Amal (22) wil vaccinontwikkelaar worden, maar er woedt een gruwelijke burgeroorlog in Soedan

‘Elke drie minuten sterft er iemand door honger, kogels of wordt er iemand levend verbrand.’

Tekst: Daan Kuys

Amal Hatim wil de wereld helpen. Ze is 22 jaar, eerstejaars microbiologiestudent, en ziet hoe de wereld worstelt met virussen die elk moment een nieuwe pandemie kunnen veroorzaken. Over tien jaar hoopt ze haar eigen microbiologie-laboratorium te hebben opgericht, wie weet voor één van de grote farmabedrijven, waar ze vaccins kan helpen ontwikkelen. ‘Microbiologie is interessant omdat de ontwikkelingen momenteel erg snel gaan,’ schrijft ze me via LinkedIn.

Studeren doet Amal overigens online, op afstand vanuit haar geboorteplaats Gaderif. De Universiteit van Khartoum, waaraan ze studeert, is 360 kilometer verderop, maar de Soedanese hoofdstad is momenteel onveilig. Niet vanwege een virus, maar omdat in Soedan al een jaar een gruwelijke burgeroorlog woedt.

©

Amal Hatim (22)

©

Dat zit zo: in 2019 plegen het toenmalige regeringsleger (Sudanese Armed Forces, SAF) en de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) samen een coup om dictator Omar al-Bashir af te zetten. Een paar jaar later staan deze militaire groepen lijnrecht tegenover elkaar: een gewelddadige strijd om de macht breekt uit. Er duiken berichten op over verkrachtingen, plunderingen en zelfs genocide. In Darfur, in het westen van het land, is door de chaos een oude strijd om land weer opgelaaid en worden Soedanezen van Afrikaanse afkomst systematisch omgebracht (het land kent een complexe geschiedenis met segregatie tussen ‘Afrikaans’ en ‘Arabisch’). Het officiële dodental ligt inmiddels op 16.000, al ligt dat waarschijnlijk vele malen hoger.

©

Niet alleen in Darfur vinden massamoorden plaats. In het dorp Wad Al Nora, tussen Khartoum en Gaderif, werden volgens nieuwszender Al Jazeera vorige week nog meer dan 100 burgers omgebracht.

Door de burgeroorlog is er een humanitaire crisis ontstaan ‘van epische proporties’, aldus de Verenigde Naties. Inmiddels zijn 8,2 miljoen van de bijna 50 miljoen Soedanezen op de vlucht geslagen. Ook zijn er grote tekorten aan voedsel, water en brandstof. Bijna 18 miljoen (!) mensen zijn niet zeker van voldoende eten. Voedsel van hulporganisaties komt door de oorlog nauwelijks aan.

‘We hebben momenteel te maken met de grootste hongersnood uit de geschiedenis van mijn land,’ zegt Amal. ‘Elke drie minuten sterft er iemand door honger, kogels of wordt er iemand levend verbrand.’ Ze wil dat het verhaal over Soedan verteld wordt in de Westerse media, want het krijgt maar weinig aandacht. En dat er hulp komt, vooral voor Darfur, waar de nood het hoogst is.

Ze studeerde krap drie maanden in Khartoum - waar ze tegelijkertijd voor haar oma zorgde - toen in april vorig jaar de oorlog uitbrak. Ze vluchtte terug naar haar geboortestad Gaderif, waar ze introk bij haar ouders en twee zussen. Online blijft ze doorstuderen - ‘ik ontwikkel mezelf elke dag, dat vind ik te gek’ - al knalt het internet er regelmatig uit. De RSF staat voor de poorten van haar stad, zegt ze, en heeft het gemunt op het communicatienetwerk. Godzijdank wordt het steeds gerepareerd door dappere ingenieurs uit de stad.

onzekere droom

De droom die Amal heeft, het grootste laboratorium van Afrika bouwen, staat dan ook op losse schroeven. Ze heeft geen idee wanneer ze afstudeert, hoelang ze überhaupt nog kan studeren. Ze weet niet eens wat er morgen gaat gebeuren. Zolang de oorlog voortduurt is alles onzeker.

Ze studeerde krap drie maanden in Khartoum - waar ze tegelijkertijd voor haar oma zorgde - toen in april vorig jaar de oorlog uitbrak. Ze vluchtte terug naar haar geboortestad Gaderif, waar ze introk bij haar ouders en twee zussen. Online blijft ze doorstuderen - ‘ik ontwikkel mezelf elke dag, dat vind ik te gek’ - al knalt het internet er regelmatig uit. De RSF staat voor de poorten van haar stad, zegt ze, en heeft het gemunt op het communicatienetwerk. Godzijdank wordt het steeds gerepareerd door dappere ingenieurs uit de stad.

