.500 woorden, geschatte leestijd: 17 minuten