Maanden deed Abdul over zijn reis van Ghana naar Italië, een tocht die hij ternauwernood overleefde. Eenmaal voet aan wal werd hij door de Italiaanse autoriteiten op het vliegtuig gezet en was hij binnen acht uur weer thuis.

Abdul Aziz was één van de 37 opvarenden die in 2004 door de Cap Anamur werd gered. Waarom had hij niet gewoon het vliegtuig uit Ghana naar Europa genomen? Nou, door een richtlijn van de Europese Commissie uit 2001 kregen luchtvaartmaatschappijen en rederijen ineens torenhoge boetes als ze reizigers zonder geldig visum meenamen. Aziz was daarom maanden bezig geweest om zijn clandestiene reis over land en zee voor te bereiden en uit te voeren.

Hij had het geluk de lange en gevaarlijke reis te overleven, maar na aankomst werden hij door de Italiaanse autoriteiten meteen op een vlucht naar Ghana gezet. Dat kon dan weer wel. In krap acht uur tijd was hij weer terug bij af.

Na een nieuwe migratiepoging en slechte ervaringen in Europa geeft hij nu voorlichting in Ghana aan jonge mensen over de grote gevaren van migratie naar Europa. 'Ik zou zelfs mijn grootste vijand deze reis afraden', houdt hij de jongeren voor. 

extra kijk- en leestips

Wie een mensensmokkelaar inschakelt om met een volgepropt gammel vaartuig de Middellandse Zee over te steken, waagt zijn leven. Waarom zou je zoiets doen? Ieder heeft natuurlijk zijn eigen verhaal. Bram Vermeulen ging op zoek naar zulke verhalen in zijn serie De Trek. In de aflevering De drenkeling gaat hij naar een Senegalees dorp, waar de nabestaanden van dertien verdronken migranten soms tegen beter weten in blijven hopen. En waar jongeren ondanks alles nog steeds hopen dé reis te kunnen maken.

In zo'n Senegalees dorp is het beeld dat je binnen bent als je oversteek naar Europa geslaagd is. De werkelijkheid is, zoals Abdul Aziz zijn landgenoten probeert duidelijk te maken, veel grimmiger. In een onconventionele, poëtische vorm legt Those Who Feel the Fire Burning dat probleem vast. De film won allerlei prijzen, waaronder een Gouden Kalf, dus er zijn slechtere manieren om de komende 55 minuten door te brengen.

Nog een bijzondere film op het snijvlak van documentaire en fictie over hetzelfde thema, maar toch heel anders, is Stranger in Paradise. In de film vertegenwoordigt een leraar Europa tegenover echte asielzoekers. Dat is een kunstmatige constructie, maar het werkt. Dit spraakmakende debuut was de openingsfilm van IDFA 2016 en won de Special Jury Award voor beste Nederlandse documentaire. Dus, heb je 69 minuten?

Jonge Afrikanen dromen nog steeds massaal van een leven in het rijke Europa, Toch stappen ze tegenwoordig veel minder vaak op de boot. De grens van de EU is namelijk veel dichterbij gekomen. Dat klinkt misschien onmogelijk, maar je snapt het als je de aflevering Superfort Europa van VPRO Tegenlicht hebt gezien. Waar trouwens ook veel interessant leesvoer bij zit.

West-Afrikaanse migranten die ondanks alle tegenwerking naar Europa zijn verhuisd, hebben gemengde gevoelens over het ‘oude’ continent: ze zien het niet alleen als plek van rijkdom, maar ook van verderf. Toch houden ze vast aan het geïdealiseerde beeld, zodat de waarheid het thuisland niet bereikt. Waarom? Lees het in One World.