De man die het vlees snijdt op zondag – nee, dat idee van vaders is gelukkig al even achterhaald. Of je nou papa, stiefvader of onderdeel van een setje bent, je krijgt tegenwoordig met veel meer te maken. Hoe ziet modern vaderschap eruit?

vaderschapsverlof in Nederland en Zweden

Sinds 1 juli 2020 mogen verse vaders geen twee maar vijf dagen geboorteverlof opnemen, met nog eens 25 dagen aanvullend verlof (een uitkering van het UWV). Vanaf 2 augustus 2022 krijgen partners zelfs de eerste negen weken van hun ouderschapsverlof een uitkering, mits opgenomen in het eerste levensjaar van hun kind. Dat werd hoog tijd.

In Zweden zijn ze nog veel verder met de emancipatie van de vader. De zorgzame Vikingen blijven maandenlang bij hun pasgeboren kroost terwijl hun vrouw of vriendin werkt. Gevolg: op straat zie je regelmatig papa’s achter de wandelwagen met een latte in de hand. Lattepappa’s dus. 

Filmmaker Joep Van Osch portretteert vier Zweedse jonge vaders en hun leven voor en na de geboorte van hun kind. Hoe hoe ziet het leven van een lattepappa eruit?

je kind leren over racisme

Als je baby groot wordt begint de opvoeding. Van de bloemetjes en de bijtjes tot aan klimaatproblematiek en sociale ongelijkheid. Hoe vertel je over deze wereld, die soms best hard en ingewikkeld kan zijn? Hoe praat je eigenlijk over racisme met je kind?

Het liefst zouden we dat gesprek natuurlijk helemaal niet voeren. Maar dat kan alleen als we op een post-racistische planeet zouden leven. Documentairemaker Ikenna Azuike vertelt, met behulp van experts die je ogen doen openen en prachtige animaties van Brian Elstak, zijn visie van hoe die toekomstige wereld eruit zou zien.

stiefvaders

De aanwaaivader. De bonuspapa. Als niet-biologische vader heb je vaak een andere rol in een gezin, zeker als je op latere leeftijd komt aanwaaien. Breng je eigen kinderen mee in de nieuwe situatie, dan wordt het helemaal een modern family. Hoe kijkt een elfjarige daar tegenaan? Laat het aan bakker Abel over om aan een tiener de oren van het hoofd te vragen. Op aanvraag van Bianu maakt hij in Taarten van Abel met hem een superheldentaart, omdat stiefvader Erik de allerliefste, grappigste en sterkste stiefvader van de wereld is.

twee vaders

Steeds vaker komt het voor dat twee mannen samen een kind nemen. Ofwel door adoptie, of door co-ouderschap, of met een draagmoeder, eventueel met een eicel van een andere vrouw - wat sinds 2019 in Nederland mogelijk is. En hoewel homostellen vanuit oude rolpatronen vaak wordt verweten dat ze onhandig zijn met een kind, blijven huwelijken tussen mannen vaker overeind staan dan tussen vrouwen.

Hoe is het voor een kind om twee vaders te hebben? De tienjarige Wesley maakte een vlog hierover. Zijn situatie is extra bijzonder: hij heeft twee vaders én twee moeders. Wesley vindt het wel mooi: ‘Het is heel gezellig en nu krijg ik extra veel cadeautjes.’

vermiste vaders en donorvaders

Vaderdag is niet voor iedereen een feestje. Soms mist de vader in het plaatje. Van de kinderen die hun biologische vader niet kennen zijn donorkinderen waarschijnlijk de grootste groep. Sinds 2004 mag een kind de medische gegevens van de spermadonor opvragen en mag een donor dus ook niet meer volledig anoniem zijn zaad doneren. Toch komen er regelmatig gevallen boven water waarin donoren en/of artsen de regels aan hun laars hebben gelapt. Het dieptepunt van het afgelopen decennium: ‘sjoemeldokter’ Jan Karbaat. 

Karbaat insemineerde in meer dan 65 gevallen zijn patiënten met zijn eigen sperma. De afgelopen jaren ontdekt de groeiende groep halfbroers- en zussen steeds meer over haar bloedverwanten, die over heel Nederland en zelfs over de grens opduiken. In Het zaad van Karbaat laat documentairemaker Miriam Guttman zien hoe dat kon gebeuren en hoe het wereldschokkende nieuws de moeders, nazaten, en betrokkenen raakt; het emotionele trauma van het leren leven met een veranderde genetische afkomst. 

beroemde vaders

Hoe is het als je vader beroemd is? Of als je zelf de vader bent van een Bekende Nederlander? Je kijk op wat een goede vader-kind relatie is kan behoorlijk verschillen van die van een doorsnee burger. Schrijver Hugo Borst sprak allerlei bekende vaders over hun relatie met hun zoon. Denk aan Maurice de Hond, Hans Dorrestijn, Herman Brood en Hans Kraaij. Zo adoreert Kraaij junior zijn vader: ‘die stoere, centrale verdediger van Feyenoord’. Maar senior blijkt dat nooit geweten te hebben.

Die gesprekken blijven niet oppervlakkig. Hij wroet, graaft en spit en haalt de onderste steen boven, om vervolgens ook kritisch naar de relatie met zijn eigen zoon met autisme te kijken, die niets van het werk van z’n pa wil weten.

overleden vaders

Kan je trots zijn op de dood van de vader van je kinderen? Ja, blijkt uit het intieme familieportret ‘Papa is een martelaar’ van VPRO Tegenlicht. Dalal is trots op de dood van haar echtgenoot Brahim, een ervaren Hezbollah-strijder die in de zomer van 2006 omkwam tijdens de oorlog tussen Israël en Hezbollah. Ze beschrijft Ibrahim als een liefhebbende vader en een hardwerkende echtgenoot.

Zijn militaire activiteiten bleven voor haar geheim maar ze wist toen ze met hem trouwde dat hij altijd klaar zou staan voor de strijd en om als martelaar te sterven. Dat moment kwam tijdens de 34-dagen durende oorlog, die aan meer dan 1100 Libanezen en 150 Israëliërs het leven kostte.

je eigen vader kiezen

Mocht je nou geen vader (meer) hebben, of hij is uit het oog verloren, dan kan je het ook zo zien: familie kies je. En soms is een vaderfiguur net zoveel vader als de man die je op aarde heeft gezet. Neem dan een voorbeeld aan Meni Philip, een voormalig Rabbi in Israël. Op zijn dertigste had hij al vijf kinderen, tot genoegen van zijn eigen pa, maar hij was niet verliefd op zijn vrouw. Hij besloot te scheiden, het zwaar orthodoxe leven met al zijn regels te verlaten, en zijn vader verstootte hem. Daarom zocht Meni een nieuwe familie - en daarmee noodgedwongen een nieuw leven - bij lotgenoten.