Op dit moment dreigt een zesde massa-extinctie. Door ons toedoen sterven in rap tempo massaal organismen uit en de wereldwijde biodiversiteit neemt gestaag af. We verliezen hierbij niet alleen leven, we verliezen ook de kennis over waardevolle technieken om het tij nog te keren.  

Toen in 2020 Australië werd geteisterd door hevige bosbranden, bleken sommige gebieden van nature te worden beschermd. In de zogeheten ‘ancestral lands’ wordt nog gebruik gemaakt van ‘fire stick farming’, vuurstoklandbouw in het Nederlands. Een duizenden jaren oude techniek van Aboriginal Australiërs, waarbij gecontroleerd en op kleine schaal vegetatie wordt verbrand, met als doel om de grond vruchtbaar te houden. En wat bleek? Deze gebieden werden een stuk minder hard getroffen door de branden. Hieruit volgt dat zelfs iets vernietigends als vuur vóór ons kan werken, maar dan moet je wel weten hoe je het inzet (en niet de aarde zo uitputten dat deze bij de minste sigarettenpeuk vlamvat). 

Het ironische is dat oorspronkelijke volken over de hele wereld juist buitenproportioneel hard worden geraakt door klimaatverandering. Je zou het onze universele verantwoordelijkheid kunnen noemen om goed om te gaan met de natuur, maar juist die verantwoordelijkheid lijken we in het globale Noorden te zijn vergeten. Onze manier van denken is arrogant en we lijden aan een superioriteitscomplex: in naam van vooruitgang overmeesteren we stukken aarde voor eigen gewin. Ook hebben we last van saviorism. We ‘redden’ de natuur in het kader van conservatie. Denk bijvoorbeeld aan het uitroepen van allerlei werelderfgoederen, terwijl we onze werkelijke omgang met de aarde niet veranderen. Hoe leren we weer samen te werken met de natuur, in plaats van haar laatste bronnen op te maken? Kortom: hoe komen we hieruit? 

Het Westen is best arrogant (geweest) in zijn omgang met kennis. Besef dat zoiets als kennis, en hoe je die kennis opdoet, geen vaststaand gegeven is. Zelfs het begrip sustainability hebben we niet zelf bedacht, maar (zonder credits) overgenomen van het ‘zevende generatie principe’. Een principe dat is afgeleid van een eeuwenoude filosofie, stellend dat de beslissingen die we vandaag de dag nemen moeten resulteren in een duurzame wereld zeven generaties later.  
 
Dit bewijst maar weer dat kennisverwerving voor een groot deel te maken heeft met macht. Wie geef je een stem en wie niet? Je zou Lo-TEK kunnen zien als een voorzet, als een toekomstperspectief hoe we ook met kennis en technologie om zouden kunnen gaan. Wat als we besluiten die voorzet daadwerkelijk aan te nemen - en de bal aan het rollen proberen te krijgen in eigen land? Door te onderzoeken welke lokale duurzame technieken er al bestaan, maar we op dit moment ten onrechte negeren.  

Het goede nieuws: dat gebeurt al, en wel in de bouw. In Tegenlicht-aflevering ‘Bouwen met de Boer’ komen verschillende boeren aan bod, die ervoor hebben gekozen in bio-materialen van eigen bodem te investeren. Denk aan bamboe, lisdodde, hennep en zeewier. Het zijn pioniers, wachtend op draagkracht binnen de samenleving.  

Laten we – boeren, bouwers én bewoners - de handen dus ineenslaan en verder bouwen op onze eigen ‘ecological traditional knowledge’. Om die in te zetten voor het behoud van misschien wel ons kostbaarste bezit: de natuur.