Donald Trump doet alles anders dan voorgaande Amerikaanse presidenten en dat merken de journalisten van The New York Times in The Fourth Estate. Ook correspondent Michael Persson, die voor de Volkskrant in New York woont en werkt, verwondert zich vaak over Trumps doen en laten.
Dag Michael. In deze aflevering van The Fourth Estate zien we hoe The New York Times-journalisten in de vermeende connecties tussen Trump en Rusland duiken. Wat vind jij van de onderzoeksjournalistiek van The New York Times?
‘Onderzoeksjournalisten van The Times, The Washington Post en anderen hebben fantastisch werk gedaan. Ze zitten vooraan in de nieuwsgolf, waardoor ze nu dicht op het onderzoek van Mueller zitten. Maar veel van dat werk gaat om invulling van dingen die we al weten. Uiteindelijk zit ik politiek gezien te wachten op de missing link in het Ruslandonderzoek. Tot die tijd verandert er weinig aan het beeld van Trump en Rusland.’
Kijk jij anders naar Trump dan The New York Times, denk je?
‘Ik denk dat Amerikaanse media veel te lang – dat gold voor Trump én Bernie Sanders – gedacht hebben: ‘Trump past niet in ons politieke en journalistieke denkpatroon’. Ze zagen hem vooral als freakshow. Doordat wij van meer afstand keken, hebben we denk ik al eerder gezien dat het niet zo gek was wat hij zei en waar hij voor stond. In Nederland hebben we Trump denk ik eerder serieus genomen.’
©
Michael Persson
Michael Persson in een diner in Wisconsin
Zijn er dingen die jij anders doet dan The New York Times-journalisten?
‘Ik sla het halen van een reactie van het Witte Huis nog wel eens over omdat die vaak tamelijk nietszeggend is. Er zitten bovendien grove leugens bij. Het is zo onduidelijk wat de functie is van hun communicatie, behalve spin, dat ik die daarom negeer.
'Een voorbeeld van een stuk dat ik nooit zou plaatsen, is een Times-artikel zoals dit waarin de advocaat van Trump aan het woord komt. Een duidelijk gevalletje van access-journalistiek: een onbetrouwbare politicus spint wat twijfelachtigs en de krant brengt het te prominent om toegang te houden. Dat doet The New York Times vaker en dat vind ik een zwakke plek in hun Trump-verslaggeving. Wat overigens los staat van hun goede onderzoek.’
Hoe ga jij om met een president die zoveel opvallende dingen roept en doet?
‘Artikelen over Trump zijn online de best aangeklikte stukken. Alsof je dagelijks een shotje Trump krijgt, het is bijna verslavend. Het is dan ook verleidelijk om elke tweet van Trump te duiden en te zeggen hoe bizar het is, maar daar hebben we na het eerste jaar afstand van genomen.
'Na de schietpartij in Florida riep Trump bijvoorbeeld dat hij ging opstaan tegen de NRA [de National Rifle Association die voor wapenbezit is, red.]. Hij schold zelfs een aantal Republikeinse congresleden uit waarvan hij vond dat ze gekocht waren door de NRA. Zeer opmerkelijk natuurlijk, maar een tijdje later zat hij gewoon met de NRA om tafel en volgde hij de politieke lijn van de wapenlobby weer helemaal.
'Door vaak te liegen en volgens een vast patroon te schelden heeft Trump zijn eigen uitspraken minder waard gemaakt. In tegenstelling tot in het begin denk ik nu bij alles wat hij zegt en doet: "Wat is de kans dat dit daadwerkelijk iets verandert aan het beleid?" Als dat niet zo is – en dat vergt veel discipline – probeer ik het te negeren. Als je alles opschrijft wat Donald Trump zegt, beneem je lezers het zicht op de werkelijkheid.’
'Door vaak te liegen en volgens een vast patroon te schelden, heeft Trump zijn eigen uitspraken minder waard gemaakt'
Wat is de werkelijkheid in Amerika volgens jou?
'Amerika is een land van ongekende ongelijkheid. Trump is een symptoom en geen oorzaak van het huidige Amerika: een hardcore Republikein met hardcore Republikeinse ideeën. Hij kon alleen maar boven komen drijven omdat hij past in een politieke stroming die veel groter is dan Trump zelf. Je hebt zijn racisme, xenofobie en bizarre manier van communiceren, maar verder zijn de plannen zoals die tot nu toe zijn doorgevoerd plannen waar de Republikeinen helemaal achter staan.
'Het is een belangrijke valkuil voor verslaggevers om je zodanig te laten leiden door Trump, dat je de indruk wekt dat het alles is wat in Amerika gebeurt. En onder progressieve lezers dat alles anders wordt – en beter is – als je Trump uit die vergelijking weghaalt. Dat is niet zo. Zonder Trump is er nog steeds een zeer populistische, conservatieve Republikeinse partij met Mike Pence, die veel van de retoriek van Trump heeft overgenomen en ziet dat dat politiek handig kan zijn.’
©
Michael Persson
Michael Persson aan het werk aan de rand van New York
Hoe presenteer je deze werkelijkheid aan die lezers die daar eigenlijk niets van willen weten?
‘Bijvoorbeeld door onszelf er bewust toe te zetten om na een jaar Trump te kijken: "Wat zijn de positieve effecten waar Amerikanen wel wat aan hebben?". Dan vergeten we al het andere even en beschrijf ik met een Republikeinse bril op dat deregulering – dat voor de meeste van onze lezers en hun wereldvisie heel kwalijk is – voor mensen met een iets conservatievere insteek prima is. Daar heeft Trump hard aan gewerkt.
'De meeste Volkskrant-lezers zitten niet aan de kant van de Trump-liefhebbers, maar ik vind het belangrijk om ook met Trump-fans te blijven praten. Je moet als journalist nooit vergeten dat er onder Trump-fans zeer redelijke mensen zijn die oprecht denken dat hij goede dingen doet, en niet alleen maar schreeuwende racisten. Volgens mij hebben we als media meer dan ooit de rol en het middel om op de brug te blijven staan en twee kanten van het politieke spectrum met elkaar te laten praten. Dat ben ik me tijdens het Trump-tijdperk gaan realiseren.’