Daniel Yergin

‘Weet je, een boek maak je nooit helemaal af.  Op een gegeven moment pakt de uitgever het gewoon uit je handen,’ zegt Daniel Yergin (1947). Stiekem sloop hij wel eens het gebouw van zijn uitgever binnen om de zinnen van zijn manuscript te veranderen. Maar het obsessieve herschrijven van proefversies vertraagde de publicaties zo erg, dat zijn uitgevers af en toe helemaal gek van hem werden, vertelde hij aan The Washington Post in 1998.

De timing van zijn vertraagde publicaties kon vaak niet beter. Zijn tweede boek Energy Future (1979) lag net in de winkels toen miljoenen Amerikanen in de rij stonden voor benzine vanuit bezorgdheid over de toekomst. Zijn vierde boek The Prize: The Epic Quest for Oil, Money and Power (1991) kwam toevallig uit terwijl Saddam Hussein Koeweit binnenviel om de olieprijs op te voeren.

The Prize leverde hem in 1992 niet alleen een Pulitzerprijs op, maar gaf hem ook de autoriteit die hij sindsdien nooit heeft verloren: Daniel Yergin geldt als een belangrijke expert op het gebied van energie en geopolitiek.

En niet als passieve toeschouwer, want als vice-voorzitter van de lucratieve consultant van de energie-industrie IHS Inc. is Yergin direct betrokken bij de ontwikkelingen die hij bestudeert. Ook in zijn denken sluipt deze dubbelzinnigheid: aan de ene kant benadrukt hij het belang om klimaatverandering tegen te gaan, maar hij verkondigt ook dat de wereld nog decennialang goedkoop op olie en gas kan draaien.

De vraag dringt zich op: is Yergin een onafhankelijke onderzoeker of een consultant met belangen?

Beide kanten zijn waar en terug te voeren op zijn jeugd. Want met schrijven alleen kun je geen rekeningen betalen, ontdekte hij op jonge leeftijd thuis. Zijn vader schreef als misdaadverslaggever in Chicago stoere verhalen, maar het gezin zat altijd met een krappe portemonnee. Daarom ging de negenjarige Yergin al snel zelf op pad. Hij startte allerlei kleine handeltjes op straat. ‘Ik was altijd ergens mee bezig. Ik ben altijd gefascineerd geweest door de menselijke energie van het kapitalisme.’

Tijdens zijn studie internationale betrekkingen aan Yale University en Cambridge in de jaren zestig ontdekte Yergin zijn journalistieke kant: hij schreef voor tijdschriften als New York Times Magazine en The Atlantic. In 1977 publiceerde hij zijn eerste boek The Origins of The Cold War waarin hij ingaat op de Amerikaanse kant tijdens de aanloop naar de Koude Oorlog.

Pas in diezelfde periode (Yergin is dan ongeveer 30) gaat hij zich bezighouden met energie, een onderwerp dat hij combineert met zijn kennis over internationale betrekkingen. Het is de tijd van de oliecrisis (1973 en 1979). In westerse landen heerst economische malaise en grote onrust naar aanleiding van de pogingen van Arabische OPEC-landen de olieprijs te verhogen.

Yergin schrijft daarnaast over peak oil, het idee dat de olieproductie afneemt op het moment dat het moeilijker wordt de resterende olie te winnen. Hij verwerpt het pessimistische idee dat de olievoorraden wereldwijd opraken, omdat er door economische groei en technologische innovatie de oliewinning altijd weer doorzet.

Volgens critici bewijst hij zich hiermee als woordvoerder van de olie-industrie. In een recensie van Yergins boek The Quest omschrijft auteur en klimaatwetenschapper Joe Romm het boek als een ‘dikke natte kus aan olie en gas.’ Hij analyseert helder waarom de wereld waarschijnlijk nog jarenlang goedkoop olie en gas kan winnen, maar een concrete visie op de overgang naar een wereld met duurzame energie blijft achterwege.

Yergin noemt de schaliegasrevolutie ‘de grootste revolutie van de eeuw.’ De schaliegasrevolutie heeft alles veranderd, zegt hij. ‘Twee jaar geleden was er nog een neiging om dit af te doen als een tijdelijke bubbel, maar dit is een belangrijke verandering die grote impact heeft op de wereldwijde markten,’ zei hij in een interview.

Het is de vraag hoe lang hij dit standpunt volhoudt, nu steeds duidelijker wordt hoe desastreus het methaangas is dat vrijkomt tijdens de schaliegaswinning voor de opwarming van de aarde. Joe Romm schrijft: ‘Tenzij allesweters zoals Yergin zich confronteren met het dilemma, houden zij in feite de mensheid voor de gek op een moment dat zij meer dan ooit de behoefte heeft om van de politiek de waarheid te horen.’