Een migratieverhaal vol trots en heimwee

‘Ik ben erg trots op alles wat de familie heeft bereikt, van mijn opa die als eerste de boot durfde te nemen om naar Nederland te komen voor een beter leven, tot mijn ouders die naar hier zijn gekomen om mij en mijn broertje Atish (20) letterlijk een leven zonder zorgen te geven,’ zegt Saptarshi.

Trots, maar dat betekent niet dat het altijd makkelijk voor haar was om met twee culturen op te groeien. Toen ze jong was botsten de waarden die ze thuis van haar ouders heeft meegekregen, zoals respect voor ouderen zonder tegenspraak en het belang van trouwen, met de waarden die ze op de Nederlandse school leerde. Voor jezelf opkomen en zeggen wat je ergens van vindt, bijvoorbeeld. ‘Het is nog steeds een zoektocht voor mij.’ Ze geeft aan dat ook haar ouders nog altijd zoeken naar een balans tussen het meegeven van hun eigen cultuur en het toelaten van de Nederlandse cultuur.

In 1982, ze is dan zestien, komt Sumana met de rest van de familie naar Nederland. Ze laat haar hele leven in Bangladesh achter om bij haar vader te zijn. ‘Ik had tot dan nooit bij mijn vader én moeder gewoond. Ik wilde heel graag naar Nederland om bij mijn vader te zijn en dingen met hem samen te doen.’ De dag dat ze op Schiphol aankomen, neemt haar vader Sumana meteen mee naar een winkelstraat. ‘Ik was doodmoe van de vlucht maar hij wilde mij alles laten kopen. Hij was erg blij dat ik kwam; ik was altijd speciaal voor hem.’

Sumana en Bikash werden allebei geconfronteerd met nieuwe normen en waarden waar ze niet aan gewend waren toen ze naar Nederland kwamen. Kinderen die naast hun ouders roken en drinken had Bikash bijvoorbeeld nooit eerder meegemaakt: ‘Het was voor mij een cultuurshock, in het begin vond ik het absurd. Mijn kinderen mogen van mij roken en drinken na hun 18e, maar niet waar ik bij ben. In die zin ben ik conservatief.’

Voor zijn liefde moest Bikash veel opgeven, zegt hij. Hij liet een stukje van zijn hart in Bangladesh achter. Nederland is voor hem een goed land om in te wonen, maar hij heeft zich er nooit echt thuis gevoeld: ‘Zelfs als je in de hemel woont, zou je alsnog je thuis missen.’

Dat thuis is voor hem Bangladesh: ‘Bangladesh is in mijn hart’, zegt hij geëmotioneerd als hij zijn heimwee naar zijn land van herkomst beschrijft. De heimwee die hij bij zich draagt sinds het moment dat hij het verlaten heeft. Voor hem was het extra moeilijk omdat hij een sterke band met zijn familie had en altijd betrokken was bij de familiegebeurtenissen. Daarom probeert hij elk jaar samen met Sumana naar Bangladesh te gaan. ‘Ik vind het heel belangrijk dat mensen niet vergeten waar hun wortels liggen, en dat probeer ik mee te geven aan mijn kinderen.’

Sumana voelt zich erg verbonden met Bangladesh. Het zien van haar familie, het spreken van haar moedertaal en het bezoeken van bekenden vindt ze fijn aan in Bangladesh zijn. Maar het gevoel van thuis zijn, zit bij haar anders. ‘Ik voel me erg blij en fijn als ik op vakantie in Bangladesh ben, maar thuis is voor mij de plek waar mijn kinderen, mijn baan en mijn huis zijn.' 

Saptarshi weet van de verlangens die haar ouders hebben naar Bangladesh. Ze merkt het in de Bengaalse televisie die ze bekijken, hoe vaak ze naar Bangladesh willen gaan en hoe ze daar genieten. ‘Als we daar zijn, dan zie ik mijn ouders opbloeien.’ Thuis is voor Saptarshi in Nederland. Haar leven, studie en relatie zijn allemaal hier.

Saptarshi is erg dankbaar voor wat haar ouders hebben doorgemaakt. Omdat ze met het migratieverhaal van haar ouders bekend is, weet ze dat het leven dat ze in Nederland heeft niet voor iedereen vanzelfsprekend is. ‘Ik sta vaak stil bij hoe ik leef en door wie ik dit leven heb. Dit is het verschil met mijn Nederlandse vrienden die het soms zo vanzelfsprekend vinden wat ze allemaal hebben. Het verhaal van mijn ouders motiveert mij om mij in te zetten voor een betere wereld, door bijvoorbeeld te werken voor maatschappelijke organisaties die gelijke kansen voor jongeren nastreven.'