'Segenet Kelemu is een bijzondere, heel slimme Afrikaanse vrouw.
Echt een leidster. Als kind was ze nogal recalcitrant, in haar dorp, en dat maakte ook dat ze niet aan de man kwam. Dat vond ze helemaal niet erg, want daardoor mocht ze studeren. Zo belandde ze eerst in de VS en toen in Zuid-Amerika, waar ze met een Nederlandse man trouwede en veel Chinese studenten onderwees, over plantenziekten.' (lees verder door op 'open' te klikken)
Met haar kennis van planten en insecten kan Segenet Kelemu de wereld veranderen.
Regisseur Rob van Hattum over Segenet Kelemu
'Toen ze daarvoor een onderscheiding kreeg uit handen van de leider van China, dacht ze bij zichzelf: 'Waarom krijg ik een prijs voor het vooruithelpen van het Chinese volk, terwijl ik in Afrika zo veel goeds zou kunnen doen?' Ze ging terug naar Afrika, uiteindelijk niet naar Ethiopië, waar ze vandaan kwam, maar naar Kenia. Daar is ze nu directeur van het ICIPE, het grootste insectenonderzoeksinstituut ter wereld.'
'Ze is erg goed in het leiden van grote groepen mensen, en ze is zeker niet bang om naar iemand toe te stappen om iets voor elkaar te krijgen. Als het nodig is, stapt ze gewoon op de president af en zegt: dit en dit heb ik nodig. Voor haar komst werd het instituut nogal geplaagd door corruptie, daar heeft ze meteen flink de bezem doorgehaald. Zodat er geen geld meer in de verkeerde zakken verdween.'
'In de uitzending houdt ze een pleidooi over de push-pulltechniek, waarmee de maïsoogst flink verhoogd kan worden. Een fascinerende aanpak, vind ik, zonder pesticiden en kunstmest. Ze is een beetje gefrustreerd dat het nog niet lukt om dat op grote schaal in Afrika ingevoerd te krijgen. Wat niet in de uitzending zit, maar ik vond het wel heel interessant, is dat ze ook veel onderzoek doen aan anti-schimmelstoffen die insecten maken. Dat klinkt heel veelbelovend.'
leven en werk
Segenet Kelemu (1956) groeide op in een klein dorpje op een typische Ethiopische boerderij. Vanaf kleins af aan was ze anders. Ze wilde voetballen met de jongens op op ezels rijden. En werken op het land en vroeg trouwen met een man, zoals haar vader het liefst zag, vond ze maar niets. Zij wilde studeren. Zo ging zij als eerste vrouw van haar regio plantenkunde studeren aan de universiteit in Addis Abeba en plantenziektekunde in de Verenigde Staten en Zuid-Amerika.
Momenteel is Kelemu de eerste vrouwelijke directeur van het Internationaal Centrum voor Insectfysiologie en Ecologie (ICIPE) in Nairobi, Kenia. Hier bestudeert ze diverse insecten. Haar doel is om een wereld te creëren waarin iedereen genoeg te eten krijgt en de kinderen naar school kunnen voor een betere toekomst. Ze denkt dat de sleutel tot de wetenschap is, waarvan normale mensen, zoals boeren, zouden kunnen profiteren.
spelen met insecten
Volgens Kelemu is onderzoek naar insecten van grote waarde. Zo is het bestrijden van insecten belangrijk om ziektes zoals malaria uit te roeien. Maar insecten zijn aan de andere kant ook cruciaal als het gaat om voedselvoorziening. Zo zijn er ontelbaar veel insecten die de groei van gewassen bevorderen. ‘Ongeveer 70-80 procent van ons voedsel wordt bestoven door bijen. Als ze verdwijnen, zou het eten ook verdwijnen.’ Bovendien kunnen de zespotige beestjes zelf ook prima als voedselbron dienen voor dier en mens.
Duurzaamheid speelt voor Kelemu een grote rol in haar onderzoek. ‘We leven met veel mensen op een beperkte planeet, en dat betekent dat we slim moeten omgaan met onze middelen.’ Landbouwbedrijven die aan de hand van kunstmest de bodem verpesten om de oogst te verhogen, ziet ze niet zitten. Giftige pesticiden evenmin. Liever zoekt ze naar natuurlijke oplossingen voor problemen waarmee mensen kampen.
Zo kan er bijvoorbeeld gebruikt worden gemaakt van de push-pulltechniek om oogsten te beschermen. Door een ander gewas in een oogstveld te plaatsen wordt ongedierte en onkruid 'weggepusht’ door de geur en bepaalde stoffen van dit gewas. En door nog een ander speciaal gewas aan de buitenzijde van een oogstveld te plaatsen dat ongedierte aantrekt, komen insecten vast te zitten aan de buitenrand. Dit speciale gewas kan bovendien weer gebruikt worden als veevoer. Een systeem zeer geschikt voor kleine Afrikaanse boerderijen als waar Kelemu vandaan komt.
©
vpro / Jurriaan