Bang zijn ze allemaal, in Gaderif. Bang voor het RSF en ‘verraders die de stad uit handen willen geven’. Het leger houdt de RSF tot nu toe tegen, maar niemand weet hoelang nog. Niemand weet wat er morgen gebeurt. ‘Blijf alsjeblieft vertellen over Soedan,’ herhaalt Amal nog maar eens. ‘#keep_eyes_on_sudan’.

Een foto van een hydra die Amal van haar docent kreeg en onder de microscoop legde. Een hydra is een zoetwaterpoliep.

Zolang het noodlot niet toeslaat werkt Amal naast haar studie bij de NGO Circle of Hope. Via Coursera volgde ze de cursussen socialmediamarketing, content writing, tijdsmanagement en leiderschap. Intussen spaart ze voor haar toekomstige laboratorium en denkt ze na over de beste locatie ervoor, mocht er vrede komen.

grote belangen

Vrede, dat wordt voorlopig een lastig verhaal. OneWorld zette twee weken geleden uiteen welke belangen er allemaal spelen in Soedan. Het land is rijk aan goud en diamanten. Rusland haalt er via het Russische Africa Corps (voorheen de Wagnergroep) tien procent van zijn goudreserves vandaan, waarmee een deel van de invasie van Oekraïne wordt gefinancierd. Het steunt daarvoor zowel de SAF als de RSF.

De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en Saudi-Arabië steunen allebei een andere partij. De VAE verdient veel geld met de handel in Soedanese mineralen, Saudi-Arabië haalt een groot deel van haar vlees uit Soedan. In ruil leveren deze landen wapens aan de verschillende partijen. Soedan heeft voor de VAE en Saudi-Arabië via het Suez-kanaal bovendien een belangrijke positie als poort naar Afrika vanuit het Midden-Oosten. Saudi-Arabië steunt de SAF. De VAE steunt de RSF.

©

Soedan als poort naar Afrika voor Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten.

‘Al die buitenlandse inmenging maakt vrede moeilijk,’ zei Mohammed Abdulrahman tegen OneWorld. Hij was tot het begin van de oorlog directeur-generaal van het Soedanese persbureau SUNA, en is nu gevlucht naar Nederland. ‘De Golfstaten zien alleen maar voordeel in een vredesakkoord dat hun eigen economische en strategische belang dient. Maar uiteindelijk is het echte probleem dat de doorlopende steun beide facties de illusie geeft dat ze de ander kunnen verslaan.’

Ook Westerse landen zijn betrokken: in 2017 gingen er miljoenen Europese euro’s naar de RSF om migranten tegen te houden die naar Europa wilden, onder de noemer ‘het Khartoum-proces’. En een anonieme Westerse diplomaat getuigde tegen Al Jazeera dat de onderhandelingen om de macht tussen de SAF en de RSF mislukten omdat Westerse diplomaten te snel een deal wilden maken, om hun eigen CV op te poetsen.

hoe helpen?

Als ik Amal vraag hoe Westerse regeringen zouden kunnen helpen, is ze cynisch. ‘Ze weten best wat ze kunnen doen, maar ze willen ons niet helpen.’ Verdere uitleg wil ze alleen in het Arabisch geven, zodat de authenticiteit ervan bewaard blijft.

'Omdat ze niet willen dat ons land vooruitgang boekt.

Ze willen niet dat we heropleven.
Ze willen onze vooruitgang niet zien.

Ze willen ons niet gelukkig of comfortabel zien,
dat is hun verlangen, en de hele wereld weet dat.

Ze willen Afrika niet.
Als je opstaat, zullen ze je afwijzen.

We blijven hun slaven, omdat ze bang zijn om ons te zien opstaan,
maar wij zullen opstaan, we zullen terugkeren en we zullen zegevieren,
als God het wil.

Ik ben nu net zo trots op jou, mijn land, als ik ooit geweest ben, mijn land.’

©

Is het wel veilig als ik haar verhaal publiceer met haar naam en foto erbij, vraag ik nog. ‘Als je de waarheid vertelt, moet je nooit bang zijn, want je hebt het gelijk aan je zijde,’ antwoordt ze. ‘Zo wordt het ons geleerd in onze religie, de Islam. Lees er eens meer over, je zou het geweldig vinden. En alsjeblieft, blijf onze verhalen vertellen. Stuur noodhulp naar Darfur. En bid voor ons. #keep_eyes_on_sudan.’