Betaalbaar wonen én minder problemen in de wijk: in Woensel-West wordt ingezet op nieuwe jonge bewoners die de buurt kunnen en willen helpen.

In Eindhoven en omgeving kent iedereen Woensel-West. Zelfs wie er nooit is geweest, heeft een beeld van de wijk. Een beeld, wellicht, van criminaliteit, drugs, werkloosheid en prostitutie. Ook buiten de stad haalde Woensel-West regelmatig het nieuws. Bijvoorbeeld toen toenmalig minister Ella Vogelaar de wijk op haar lijst met ‘krachtwijken’ zette. Hier wilde je anno 2007 niet wonen.

Een imago schud je niet zomaar van je af, maar Woensel-West maakt flinke stappen. De afgelopen jaren namen de problemen af. In vergelijking met vijftien jaar geleden is er minder criminaliteit en raamprostitutie werd gecentreerd op één locatie. Oude woningen werden gesloopt, ervoor in de plaats kwam kleurrijke en duurzame nieuwbouw. De wijk grenst aan Strijp-S, een voormalig bedrijfsterrein van Philips en tegenwoordig een hotspot voor design en hippigheid. Het ene na het andere leuke koffietentje of winkeltje opent de deuren. Hier wil je anno 2022 best wonen. 

Korting op de huurprijs

Een probleemwijk verdwijnt niet door alleen in stenen te investeren, geloven ze in Eindhoven. Mensen zouden het échte verschil maken. En dus werd de vraag: hoe trek je bewoners aan die positief kunnen en willen bijdragen aan de leefbaarheid?

Bijvoorbeeld door ze met voorrang een huurwoning toe te wijzen én korting op de huurprijs te geven. In een tijd waarin kopen voor de meeste starters een soort utopie geworden is, huren in de vrije sector je zomaar een maandsalaris kost en je voor sociale huur járen op een wachtlijst kunt staan, is dat een aantrekkelijk aanbod. Eén detail: je moet er wel vrijwilligerswerk voor doen.

Met geld dat vrij was gekomen uit de status Vogelaarwijk, werd in 2009 Buurtonderneming Woensel-West opgericht: een samenwerkingsverband van bewoners, de gemeente Eindhoven en woningbedrijf Trudo. Eén van de doelen was een ander type inwoner naar Woensel-West trekken. Er werd ingezet op jonge mensen - van alle kleuren - tussen 20 en 35 jaar. 'Het blijken goede huurders en een aanwinst voor de wijk. Ze leveren handjes, brains en organisatievermogen voor een zeer breed en succesvol emancipatieprogramma,' zo staat in een brochure over het project. 

'Natuurlijk baal ik wel eens als ik een goedbetaalde klus moet afzeggen omdat ik dan bijles moet geven'

Op woningsollicitatie

Luka Kooijmans is 30 jaar en werkt als zelfstandig theaterdocent. Na een periode in Antwerpen wilde ze graag terug naar Eindhoven, de stad waar ze veel vrienden, familie en werk heeft. Maar de kansen op de huizenmarkt bleken schaars, zeker voor een zzp’er in de creatieve sector.  

Ze richtte haar hoop op het project in Woensel-West. Om in aanmerking te komen voor een woning moest ze eerst een motivatiebrief schrijven, daarna volgde nog een sollicitatiegesprek. Het is dus niet zo dat je wel ‘even’ een woning krijgt. Uiteindelijk kreeg Luka een duplexwoning toegewezen, bestaande uit een woonkamer en slaapkamer, met een riant balkon. Kale huur, inclusief 100 euro korting, 450 euro. In ruil daarvoor geeft ze elke vrijdagmiddag 2,5 uur woordenschat aan kinderen uit de buurt. Andere vrijwilligers geven bijvoorbeeld sportles of bijles Nederlands als tweede taal, of ze organiseren vakantieweken.  

Van status zwak naar excellent

'We richten de activiteiten vooral op kinderen – de toekomst', zegt Willie de Groot, directeur van de Buurtonderneming Woensel-West. Dat de investering in vrijwilligers vruchten afwerpt, bewijst basisschool ’t Palet. Voorheen bekend als ‘zwakke’ school, kreeg het in 2018, mede door hoge cito-scores, het certificaat ‘excellent’. 'Dat is het resultaat van intensieve samenwerking tussen buurt en school,' stelt De Groot. 'De school alleen krijgt dat niet voor elkaar. Ook laagdrempelig aanbod voor de ouders en een breed aanbod buitenschoolse activiteiten voor kinderen, helpen de achterstand terug te dringen.'

Met de vrijwilligers wordt afgesproken dat ze gedurende minimaal twee jaar minstens tien uur per maand hun handen uit de mouwen steken voor de buurt. En dat is niet vrijblijvend. 'Je kunt niet zomaar afzeggen als het een dag niet goed uitkomt,' zegt Luka. 'Natuurlijk baal ik wel eens als ik een goedbetaalde klus moet afzeggen omdat ik dan bijles moet geven.' 

De mengelmoes van West

Luka had vijftien jaar geleden niet verwacht ooit in Woensel-West te zullen wonen. 'Toen ik op de middelbare school zat, zond SBS het programma ‘Probleemwijken’ uit, waar Woensel-West werd neergezet als asociaal en crimineel. Iedereen maakte grappen over hoe vreselijk het hier wel niet zou zijn. Inmiddels is het een broedplaats van creativiteit en mooie initiatieven, en ik geloof dat het alleen maar leuker gaat worden.'  

Natuurlijk zijn niet alle problemen in de wijk verdwenen. Luka: 'Je kunt hier één hoek omgaan en een hip terras treffen, terwijl er op de andere hoek drugs wordt gedeald. Maar die mengelmoes vind ik juist leuk. Het past ook wel bij hoe ik als mens in het leven sta.'  

Waar Luka haar wijk zienderogen ziet verbeteren, is Woensel-West voor de generatie van haar ouders nog altijd een probleemwijk. Ook De Groot beaamt dat de oudere generatie soms wat wantrouwend is. 'Het is de vraag of we dat nog kunnen veranderen. De wijk heeft wellicht te veel geschiedenis voor die generatie.'