Chili is wakker geworden

Wat begon als een protest van scholieren tegen het verhogen van de prijs van openbaar vervoer in Santiago is nu een breed gedragen beweging tegen het systeem. Een systeem dat weliswaar zorgt voor economische groei, maar vooral ook ongelijkheid heeft voortgebracht. Al meer dan een maand gaan vooral jonge demonstranten elke dag de straat op. 

'Deze beweging is begonnen met jongeren, maar die jongeren vechten niet alleen voor hun eigen generatie. Ze hebben een taak op zich genomen die oudere generaties niet meer kunnen volbrengen. Want ouderen zijn alle hoop al verloren. Ze kunnen zich geen andere werkelijkheid meer voorstellen. Ook als je aan mensen die niet demonstreren vraagt wat ze van de regering vinden, zullen ze zeggen dat ze er geen vertrouwen in hebben. Maar zij geloven niet meer in verandering. Daar zijn jongeren voor nodig.'

'Zelf zit ik er tussenin. Ik ben uit ‘86, geboren na de dictatuur van Pinochet, maar ik sta niet aan de frontlinie met stenen te gooien. Als universitair docent adviseer ik studenten en praat ik met ze over hun idealen en wat ze willen bereiken.'

'Ik vind het belangrijk om te zeggen dat het de jongeren, de scholieren zijn die deze beweging zijn begonnen. In die zin moeten we erkennen dat het protest van hen is. Het zijn letterlijk hun lichamen die op het spel staan.'

'Dit protest lijkt misschien plotseling, en je zou kunnen denken dat het pas net is ontstaan, maar eigenlijk is het een uiteenspatting van dertig jaar opgebouwde spanning en onvrede. Na de dictatuur werd het vrije marktdenken volledig doorgevoerd. En dat is totaal mislukt.' 

'Alles is zo ongelofelijk duur. Alles is geprivatiseerd. Het systeem is oneerlijk geworden. Je kunt bijvoorbeeld alleen goed onderwijs krijgen als je geld hebt. Daarom vind ik het ook niet erg als er supermarkten in de brand worden gestoken van Amerikaanse ketens. We kopen nu massaal bij lokale winkels.'

'Die dunne laag fineer van economische groei is weg. Een belangrijke slogan in het protest is “Chili is wakker geworden”. Dat geldt ook voor mij.'

'Vroeger dacht ik dat de grondwet er was om burgers te beschermen. Maar die wet is er om het systeem te beschermen, en zichzelf. Met de huidige grondwet kunnen we de veranderingen die we willen niet realiseren. Daarom eisen we een nieuwe grondwet, opgesteld door de bevolking.

We organiseren bijeenkomsten om het daarover te hebben. Daarbij nodigen we dan een advocaat of kenner van de grondwet uit om ons te informeren. Deze week was de grondwet het best verkochte boek!'

'Het is zo’n rare tijd. Het voelt schizofreen aan. Ik woon in het centrum, vlakbij alle protesten. Vaak kom ik thuis en neem me dan voor om niet naar het protest te gaan. Maar dan hoor ik het bulderen van de demonstraties, en dan ga ik toch.' 

'Ergens is dit ook een groot avontuur. Ik heb mijn fiets uitgerust met een blik dat ik gebruik als trommel, maar waar ook spray met water en soda in zit tegen het traangas. En als ik tussen alle andere demonstranten sta, zit ik vol adrenaline en hoop. Maar als ik thuis kom word ik neerslachtig. Hoe moeten we verder? Al dat buitensporige politiegeweld..'