De getallen

Eerst de schatting van econoom James Henry uit zijn rapport 'The Price of Offshore Revisited' dat hij maakte voor de Tax Justice Network. Volgens Henry is in de loop der tijd zeker 21 biljoen dollar (17 biljoen euro) door de superrijken verborgen in belastingparadijzen. Dat bedrag is nog voorzichtig, het zou zo hoog kunnen zijn als 32 biljoen dollar. Die schatting is uit 2010 en tot op heden niet weersproken.

Volgens Tax Justice Network (TJN) zelf is dat meer dan de economieën van Amerika en Japan bij elkaar. Het is zelfs nog stugger: Amerika, Japan en China hebben bij elkaar in 2010 volgens het IMF een Gross Domestic Product (GDP) van 25,7 biljoen dollar. Ter vergelijking is in de afbeelding hierboven ook het Nederlandse GDP van 770 miljard dollar afgebeeld, in vergelijking slechts een dun flintertje.

Maar wat is dat getal van Henry eigenlijk? Volgens TJN is gebruik gemaakt van data van de Wereldbank, het IMF, de Verenigde Naties, centrale banken, de Bank for International Settlements en nationale schatkisten. Die gegevens zijn afgezet tegen gegevens over de vraag naar goud en reservevaluta en data over offshore privé bankieren van adviesbureaus en anderen.

Dit verborgen geld is in handen van minder dan 10 miljoen superrijke mensen en 9,8 biljoen dollar is zelfs in handen van minder dan slechts 100.000 mensen. Hoewel de misgelopen inkomstenbelasting over dit bedrag astronomisch is, betekent het ook dat er een grote som geld ligt opgeslagen in belastingparadijzen waarmee een flinke bijdrage geleverd zou kunnen worden aan een oplossing van urgente, wereldwijde problemen. Nog 1 duizelingwekkend getal? Volgens het 'Global Wealth Report' van Credit Suisse uit 2011 is er wereldwijd 231 biljoen dollar aan kapitaal. Ongeveer 10 procent daarvan ligt dus opgesloten in de offshore belastingparadijzen.

Dan het bedrag dat Siem Eikelenboom en Gaby de Groot noemen. Meer dan 10 biljoen euro dat per jaar door Nederland stroomt. Geld dat soms maar een seconde in ons land is. In de film noemen de journalisten het bedrag van 11 biljoen euro in 2010, De Volkskrant noemt in een artikel in 2012 het bedrag van 12 biljoen euro en het bedrag hierboven komt uit het boek 'Het Belastingparadijs' van (voormalig) Quote-redacteuren Martin van Geest, Joost van Kleef en Henk Willem Smits.

In de Tax Free Tour vergelijken FD-journalisten Eikelenboom en De Groot het bedrag met het Bruto Binnenlands Product (BBP) van Nederland. In 2010 was dat 588,7 miljard euro. Uiteindelijk is het bedrag dat door Nederland stroomt dus 17,3 keer het BBP van Nederland. Het bedrag bestaat uit investeringen, leningen, royalty's en rente.

Tot slot het bedrag dat Europa misloopt door belasting ontduiking en ontwijking per jaar. Niet minder dan 1000 miljard euro per jaar. Geld dat Europa goed kan gebruiken om staatsschulden aan te vullen. Maar hoe verhoudt zich dat bedrag eigenlijk tot de schulden van Europese landen? We kijken naar de Europese Zuidas: Portugal, Spanje, Italië en Griekenland. 

Met de gemiste inkomsten van 1 jaar zouden de schulden van Griekenland en Portugal beiden afgelost kunnen worden. Of de gehele schuld van Spanje. Na circa vier jaar flink belasting innen, zijn ze alle vier af te lossen. Geen wonder dat de EU in 2012 met een plan (PDF) kwam om belastingfraude en ontwijking hard aan te pakken.