Toen de UEFA in 2007 besloot het EK voetbal 2012 aan Polen en Oekraïne te gunnen, was de verrassing groot. Niet zozeer omdat het twee landen betrof – dat was in de EK-historie al eerder vertoond. Er ontstond vooral twijfel of beide Oost-Europese staten wel capabel genoeg waren om het evenement vlekkeloos en op tijd te organiseren – denk aan te bouwen stadions en overige infrastructuur – en de veiligheid van alle betrokkenen te waarborgen – denk vooral aan de honderdduizenden supporters en hun boeiende gedragingen op vreemde bodem, binnen en buiten het stadion. Natuurlijk, beide landen zouden heus alles op alles zetten om zich zo gunstig mogelijk aan Europa te presenteren, maar het blijven twee postcommunistische staten die met een aantal specifieke problemen kampen, waarvan structureel supportersgeweld (Polen) en corruptie, intolerantie en beperkte burgerrechten (Oekraïne) in dit verband wel de onaangenaamste zijn.
VPRO Gidsartikel
Volgende maand begint het EK voetbal. Het blijft oppassen, daar in Polen en Oekraïne.
In de laatste uitzending van dit seizoen buigt Tegenlicht zich in Aanvalluh!, een film van de Poolse regisseur Mariusz Pilis, over 'Poolse "hooligans" en Oekraïense corruptie rond het EK 2012’, zoals de ondertitel luidt.
Polen kampt al enige tijd met geweld van voetbalsupporters waarbij vergeleken de misdragingen van ons eigen voetbaltuig mag worden gekwalificeerd als kinderspel. Poolse hooligans, zo blijkt uit de film, trappen namelijk geen rotzooi als tijdverdrijf, maar als openlijk verzet tegen de politieke en sociale orde. Pilis vraagt zich af of het geweld de voorbode is van groot politiek onheil in Polen.
En dan Oekraïne, weliswaar het grootste land van Europa (zeventien keer Nederland), maar ook het minst Europese. De Oranjerevolutie is er mislukt en verzand in onverdraagzaamheid en cynische machtspolitiek. President Janoekovitsj, een pro-Russische ex-delinquent, heeft zijn westers georiënteerde rivaal Timosjenko wegens ‘verduistering’ tot zeven jaar gevangenisstraf laten veroordelen. De kloof tussen het oosten en westen van het land lijkt alleen maar groter te worden. Tegen dit decor wordt volgende maand Europees gevoetbald. Het Nederlands elftal werkt zijn groepsfase af in Charkov, Oekraïne. Wie daar een oranje shirt aantrekt, staat sowieso aan de goede kant.
Uit: VPRO Gids #18 (5 t/m 11 mei 2012)