Torenhoge studieschulden, geen kans op een huis en een verdampend pensioen. Jongeren kijken met lede ogen toe hoe hun toekomst langzaam kapot wordt gemaakt door falend politiek beleid. Valt het tij nog te keren?
Deze generatie wil graag haar toekomst terug
Torenhoge studieschulden, geen kans op een huis en een verdampend pensioen. Jongeren zien met lede ogen aan hoe hun toekomst langzaam kapot wordt gemaakt door falend politiek beleid. Valt het tij nog te keren?
Marieke Nielen (21) - 21 mei 2021
De woningcrisis, flexwerken, het leenstelsel, het pensioenstelsel, de klimaatcrisis: allemaal problemen die jongeren raken, maar waar juist veel oudere bestuurders niet urgent genoeg mee omgaan. Ideeën zijn er genoeg in de politiek, maar vaak blijven ze liggen op de tekentafel van de oppositie of verdwijnen ze in de vorm van het zoveelste adviesrapport in de prullenbak.
De klimaatdoelen van Urgenda worden zelfs met de grote CO2-dip tijdens de coronacrisis niet gehaald, de woningcrisis is nog erger dan vier jaar geleden, de basisbeurs is nog steeds niet terug en het coronabeleid van de overheid heeft er vooral voor gezorgd dat mensen met een vast contract hun baan konden behouden. Degenen die hun baan verloren waren bijna uitsluitend (jonge) mensen met een tijdelijk contract.
De problemen stapelen zich op, maar in Den Haag lijkt niks te veranderen. Hoe kan het ook anders, als je weet dat er van de honderdvijftig nieuwe Tweede Kamerleden maar zes onder de dertig jaar zijn.
Wat te doen? Gelukkig zijn er manieren om onze problemen wél op de kaart te zetten. We zetten er een aantal op een rij.
1. Trek ten strijde! Het is tijd voor een jongerenrevolutie
In een driedelige serie onderzocht VPRO Tegenlicht de mogelijkheid van een heuse jongerenrevolutie. Al voor de crisis werd duidelijk dat jongeren van nu te maken hebben met financiële onzekerheid en stress vanwege onbetaalbare woningen, flexcontracten en een hoge studieschuld. Genoeg redenen om te verenigen en in opstand te komen.
Maar hoe doe je dat? Een optie kan zijn om te infiltreren in de politiek. Zo probeert Coalitie-Y met een jongerendenktank aan te schuiven bij de formatietafel van het nieuwe kabinet. Lokaal kan je ook een groot verschil maken. Wie verandering wil van binnenuit het politieke systeem, moet toetreden tot een grote onzichtbare macht: de lobbyisten.
Jongeren hebben op dit gebied een groot probleem. Op dit moment zijn zij slecht vertegenwoordigd in de bestaande lobby’s, waardoor de belangen van jongeren ondersneeuwen. Mara van Waveren, oprichter van Stichting Lobby Lokaal, legt in vijf stappen uit hoe je lobbyist kan worden in je eigen regio.
In het laatste stuk van de Tegenlicht-serie portretteren we jongeren die zelf hun slag slaan op de woningmarkt. Een groep van dertig studenten start een eigen wooncorporatie in Amsterdam en laat zien dat je op eigen initiatief jouw recht op wonen kan terugclaimen (ook al is dat een taak van de overheid).
2. Wees een goede voorouder
Wat kunnen we doen tegen het ziekelijke kortetermijndenken in de politiek? Ingewikkelde problemen zoals een klimaatcrisis vereisen een lange termijnvisie, maar politici zijn vastgeroest in de waan van de dag. Filosoof Roman Krznaric legt zijn hoop bij de jongere generatie en spreekt van een nieuw fenomeen: Time Rebels. Wat als we leren denken in termen van eeuwen in plaats van jaren? Wat als we proberen een goede voorouder te zijn voor de generaties na ons?
Het verhaal van Krznaric bevestigt wat we eigenlijk al weten: als we iets tegen het kortetermijndenken willen doen waardoor de vele crises zijn ontstaan, is de jongere generatie aan zet. Krznaric heeft een zes stappenplan waarmee wij leren denken als mensen die kathedralen bouwen, om zo onze toekomstige generaties te kunnen redden.
3. Schakel het recht in
Het recht op een betaalbare woning is niet alleen een mensenrecht, maar ook een grondrecht. In artikel 22 van de Grondwet staat dat ‘voldoende woongelegenheid voorwerp is van zorg der overheid’. Toch zitten we midden in een woningcrisis, en is er allesbehalve sprake van voldoende woongelegenheid. Politici zetten onze grondrechten buitenspel en komen daarmee weg: de wetten zijn onduidelijk geformuleerd, verouderd en eisen geen duidelijke overheidshandelingen.
Kunnen we daar iets aan doen? Als burger kan je onderdelen van de grondwet gebruiken om naar de rechter kan stappen. Rechters kunnen institutionele grondrechtschendingen veroordelen, zoals het grote tekort aan woningen. Al heeft dat nog wel enige voeten in de aarde.
Hoe het precies werkt, legt rechtswetenschapper Janneke Gerards uit in dit artikel.
4. Wees ongehoorzaam
Millennials worden vaak weggezet als verwend, narcistisch en lui. Maar nu we geconfronteerd worden met grote thema’s zoals klimaatverandering en racisme, is het juist deze generatie die in opstand komt. In de aflevering ‘De toekomst van protest’ portretteert VPRO Tegenlicht (jonge) actievoerders met een missie.
Glacier Kwong (24) is al sinds haar zestiende activist en protesteert tegen de Chinese machtsovername in Hongkong. Ze zet zich in voor digitale vrijheid en privacy van activisten. Haar vrijheid in Hongkong is niet zeker. Vanwege die dreiging zit ze in ballingschap in Duitsland.
Dichterbij de Nederlandse grens leidt activist Assa Traoré (34) het gevecht tegen institutioneel racisme. Na de moord op George Floyd pakte zij het momentum om op 2 juni een massaal protest te starten in Parijs. Haar broer overleed in een Franse politiecel vier jaar eerder. De dood van haar broer spoort haar aan om elke dag te vechten tegen het racisme bij de Franse politie.