hoe gevaarlijk is schimmel in huis nu echt?

Meer dan een miljoen mensen hebben last van schimmel in hun woning. Hoe schadelijk is dat voor je gezondheid?

Tekst Daan Kuys Beeld Nova van Campen

Op de randjes van je kozijnen, of in de hoekjes van je plafond: meer dan een miljoen mensen hebben last van schimmel in hun woning. Een kwart van alle huurders, tien procent van alle woningeigenaren. Hoe schadelijk is schimmel nu eigenlijk?

Marjolein Drent is emeritus-hoogleraar en internationaal erkend als specialist in longaandoeningen door blootstellingen. Een aantal jaar geleden werd ze door vakgenoten uitgeroepen tot beste longarts van Nederland.

Volgens haar kun je schimmel in je huis vergelijken met roken. Hoe langer je eraan blootgesteld wordt, hoe schadelijker. Baby’s en kleine kinderen ondervinden de meeste last omdat zij vaak thuis zijn. Soms heb je geluk en heb je er geen last van of slechts een chronische verkoudheid. Vervelend, maar niet erg schadelijk. Maar het kan ook allergieën veroorzaken, astma-klachten, of erger, een blijvende ontsteking dieper in de longen. Dat kan resulteren in onherstelbare schade aan de longen.

In 2009 voerde de WHO een meta-analyse uit naar de gezondheidseffecten van schimmel. Zij concludeerden hetzelfde, namelijk dat blootstelling aan vochtige woonomstandigheden of schimmel een verhoogd risico geeft op het ontstaan van:

Astma
Verergering van astma
Luchtwegklachten
Luchtweginfecties
Verstoring van het immuunsysteem
Allergieën

Bijkomend probleem: verhuurders rekenen in hun onderhoudsplanning vaak met jaren, in plaats van dagen, weken of maanden. Het wachten op een renovatie kan zomaar vijf jaar of langer duren. Ook gebeurt het regelmatig dat renovaties mislukken of er te weinig gedaan wordt. Huurders worden daarom vaak onnodig lang blootgesteld aan het schadelijke binnenklimaat. Tegen die tijd is je kind jaren ouder en heeft het mogelijk astma voor de rest van zijn, haar of diens leven. Schimmel in huis wordt als probleem vaak onderschat maar is dus wel degelijk erg slecht voor de gezondheid.

hoe krijg je schimmel?

Schimmels kunnen zich via sporen verplaatsen door de lucht en zo op vochtige oppervlaktes in je woning belanden. Veel schimmels gedijen goed bij een luchtvochtigheid tussen de 80 en 100 procent. De afwezigheid van vocht is vrijwel altijd de beperkende factor voor de groei van schimmels. Het bestrijden van schimmelproblemen in een woning komt daardoor neer op het verhelpen van vochtproblemen in de woning. Simpel gezegd hou je vocht en waterdamp zo buiten:

De woning moet voldoende geventileerd zijn (frisse lucht maakt oppervlaktes droger)
De woning moet voldoende warm zijn (warmte maakt oppervlaktes droger)
Vocht van buiten moet niet naar binnen kunnen: de vloeren, muren en daken moeten waterdicht zijn

Ook hier zijn huurders vaak extra de dupe. Verhuurders hebben de neiging om schimmelproblemen direct te wijten aan bewonersgedrag, vaak zonder zelf te komen kijken. Er zou dan meer geventileerd of gestookt moeten worden. Zij, of eigenlijk ingehuurde onderhoudsaannemers met weinig verstand van vochtproblematiek, kijken vervolgens niet goed of niet serieus naar de bouwkundige problemen die een woning heeft. Op deze manier duurt het jaren voordat een schimmelprobleem wordt aangepakt. Of het gebeurt helemaal niet.

Daarnaast zien verhuurders het warmhouden van de woning als de verantwoordelijkheid van de huurder. Die zou extra moeten stoken, wat voor rekening komt van de huurder. Maar hoe goed een woning warmte vasthoudt (geïsoleerd is), is de verantwoordelijkheid van de verhuurder.

Hoewel verhuurders verantwoordelijk zijn voor een degelijke constructie van de woning en voor een gezonde lucht, vinden zij de hoge energieprijzen niet hun probleem. Dat betekent vooralsnog dat de hoge stookkosten op het bordje van de huurder terecht komen.

Bovenstaand artikel kwam tot stand na gesprekken met huurders, de Woonbond, de Huurcommissie, huurteams, wooncorporaties, longarts Marjolein Drent en een reeks bezoeken aan sociale huurwoningen.