OVT

OVT 4 december 2022

‘Dit is een eenzijdige Nederlandse actie met een groot risico op mislukking’, zo concludeerde de Nationale Reparatie Commissie Suriname over de excuses voor het slavernijverleden die de Nederlandse regering op 19 december wil gaan maken. Rechtshistoricus Wouter Veraart is te gast. Hij vreest dat de regering te gehaast te werk gaat.

Verder: oorsprong gynaecologisch horrorinstrument de eendenbek, het bloedbad van Rawagede, pseudo-archeologie in 'Ancient Apocalypse', de geschiedenis van de Joodse wijk in Antwerpen.

Luister mee

Luister en kijk live mee door hier te klikken, of abonneer je op de podcast.

De podcast van OVT is te beluisteren via iTunes, Spotify, RSS-feed en meer. Lees hier hoe je OVT als podcast terug kan luisteren op smartphone of computer.

Zoeken naar een mythische beschaving in Ancient Apocalypse

De nieuwe documentaireserie Ancient Apocalypse is volgens sommigen het gevaarlijkste programma op Netflix en volgens anderen het beste argument voor een publieke omroep. In de serie zoekt schrijver Graham Hancock naar sporen van een geavanceerde beschaving van rond de IJstijd die ooit door een apocalyps van de aardbodem zou zijn weggevaagd. Volgens academici is de serie, en de theorie erachter, gevaarlijke complot-onzin.

Hoogleraar Archeologie van West-Azië aan de Universiteit Leiden Bleda Düring bekeek voor ons de serie en komt vertellen over deze beschaving die er nooit was en wat de mythe van Atlantis daarmee te maken heeft.

Oorsprong van de gynaecologische eendenbek

Het is één van de meest gebruikte medische instrumenten, en toch weten weinig gynaecologen waarom. Het vaginaspeculum, beter bekend als de eendenbek, speelt al eeuwenlang een belangrijk onderdeel bij gynaecologisch onderzoek. Maar er is kritiek: het instrument zou te vaak onnodig worden gebruikt. 

In het wetenschapsgeschiedenis magazine Wonderkamer omschrijft historica Rina Knoeff de paradox die de eendenbek met zich meebrengt. Wat is deze paradox en wat kunnen er wat van leren? Ze is te gast.

Eenzijdige excuses voor slavernijverleden

‘Dit is een eenzijdige Nederlandse actie met een groot risico op mislukking’, zo concludeerde de Nationale Reparatie Commissie Suriname over de excuses voor het slavernijverleden die de Nederlandse regering op 19 december wil gaan maken. Want de excuses komen te vroeg en worden niet door de juiste persoon gemaakt.

Rechtshistoricus Wouter Veraart vreest dat de regering te gehaast te werk gaat. Excuses worden te vaak gebruikt door de machtige partij om ‘de zaak dicht te timmeren’, terwijl juist zorgvuldigheid de eerste vereiste is. De historicus is te gast.

'De kunst van het verdwijnen' over de Joodse wijk in Antwerpen

Je bent vier jaar en staat met je moeder samen met een grote groep andere opgepakte joodse mensen voor het station in Antwerpen, op het punt om weggevoerd te worden. Dan zegt je moeder tegen je: 'loop weg en kijk niet om.' Dat overkwam het joodse jongetje Fred in 1942. Hij overleefde daardoor als enige van het gezin de oorlog. Het verhaal van Fred is één van de drie verhalen die centraal staan in de Vlaamse podcastserie De kunst van het verdwijnen. Naast het verhaal van Fred vertelt de podcast ook het verhaal van een recente bankoverval en dat van een vergeten aanslag op een groep joodse kinderen uit 1980. De drie verhalen spelen zich allemaal af in dezelfde wijk: ‘de zevende wijk’ in Antwerpen, nu beter bekend als de Jodenbuurt of het Diamantkwartier.

Bart van Nuffelen is de maker van de podcast en is te gast om te vertellen over de bijzondere geschiedenis van de zevende wijk.

Verzetsmuseum presenteert nieuwe kijk op verzet

Waren we nou dappere strijders, klungelige amateurs, of laffe wegkijkers? Vragen over óf en hoe Nederland verzet pleegde tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben altijd al gevoelig gelegen. Die vragen hangen immers nauw samen met ons nationale zelfbeeld. Dit indachtig is het misschien niet zo gek dat de nieuwe vaste tentoonstelling van het Verzetsmuseum in Amsterdam niet alleen lof, maar ook kritiek oogstte.

Te gast over de nieuwe kijk op het verzet die het museum presenteert is Liesbeth van der Horst, de directrice van het Verzetsmuseum.  

De column van Nelleke Noordervliet - L'origine du Monde

Het Spoor Terug: Het bloedbad van Rawagede

Een documentaire van Jeroen Wielaert

Op 9 december is het 75 jaar geleden dat Nederlandse militairen een bloedbad aanrichtten in het Indonesische dorp Rawagede, even ten noord-oosten van Jakarta. Er vielen 431 slachtoffers in wat eigenlijk een terreuractie was. Een VN-commissie concludeerde al in 1948 dat de actie 'welbewust en meedogenloos' was. In Nederland werd de kwestie geseponeerd en voor de geschiedenis weggemoffeld.

Jeroen Wielaert bezocht het getroffen dorp met de Indonesische historicus Rushdie Hoesein en ontmoette er een overlevende. In Nederland ging hij de inspanningen na voor het inlossen van de ereschuld, het zwijgen voorbij. Toen deze radiodocumentaire in 2007 werd uitgezonden waren er nog geen officieele excuses gemaakt voor dit drama, en deed het veel stof opwaaien. Nu, 75 jaar na dato, is het tijd voor een herhaling van deze inktzwarte geschiedenis. Na de documentaire een gesprek met historica Nicole Immler.