George Whitesides is een opvallend veelzijdig chemicus met een optimistische kijk op de wereld.

'Je kunt leven zien als een heel gecompliceerd soort vlam.'

Regisseur Rob van Hattum over George Whitesides

'George Whitesides is een hele grappige en humoristische man. De grapjes die hij maakt zijn heel klein, maar ze zijn steeds een understatement. Als je het interview ziet, zie je dat zijn ogen echt glinsteren en dat hij plezier in het leven heeft. Hij is daarnaast echt een hele aardige man. Iemand die je heel graag als opa zou willen hebben. Robbert kon het dan ook heel goed met hem vinden. Je hebt mensen die tegenover elkaar gewoon niet kunnen ophouden met praten. Dat hadden zij met zijn tweeën ook.' (lees verder door op 'open' te klikken)

'Hij is een van de meest geciteerde chemici in de wereld. Hij ziet de wereld in essentie als chemische stoffen die aan elkaar gekoppeld iets maken. Hij doet vooral onderzoek naar nanostructuren. Nano is een miljoenste van een meter, dus dat is echt heel klein. Daarbij kijkt hij onder andere naar de kleinste georganiseerde structuren die er bestaan: levende cellen. Dat fascineert hem. Daarnaast houdt hij zich bezig met de vraag wat dingen levend maakt. Is dat zomaar iets wat ontstaat als je een aantal moleculen aan elkaar koppelt?'

'Wat ik wel mooi vind, is hoe hij kijkt naar het leven: hij ziet het leven niet als een soort staat van materie die we per se vast of vloeibaar kunnen noemen, maar hij ziet het leven als een heel gecompliceerd soort vlam. Een vlam ontstaat als een gevolg van een aantal eigenschappen, maar is zelf eigenlijk niets. Een vlam is een vlam, maar het is tegelijkertijd iets ongrijpbaars.'

'Whitesides is ook heel erg van de zelfrelativering. Wij zijn een flits in een zee van tijd en er gebeurd van alles in de kosmos en de natuur en ja daar zitten we in dat hele proces ergens tussenin. We hebben onszelf door de tijd uit het middelpunt van het heelal gehaald door te constateren dat de zon niet om de aarde draait, maar de aarde om de zon. En we zijn er achter gekomen dat ons planetenstelsel maar een klein stipje is in één van de vele grote melkwegstelsels. Dus misschien zijn we als mens niet zo heel bijzonder en is datgene wat we aan het maken zijn ook maar een iets complexere vlam. Deze houding siert hem heel erg.'

leven en werk

George Whitesides (VS, 1939 - niet te verwarren met de veel jongere CEO van Virgin Galactic) groeide op als zoon van een chemisch ingenieur. Via zijn vader kwam hij al jong in contact met wetenschap, wanneer ze bijvoorbeeld samen teer door een gaatje lieten druipen om de viscositeit ervan te meten. Zomaar een zondagmiddagactiviteit. Hij wilde eigenlijk wiskundige worden, maar naar eigen zeggen had hij daar de hersenen niet voor. Wel voor heel veel andere dingen, ook nog nu hij ver in de zeventig is.

Sinds jaar en dag werkt hij als – de meest geciteerde – chemicus aan Harvard University waar hij zich bezighoudt met onder meer zelf organiserende moleculen, nieuwe energievormen, het ontstaan van het leven en goedkope medicijnen voor ontwikkelingslanden. Nanotechnologie is wat al deze onderwerpen met elkaar verbindt. Deze tak van onderzoek naar alles wat zich op de kleinste schaal afspeelt, verandert de wereld in rap tempo. Of het nou gaat om nieuwe materialen met exotische eigenschappen op de nanoschaal of nanotechnologie in de elektronica. Whitesides is een gerenommeerd wetenschapper en een eloquente spreker. Een man met humor en rap van tong. Over de rol van technologie voor de toekomst van de mens is hij optimistisch: ‘Ik geloof dat de mens over duizend jaar een betere versie van zichzelf zal zijn dan nu.’

oorsprong van het leven

'Weinig chemici bestrijken zo’n breed onderzoeksgebied als Whitesides. Of het nou gaat om innovatieve materialen, spectroscopie, de oorsprong van leven, betaalbare diagnostiek voor ontwikkelingslanden, nanotechnologie, bosbranden, soft robotics, zelfassemblage, biofysica of het oppervlak van levende cellen – de kans is groot dat Whitesides er zich in zijn lange loopbaan mee bezig heeft gehouden. Of nog actief in is.' Zo begint een heel lezenswaardig interview met Whitesides op Nemo Kennislink, waarin hij bijvoorbeeld zegt: 'Niets is intellectueel zo stimulerend als een probleem waar je nog totaal geen idee bij hebt.'

Card

    • 'Niets is intellectueel zo stimulerend als een probleem waar je nog totaal geen idee bij hebt.' - George Whitesides

    © vpro / Jurriaan Schalken