President Dilma Roussef leek verre van populair, maar de verkiezingsuitslagen laten wat anders zien. Wat wil Brazilië? Sebastião 'Sebá' Tapajós maakt zijn politieke statements met behulp van graffiti.

#acordou? Het staat met zwarte letters op een muur geverfd. Ben je wakker? Een stuk verderop staat #ogiganteacordou: de reus - Brazilië - is wakker. De tekst is inmiddels vervaagd, maar nog steeds duidelijk leesbaar. Over een deel van de grote muurschildering zijn verkiezingsposters geplakt. De twee teksten zijn veelgebruikte hashtags tijdens de anti-regeringsprotesten van dit voorjaar. Ze herinneren aan een land dat voor het eerst op zo'n grote schaal van zich liet horen.

Alles zou anders worden als je de demonstranten van toen moest geloven. President Dilma Rousseff was verre van populair. Maar na de eerste verkiezingsronde van zondag 5 oktober ziet dat er heel anders uit. Ze haalde met 41 procent van de stemmen geen meerderheid in de eerste ronde, maar een tweede termijn wordt steeds waarschijnlijker. In Belém haalde Dilma's arbeiderspartij PT meer stemmen dan elke andere kandidaat.

De reus lijkt inmiddels dus weer aardig ingeslapen te zijn. Toch is er volgens graffiti-kunstenaar Sebastião 'Sebá' Tapajós wel degelijk wat veranderd. De teksten op de muur in Belém horen bij een grote graffitischildering van zijn hand. Niet alleen waren protesten op zulke grote schaal nieuw, ook street art en graffiti werden voor het eerst ingezet als vorm van politiek protest.

'Hiervoor was het voor Brazilië niet gebruikelijk om met graffiti te protesteren tegen de regering of politieke zaken,' stelt hij. 'In andere landen, zoals in Europa, werd dat altijd al wel gedaan'. Volgens Sebá opent het de deur naar een nieuwe manier van protesteren. Hij is een van de weinigen die dat doet in Belém.

Streetart zie je vaker in de stad, zoals werk van Drika Chagas. Maar zij houdt zich niet bezig met protestgrafitie. 'In Belem is dat echt iets nieuws,' vertelt ze in haar atelier. In haar werk beeldt ze het verleden van de stad uit; verhalen die van vader op zoon worden doorgegeven laat ze tot leven komen op de muren van Belém. Sebá kiest er juist voor het heden te laten zien. Hij gebruikt zijn werk bijvoorbeeld nu ook om zijn mening te geven over de bouw van de omstreden Belo Montestuwdam in het noorden van het land.

Graffiti als politiek statement is wat Sebá betreft nodig om mensen wakker te maken en wakker te houden. 'Brazilianen protesteerden het hele jaar maar op de een of andere manier vergeten ze waarom ze toen zo kwaad waren en waarom ze de straat op gingen. Ze stemmen gewoon weer op dezelfde mensen als tegen wie ze geprotesteerd hebben. Dat is het probleem van dit land.'

Deze productie is gemaakt in het kader van het journalistieke trainingsprogramma van Lokaalmondiaal: Beyond Your World.

meer Brazilië