VPRO Tegenlicht Talk

de prijs van AI

AI is opeens overal. Maar welke prijs betalen we werkelijk voor deze technologie? In deze speciale Tegenlicht Meet-up op Lowlands, verkennen we de wereld die schuilgaat achter de glanzende belofte van Artificial Intelligence.

live vanaf Lowlands 2023

Artificial Intelligence (AI) wordt sinds de komst van ChatGPT omschreven als de nieuwe grote revolutie. Vergelijkbaar met de komst van de stoommachine, elektriciteit of het internet. Maar wat is AI nou precies en wat is de relatie van AI tot onze aarde, kapitaal en macht? Achter het succes van AI gaat het gebruik van almaar grotere datasets en steeds grotere rekenkracht schuil. Steeds meer data, steeds meer processoren. 

Wie uitzoomt, ziet dat AI óók een hongerig beest is, dat gevoed moet worden met grondstoffen, data en heel veel slecht of niet betaalde arbeid. Een systeem van extractie en uitbuiting op industriële schaal, met grote gevolgen voor de aarde en de mens. In deze Tegenlicht meet-up gaan we dieper in op wat er nodig is om deze technologie te voeden en draaiende te houden.

© VPRO / Laurens Vreekamp

Laurens Vreekamp
Laurens Vreekamp is oprichter van de Future Journalism Today Academy. Hij werkte voorheen bij Google en schreef het boek The art of AI. In het boek, dat dit jaar uitkwam, bespreekt hij de invloed van AI op de creatieve sector.

© VPRO

Alix Rübsaam
Alix Rübsaam is filosoof en onderzoeker bij de Singularity University. Ze was eerder te zien in de Tegenlicht-aflevering De Digimens, en te horen in een aflevering van de Tegenlicht podcast.

© VPRO

Jeroen van der Most
Jaren geleden stopte Jeroen van der Most met zijn werk als data-analist en marktonderzoeker om AI-kunstenaar te worden. Daarover vertelde hij in de Tegenlicht aflevering Mijn Bullshitbaan. Als kunstenaar combineert hij traditionele kunst met digitale kunst en AI. 

Generative AI is het nieuwste buzzword in Silicon Valley. De Big Techgiganten buitelen over elkaar heen om chatbots te lanceren en om AI-assistenten, gebaseerd op grootschalige taalmodellen, in hun producten te verwerken. Het credo is: wij bouwen de krachtigste technologie sinds de uitvinding van elektriciteit, en die staat op het punt om alles te veranderen. En dit gebeurt allemaal in ‘The Cloud’. 

Zijn we opnieuw verblind geraakt door de glans van Silicon Valley en de belofte van kunstmatige intelligentie? Want achter het recente succes van AI gaat het gebruik van nog meer grondstoffen, nog meer data, nog meer rekenkracht en nog grotere serverparken schuil. Wie uitzoomt, ziet dat AI een hongerig beest is dat gevoed moet worden met de allersnelste chips, enorme datasets en slecht betaalde arbeid. In de vorm van siliciummijnen, eindeloze rijen stroom slurpende servers of Syriërs die data labelen voor de volgende generatie generative AI. 

AI blijkt geen goddelijke machine, maar een industrie die bloed, zweet en metalen kost. Een systeem van extractie en uitbuiting op industriële schaal met grote gevolgen voor de aarde en de mens.

presentatie
Anna Gimbrère
Rob van Hattum

research
Arnout Arens

productie
Regina Rijpkema
Koos van de Merbel
Nicole Cremers
Jeroen Beumer
Olivier Schuringa

vormgeving
Julia Veldman

online redactie
Tara Vierbergen
Lotte Schuengel
Daan Kuys

eindredactie
Jasper Koning
Geert Rozinga

© VPRO 2023

verhalen bij dit thema