Fossielvrij: de cijfers

Om de uitzending levendig en begrijpelijk te maken, maakte Tegenlicht voor 'Fossielvrij' gebruik van graphics. Een grafiek over temperatuurstijging in verleden en in de toekomst, een graphic over stranded assets en een over een waardedaling bij bedrijven. Gegevens die overal op het internet te vinden zijn en dus makkelijk te verzamelen.

Dat viel enigszins tegen. Niet omdat er geen grafieken te vinden waren, die waren er in overvloed. In talloze wetenschappelijke papers, op blogs en in rapporten. Maar welke zijn betrouwbaar? En niet al te controversieel?

Laat het duidelijk zijn: over de richting en de grote lijnen van de cijfers is de wetenschap het redelijk eens. De CO2 stijgt al sinds de industriële revolutie fors en in dezelfde periode is een temperatuurstijging waar te nemen. Een zeer groot gedeelte van de klimaatwetenschappers en beleidsmakers is er inmiddels van overtuigd dat er een relatie is tussen door mensen veroorzaakte CO2 stijging en de stijgende temperatuur. De theorie en cijfers over ‘stranded assets’ – de gedachte dat een groot gedeelte van de bewezen reserves van kolen olie- en gasbedrijven niet kan worden opgebrand om de aarde niet met meer dan 2 graden te laten opwarmen -  sluiten hierop aan.

Als uitgangspunt zijn alle cijfers conservatief gepresenteerd. Er is dus niet voor de meest alarmistische scenarios gekozen bij het maken van de visualisaties. We hebben ervoor gekozen om cijfers over klimaat van het IPCC – het Intergovernmental Panel on Climate Change, een verzameling van klimaatwetenschappers die elke vier jaar een update brengt met de nieuwste en meest correcte inzichten over de stand van het klimaat - te gebruiken. Maar die zijn op detailniveau niet altijd zo bruikbaar als op het eerste gezicht lijkt.                                                                                                                                                                                                                  Want temperatuur meten is nog best lastig. Zeker in de toekomst. Zelfs over de precieze temperatuur in het recente verleden – over de afgelopen 150 jaar – is onzekerheid. Dat lijkt raar, de temperatuur kan je immers gewoon meten, bijhouden en in een mooi lijstje zetten. En thermometers bestaan toch al een paar honderd jaar. Maar het maakt nogal wat uit waar je de temperatuur meet, hoe nauwkeurig de meetapparatuur is en hoe nauwkeurig de gegevens worden bijgehouden. Om gaten in de data op te vullen op bepaalde plekken in de wereld, wordt dan ook soms gebruik gemaakt van modellen die de temperatuur terugrekenen op basis van ontwikkelingen elders.